Assepoester (1950)

Assepoester
(Filmposter op en.wikipedia.org)
Alternatieve titel(s)	Cinderella
Regie	Clyde Geronimi Hamilton Luske Wilfred Jackson
Producent	Walt Disney
Scenario	Charles Perrault (verhaal) Ken Anderson Perce Pearce Homer Brightman Winston Hibler Bill Peet Erdman Penner Harry Reeves Joe Rinaldi Ted Sears
Hoofdrollen	Ilene Woods Eleanor Audley Verna Felton Rhoda Williams James MacDonald Luis Van Rooten Don Barclay
Muziek	Mack David, Jerry Livingston enAl Hoffman
Distributie	RKO Radio Pictures
Première	14 februari 1950
Genre	tekenfilm
Speelduur	72 minuten
Taal	Engels
Land	Verenigde Staten
Budget	US$ 2,9 miljoen
Opbrengst	US$ 96 miljoen[1]
Vervolg	Assepoester II: Dromen Komen Uit
Remake	Cinderella (2015)
Kijkwijzer
Officiële website
(en) IMDb-profiel
MovieMeter-profiel
(mul) TMDb-profiel
(en) AllMovie-profiel
Portaal    Film Disney

Assepoester (originele titel Cinderella) is een Amerikaanse animatiefilm van Walt Disney, die op 15 februari 1950 in première ging. Het was Disneys twaalfde lange animatiefilm. Tevens was het de eerste Disney-animatiefilm sinds een aantal jaar die weer uit één lang verhaal bestond. De vorige zes films waren allemaal opgebouwd uit twee of meer kortere verhalen.

Het verhaal van de film is gebaseerd op het gelijknamige sprookje zoals dat in de 17e eeuw werd opgetekend door Charles Perrault. Van het sprookje zelf bestaan meerdere bekende versies, maar Disney gebruikte alleen die van Perrault.

De vader van het jonge meisje Assepoester is een weduwnaar, die is hertrouwd omdat hij zijn dochter graag een nieuwe moeder wilde geven. Zijn tweede vrouw, van wie in de film enkel de achternaam bekend wordt (Tremaine), had zelf ook al twee dochters, Anastasia en Drizella. Korte tijd na het huwelijk overlijdt de vader van Assepoester, waarna haar stiefmoeder in werkelijkheid een erg gemene en jaloerse vrouw blijkt. Zij en haar dochters dwingen Assepoester om hun dienstmeid te worden. Bij alle huishoudelijke klusjes die ze moet doen krijgt Assepoester hulp van een groep muizen die in het huis wonen. Assepoester beschermt in ruil de muizen tegen de wrede kat Lucifer. Op een dag bevrijdt ze een nieuwe muis, Pieter (Gus), uit een val die door Assepoesters stiefmoeder is gezet.

In het koninklijk paleis zit ondertussen de koning van het land met zijn eigen problemen. Hij wil graag dat zijn zoon in het huwelijk treedt en een gezin sticht. De prins komt die dag weer thuis en dus besluit de koning deze gelegenheid aan te grijpen om een bal te organiseren waarbij tevens alle jonge, ongehuwde meisjes uit zijn rijk zijn uitgenodigd. Hij hoopt dat de prins zo de vrouw van zijn dromen zal ontmoeten. Assepoester en haar stieffamilie krijgen ook een uitnodiging, maar mevrouw Tremaine wil Assepoester niet laten gaan. Ze zorgt ervoor dat Assepoester door haar werk niet toekomt aan het maken van een geschikte jurk voor het bal. De muizen proberen haar te helpen door zelf een jurk voor haar te maken, maar Anastasia en Drizella verscheuren deze vlak voordat ze naar het bal gaan.

Dan krijgt Assepoester hulp uit onverwachte hoek: een goede fee tovert voor haar een baljurk met glazen muiltjes. Tevens verandert ze een pompoen in een koets en de muizen in paarden. Assepoester gaat naar het bal, alwaar ze al snel de aandacht van de prins trekt. Ze charmeert de prins uitermate, doch niemand herkent Assepoester. Om middernacht wordt de betovering verbroken en moet ze noodgedwongen het paleis ontvluchten. Bij haar vlucht verliest ze een van de muiltjes.

