Culminatie

Culminatie is het bereiken van het hoogste punt door een hemellichaam (wanneer de hoogte maximaal is dus). Dit is de meridiaansdoorgang aangezien het hemellichaam dan de meridiaan - de lijn die van noord naar zuid loopt - van de waarnemer passeert. Naast het hoogste punt tijdens de bovendoorgang kan er overigens ook sprake zijn van het laagste punt, de benedendoorgang. Als een hemellichaam culmineert is zowel zijn azimuthoek als zijn uurhoek 0°.

De term is geïntroduceerd door Isaac Newton in de astronomie. Een hemellichaam culmineert als het zijn hoogste punt bereikt in zijn dagelijkse omloop. Er worden speciale telescopen, meridiaankijkers genaamd, gebruikt om het exacte culminatietijdstip en -hoogte te bepalen. Met de zo verzamelde gegevens kan bijvoorbeeld bepaald worden of het nodig is een schrikkelseconde in te lassen.

In tegenstelling tot wat algemeen gedacht wordt culmineert de zon op de meeste plaatsen niet om precies 12 uur 's middags, zelfs met correctie van de exacte lokale tijd (11:40 UTC voor 5° oosterlengte) varieert de culminatietijd en hoogte gedurende het jaar. Dit is de tijdsvereffening.