Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Naar inhoud springen

Ferenc Erkel

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Ferenc Erkel
Ferenc Erkel
Ferenc Erkel
Algemene informatie
Volledige naam Ferenc Győrgy Alajos Erkel
Geboren 7 november 1810
Geboorteplaats GyulaBewerken op Wikidata
Overleden 15 juni 1893
Overlijdensplaats BoedapestBewerken op Wikidata
Land Vlag van Hongarije Hongarije
Werk
Genre(s) symfonische muziek, opera, HaFaBramuziek, kamermuziek
Beroep componist, muziekpedagoog, dirigent, pianist
Instrument(en) piano
(en) Discogs-profiel
(en) IMDb-profiel
(en) MusicBrainz-profiel
Portaal  Portaalicoon   Muziek

Ferenc Győrgy Alajos Erkel (Gyula, 7 november 1810 - Boedapest, 15 juni 1893) was een Hongaars componist, dirigent en pianist.

Erkel werd geboren in de Hongaarse stad Gyula in het zuidoosten van het land, zijn vader was Duits, zijn moeder Hongaars. Erkel was afkomstig uit een familie van Donauschwaben. Erkel gaat eerst naar het gymnasium in Nagyvárad (het huidige Oradea) en studeert daarna van 1822 tot 1825 in de Hongaarse stad Pozsony (het huidige Bratislava, de hoofdstad van Slowakije). De familie Erkel is van oorsprong hoogstwaarschijnlijk afkomstig uit de omgeving van Eindhoven, maar mogelijk ook uit Freiburg en omgeving. In Pozsony heeft hij bij Henrik Klein pianoles gekregen. Hij was daarna docent voor piano bij de adellijke familie Csáky in Kolozsvár (het huidige Cluj-Napoca).

In 1835 ging hij naar het toenmalige Pest (een deelstad van het huidige Boedapest). Hij werkte als concertpianist en werd vanaf 1838 dirigent van het orkest van de opera (Nationaal Theater) en bleef in deze functie tot 1874.

In zijn vrije tijd schreef hij composities, meestal over Hongaarse thema's, bijvoorbeeld het Duo brillant voor viool en piano in 1837, maar ook werken voor de filharmonische concerten, die hij in het leven geroepen heeft (Két pisztoly, de Himnusz - Hongaars volkslied "God zegene de Hongaren" (1844)) en verschillende pianowerken - hij was zelf een uitstekend pianist.

Als componist is hij vooral de schepper van een echte Hongaarse operataal nadat vroegere experimenten van Ruzitska, Bartay en anderen niet gelukt waren. Van rond 1840 tot 1887 was hij werkzaam in dit genre. Hij was de eerste, die een consequente Hongaarse opera zou creëren, waarin hij het idioom van de westerse opera in het Hongaarse milieu transplanteerde zonder de Italiaanse tintjes à la Rossini compleet overboord te gooien.

In 1853 stichtte hij het Philharmonisch Gezelschap te Boedapest. In 1884 werd de Hongaarse Staatsopera in Boedapest geopend. Bij de ingangspoort van dit gebouw staan de standbeelden van Ferenc Liszt en Ferenc Erkel.

In zijn laatste jaren heeft hij vooral koorwerken geschreven en tot 1886 gewerkt als pianodocent, en verder als 1e directeur van de Franz Liszt Muziekacademie te Boedapest.

Werken voor orkest

[bewerken | brontekst bewerken]
Himnusz
  • 1844 Himnusz - Hongaars volkslied voor koor en orkest - tekst: Ferenc Kölcsey (1790-1838)
  • 1845 Ouverture tot de opera "Hunyadi László" voor orkest

Werken voor harmonieorkest

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Bem-Petőfi March
  • Fest Musik
  • Hunyadi-induló (Mars uit de opera)
  • Magyar himnusz (Hongaars volkslied)
  • Palotás

Werken voor piano

[bewerken | brontekst bewerken]
  • Rákóczi March (1840)

Muziektheater

[bewerken | brontekst bewerken]
Voltooid in titel aktes première libretto
1840 Bátori Mária 2 aktes 8 augustus 1840, Boedapest Béni Egressy naar András Duganics
1841/1843 Hunyadi László 4 aktes 27 januari 1844, Pest, Nationaal-theater Béni Egressy naar het drama
Két László van Lőrinc Tóth
1857 Erzsébet (Elisabeth)
(de tweede akte is van Ferenc Erkel,
de andere zijn van Franz Doppler en Karl Doppler)
3 aktes 6 mei 1857, Boedapest Béni Egressy
1851-1860 Bánk bán
(gedeeltelijk samen met zijn zonen Gyula (1842-1909)
en Sándor (1846-1900) geschreven)
(deze opera is algemeen bekend als de meest Hongaarse opera)
3 aktes 9 maart 1861, Boedapest Béni Egressy gebaseerd op het gelijknamige
schouwspel van Jószef Katona
1861-1862 Sarolta 3 aktes 26 juni 1862, Boedapest József Czanyuga
1864-1866 Dózsa György 5 aktes 6 april, 1867, Boedapest Ede Szigligeti en Mór Jókai
1868-1872 Brankovics György
(door de opera's van Richard Wagner beïnvloed)
4 aktes 20 mei 1874, Boedapest Lehel Ódry en Ferenc Ormai naar Károly Obernyik
1875-1879 Névtelen hösök (Helden zonder naam) 4 aktes 30 november 1880, Boedapest Ede Tóth
1874/1884 István király (Koning Stephan) 4 aktes 14 maart 1885, Boedapest Antal Várady naar Lajos Dobsa
? Kemény Simon gepland waren 3 aktes alleen fragmenten zijn ervan bekend
  • David E. Schneider: Ferenc Erkel. Music Library Association, Inc. 2003. 529 p.
  • Dezso Legany: Liszt's and Erkel's relations and students. Akademia Kiado. 1976.