De prins vindt het muiltje en zweert dat hij haar zal vinden zodat hij met haar kan trouwen. De koning geeft de hertog de opdracht om alle meisjes in het land dit muiltje te laten passen om zo de identiteit van de geliefde van de prins te achterhalen. Wanneer de hertog het huis van Assepoester bezoekt, sluit mevrouw Tremaine Assepoester op in haar kamer. Terwijl zij en haar dochters tevergeefs proberen het muiltje te passen, stelen de muizen de sleutel van de deur en bevrijden Assepoester. Ze komt net op tijd beneden om het muiltje ook te passen. Even lijkt het nog mis te gaan wanneer, door toedoen van mevrouw Tremaine, het muiltje breekt, maar dan onthult Assepoester dat ze het andere muiltje nog bij zich heeft.

De film eindigt met het huwelijk tussen Assepoester en de prins.

• Speciale effecten: Ub Iwerks.
• Geluids-ingenieur: C.O. Slyfield.
• Geluidsopname: Harold J. Steck, Robert O. Cook.
• Beeldmontage: Donald Halliday.
• Muziekmontage: Al Teeter.
• Muzikale leiding: Oliver Wallace, Paul Smith.
• Muziek en teksten: Mack David, Jerry Livingston, Al Hoffman.
• Arrangementen: Joseph Dubin.
• Scenario: William Peed, Erdman Penner, Ted Sears, Winston Hibler, Homer Brightman, Harry Reeves, Kenneth Anderson, Joe Rinaldi.
• Draaiboek: Mac Stewart, Tom Codrick, Lance Nolley, Don Griffith, A. Kendall O'Connor, Hugh Hennesy, Charles Philippi, Thor Putnam.
• Kleur en stijl: Mary Blair, Claude Coats, John Hench, Don DaGradi.
• Achtergronden: Brice Mack, Ralph Hulett, Dick Anthony, Art Riley, Ray Huffine, Merle Cox, Thelma Witmer.
• Bewegingsregie: Eric Larson, Milt Kahl, Frank Thomas, John Lounsbery, Wolfgang Reitherman, Ward Kimball, Ollie Johnston, Marc Davis, Les Clark, Norm Ferguson
• Tekenaars: Don Lusk, Hugh Fraser, Bill Justice, Art Stevens, Fred Moore, Judge Witaker, Marvin Woodward, George Nicholas, Phil Duncan, Hal King, Harvey Toombs, Cliff Nordberg, Hal Ambro, Ken O'Brien.
• Effectentekenaars: George Rowley, Josh Meador, Jack Boyd.
• Regie: Wilfred Jackson, Hamilton Luske, Clyde Geronimi.
• Productieleiding: Ben Sharpsteen.
• Nederlandse nasynchronisatie: Filmstudio Profilti.
• Dialooregie: Ernee de Coningh.
• Nederlandse vertaling 1950: Cruys Voorbergh
• Nederlandse vertaling 1974 (LP/Cassette versie): Martine Bijl
• Nederlandse vertaling 1991: Jan Derk Beck
• Techn supervisie: Wim G. Sips.
• Geluidsopname: Otto Krooshof.
• Geluidsmontage: Anton Kortekaas.

De eerste Nederlandse nasynchronisatie van Disney's Assepoester werd gemaakt in 1950, met de 23-jarige Loekie Landweer als stem van Assepoester. Deze Nederlandse versie is in de bioscopen te zien geweest in 1957, 1965, 1973, 1981, en in 1987. In de jaren 90 is hij opnieuw nagesynchroniseerd, ditmaal met Joke de Kruijf als stem van Assepoester. Er was ook een langspeelplaat verkrijgbaar, die later ook op cassette is verschenen. Hierop stond het luisterverhaal in het kort met enkele liedjes. Deze liedjes hadden andere arrangementen en toonsoorten dan de liedjes in de film. Onder andere Greetje Kauffeld en Piet Ekel verleenden hier hun stemmen aan. Dit wordt vaak verward met de eerste nasynchronisatie van de film.

Assepoester was de eerste film met een doorlopende verhaallijn sinds Bambi uit 1942. In de tussenliggende periode maakten de Tweede Wereldoorlog en de nasleep hiervan het voor Disney financieel onmogelijk om grote films te produceren. Om die reden verschenen er in die tijd enkel films die waren opgebouwd uit meerdere korte verhalen, zogeheten package films.

