Sinustrombose

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Cerebrale veneuze (sinus)trombose (CVT, CVST), ook wel sinustrombose genoemd, is een zeldzame vorm van trombose waarbij bloedstolsels optreden in de aders van de hersenen, waardoor het bloed niet goed kan worden teruggevoerd naar het hart. CVT komt vooral voor bij jonge mensen. In Nederland zijn er jaarlijks ca. 250 nieuwe gevallen.

Hoofdpijn is het meest voorkomende symptoom bij CVT en is aanwezig bij 90% van de patiënten. Een minderheid van de patiënten presenteert zich met plotseling optredende hoofdpijn. Misselijkheid en overgeven kunnen eveneens voorkomen. Neurologische uitvalsverschijnselen, zoals bijvoorbeeld een verlamming van één zijde van het lichaam, onduidelijk spreken, een verlamming in het gezicht (bijvoorbeeld een scheve mond) of verstoringen van het gezichtsvermogen komen bij ongeveer 50% van de patiënten voor. In sommige gevallen kan het gepaard gaan met een verlaging van het bewustzijn. Epileptische aanvallen treden op bij 40% van de patiënten.

Een directe oorzaak of risicofactor wordt bij ongeveer 85% van de patiënten met CVT vastgesteld. De meest voorkomende oorzaken zijn het gebruik van de anticonceptiepil (waarbij overgewicht een extra risico vormt), zwangerschap, een infectie in de regio van hoofd of hals, een inflammatoire darmziekte, kanker en (erfelijke) afwijkingen in het stollingssysteem.

In maart 2021 werd bekend dat twee COVID-19-vaccins, AZD1222 van Oxford–AstraZeneca en Ad26.COV2.S van Janssen Pharmaceutica/Johnson & Johnson, een mogelijke trigger zijn, vooral bij jonge vrouwen. Er zijn 222 en respectievelijk 6 meldingen op 34 en 7 miljoen vaccinaties. Beide vaccins worden gemaakt op basis van een verzwakt verkoudheidsvirus. Mogelijk zou een interactie van het DNA van het verkoudheidsvirus (negatief geladen) met het plaatjesfactor 4 (PF4) eiwit, een positief geladen Immunoglobuline (antistof), onverwachte bloedstolsels veroorzaken, met verlaagde bloedplaatjes als gevolg. Deze nevenwerkingen werden nog niet vastgesteld bij andere vaccins zoals het Pfizer–BioNTech COVID-19 vaccin en het Moderna COVID-19 vaccin, die worden aangemaakt op basis van Messenger-RNA (mRNA).^[1]

Door de variatie in de klinische presentatie is het soms moeilijk om de diagnose te stellen. De diagnose CVT kan worden vastgesteld met behulp van een scan van het hoofd; een CT-venografie, of MRI hersenen in combinatie met een MR-venografie. Slechts in zeldzame gevallen is een conventionele angiografie noodzakelijk. Bij de helft van de patiënten met CVT is er op de scan een veneus herseninfarct zichtbaar, wat vaak bestaat uit een combinatie van oedeem en kleinere hersenbloedingen.

De standaard behandeling bestaat uit de toediening van heparine, een bloedverdunnend medicijn. In ernstige gevallen kan een endovasculaire behandeling worden overwogen, maar de effectiviteit van deze behandeling is nog niet aangetoond. Bij dreigende inklemming ten gevolge van een veneus (hemorragisch) herseninfarct kan een hemicraniectomie levensreddend zijn, een operatie waarbij een deel van de schedel wordt verwijderd. Meestal wordt er na enkele dagen gestart met een antistollingsmiddel in tabletvorm, meestal acenocoumarol. Bij CVT zonder duidelijke aanleiding is de duur van het gebruik van het antistollingsmiddel doorgaans 6 tot 12 maanden.

De prognose van CVT is in de afgelopen decennia verbeterd door onder andere een betere herkenning van de ziekte, verbeterde beeldvormingstechnieken en effectievere behandelingen. Toch is CVT nog steeds een ernstige aandoening, met een sterfte van 5 tot 10%. Op de lange termijn is de prognose van CVT in het algemeen goed, ongeveer 80% van de CVT patiënten herstelt zonder invaliditeit. Desondanks houden veel patiënten wel chronische klachten, zoals hoofdpijn, verminderde concentratie en stemmingsstoornissen, welke een negatieve invloed op de kwaliteit van leven hebben. Het risico op een recidief trombose (CVT of andere vorm van trombose) is ongeveer 4 per 100 persoonsjaren, hoewel het percentage aanzienlijk verschilt tussen diverse studies. Ongeveer ⅓ van het recidief veneuze trombose is een CVT. Van alle recidieven gebeurt de meerderheid binnen het eerste jaar na de diagnose CVT.

Zie de categorie Cerebral venous sinus thrombosis van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.