Voor de personages uit de film werden modellen als voorbeeld gebruikt. Helene Stanley stond model voor Assepoester. Zowel zij als Ilene Woods (Assepoesters stemacteur, gekozen uit vierhonderd kandidaten) waren van grote invloed op hoe Assepoester er in de film uitziet en zich gedraagt.^[2] De gekozen modellen moesten vaak ook scènes uit de film naspelen zodat de tekenaars dit als voorbeeld konden gebruiken. Lucifer, de kat van de boze stiefmoeder, werd getekend naar het voorbeeld van Ward Kimballs kat.

In eerdere versies van het script had de prins een grotere rol, en meer karakterontwikkeling. Zo werd onder andere een scène gepland waarin men de prins op een hert kon zien jagen. Ook was een scène gepland waarin Assepoester na het succesvol passen van het muiltje terug zou worden gebracht naar het paleis om opnieuw te worden voorgesteld aan de prins.

De transformatie van Assepoesters stukgemaakte jurk naar haar balkleed, was Walt Disneys favoriete stukje animatie.

Ilene Woods had aanvankelijk geen idee dat ze auditie deed voor de stem van Assepoester. Ze maakte aanvankelijk wat opnames van haar stem voor vrienden, die de opnames vervolgens doorstuurden naar Disney. Disney was dermate onder de indruk van met name haar zangstem dat hij contact met haar zocht.

Oorspronkelijk stond er een slotscène gepland waarin Assepoester en de prins samen op een wolk zouden dansen. Hiervoor was zelfs een apart lied opgenomen, Dancing on a Cloud. De wolkenscène was eerder al gepland geweest voor Sneeuwwitje en de zeven dwergen zonder daarin te zijn opgenomen, en belandde uiteindelijk ook niet in Assepoester. Negen jaar later is deze eindscène alsnog gebruikt in Sleeping Beauty.^[3]

Voor de eerste keer wendde Disney zich tot de liedjesschrijvers van Tin Pan Alley om de liedjes voor de film te componeren. De muziek van Tin Pan Alley zou later een vast thema worden in Disneyfilms. Assepoester was ook de eerste Disneyfilms waarvan de liedjes werden uitgebracht als muziekalbum.

De liedjes in de film zijn:

• "Cinderella" - Koor (Bernadette Kraakman heeft dit liedje in de 2de versie ingezongen)
• "A Dream Is a Wish Your Heart Makes" - Assepoester
• "Oh, Sing Sweet Nightingale" - Drizella, Assepoester
• "The Work Song" – De muizen
• "Bibbidi-Bobbidi-Boo" – De fee
• "So This Is Love" - Assepoester en de prins
• "So This Is Love (reprise)" - Assepoester
• "A Dream Is a Wish Your Heart Makes (reprise)" - koor

De film werd uitgebracht met veel promotie en merchandising. Hij bracht bijna 8 miljoen dollar op en was daarmee het grootste kassucces van Disney sinds Sneeuwwitje en de zeven dwergen.^[4] De opbrengsten stelden Disney in staat om een eigen distributiebedrijf te beginnen en een begin te maken met de bouw van Disneyland.^[5]

De film was geproduceerd met een budget van drie miljoen dollar, en werd om die reden gezien als een grote gok. Volgens medewerkers van Disney zou het bedrijf zeker failliet zijn gegaan als de film was geflopt.^[6] In België bijvoorbeeld werd de film echter het grootste kassucces van 1951.^[7]

Disneys Assepoester is in de loop der jaren meerdere malen opnieuw uitgebracht. De film werd in 2008 verkozen tot 9de beste animatiefilm door het American Film Institute.

Enkele figuren uit de film, met name de muizen Tom en Pieter en de kat Lucifer, zijn later een eigen leven gaan leiden als stripfiguren.

In 1950 won Assepoester op het filmfestival van Venetië de speciale prijs, en werd genomineerd voor een Gouden Leeuw.

In 1951 werd Assepoester genomineerd voor drie Academy Awards:

• Beste originele lied
• Beste muziek
• Beste geluid

Datzelfde jaar won de film op het internationaal filmfestival van Berlijn de Gouden Beer en de bronzen plaat.

• De film kreeg twee vervolgen: Assepoester II: Dromen Komen Uit (Engels: Cinderella II: Dreams Come True) in 2002 en Assepoester: Terug in de Tijd (Engels: Cinderella III: A Twist in Time) in 2007.
• In 2015 maakte Kenneth Branagh een gelijknamige liveactionremake.

• (en)  Assepoester in de Internet Movie Database