Lendelede

Lendelede
Lendlee

Gemeente in België
(Details)
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Kortrijk
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere	13,27 km² (2022) 74,88% 13,52% 11,61%
Coördinaten	50° 53' NB, 3° 14' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkings­dichtheid	5.881 (01/01/2024) 49,84% 50,16% 443,21 inw./km²
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder	(01/01/2024) 18,06% 57,2% 24,74%
Buitenlanders	4,57% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Carine Dewaele (CD&V)
Bestuur	CD&V
Zetels CD&V N-VA Jong-Lendelede Samen voor Lendelede	17 10 4 2 1
Economie
Gemiddeld inkomen	21.066 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	3,2% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode 8860	Deelgemeente Lendelede
Zonenummer	051 & 056
NIS-code	34025
Politiezone	Vlas
Hulpverleningszone	Fluvia
Website	www.lendelede.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Kortrijk in de provincie West-Vlaanderen
Foto's
Gemeentehuis
Portaal    België

Lendelede is een plaats en gemeente in de Belgische provincie West-Vlaanderen. De gemeente is 13,15 km² groot en telt ongeveer 5.800 inwoners. De patroonheilige van Lendelede is Sint-Blasius. Volgens de dorpelingen is de juiste uitspraak “Lendlee”.

Lendelede is een oude nederzetting; volgens oude kronieken liep er van Noord naar Zuid een Romeinse heirweg door de gemeente.

De oudste bekende vermelding van Lendelede dateert van het jaar 1078, dan wordt de naam Lethae voor het eerst vermeld. In het Rijksarchief te Kortrijk ligt nog een stuk bewaard dat dit bevestigt. Dit stuk is afkomstig van het Sint-Salvatorskapittel te Harelbeke. Het gaat hier zonder twijfel over Lendelede. Immers, een zekere vrouw Folkswinde en haar zonen, schonken twee bundergoed aan het dorp Lethae, dit tot zielerust van de overleden echtgenoot en vader Rudolf. Belangrijk is de vermelding "Villa videlecit Lethae nomine". Villa Lethae was op dit ogenblik een dorp, alwaar er misschien al een kapel of een kerkje stond.

Tijdens de middeleeuwen behoorde Lendelede tot de kasselrij Kortrijk en de roede van Menen. De meeste eigendommen binnen de gemeente waren in bezit van de heerlijkheid "Steuren Ambacht". Daarnaast had ook de "Vierschaer" vele eigendommen, gelegen nabij de verdwenen hoeve van Cyriel Dochy. Deze hoeve bevond zich waar nu de Langemuntelaan ligt. In de loop der tijden had Lendelede verschillende heren die het bezit van de parochie claimden. Het geslacht De Beer waren de meest bekenden, ze waren ook heren van Meulebeke, Grammene, Merkem, en andere.

De laatste Heer voor de Franse Revolutie was baron Valeriaan-Amaat de La Grange (1734-1798). De Franse edelman moest vluchten gedurende deze revolutie en stierf in armoede te Nederland. Tot op de dag van vandaag wordt zijn wapenschild nog altijd gebruikt door de gemeente. In 1700^[bron?] werd het kasteel dat al dan niet werd bewoond door baron Valeriaan-Amaat de La Grange afgebroken. Dit kasteel was gelegen op de hoeve Lampaert in de Ingelmunstersestraat.

Om onbekende redenen bleef Lendelede buiten de grote fusieoperatie van 1977, waardoor het een betrekkelijk kleine gemeente bleef met slechts 5500 inwoners.

Lendelede had in de loop der tijden veel te lijden van oorlogen, plunderingen en ziektes:

• In 1694 telde men zevenmaal meer overlijdens dan geboorten en in 1707 stierven er 231 inwoners van de pest.
• Tijdens de Spaanse Successieoorlog richtten de geallieerde legers zware schade aan. Acht hoeven en tal van woningen werden vernield, alsmede de tiendenschuur van de pastoor.
• Gedurende oorlog 1744-1745 moest de bevolking soldaten inkwartieren en zorgen voor proviand en mankracht. Zo ook tijdens de Franse revolutie en de aanhechting bij Frankrijk 1794-1814.
• In 1794 zijn er 287 inwoners aan de rode loop gestorven. In de Boerenkrijg sneuvelden 11 Lendeledenaren in de strijd.
• Gedurende de Eerste Wereldoorlog werd de gemeenteschool een Duitse bakkerij. Een fabriek, het klooster en het mannenhuis werden veldhospitaal. De Duitsers bouwden een tijdelijke tramlijn die dwars door de gemeente liep voor de bevoorrading van het front. Tal van burgers vonden de dood door het oorlogsgeweld. Bij de doorbraak in Oktober 1918 sneuvelden meer dan 100 soldaten in de gemeente.
• De Franse piloot Roland Garros werd boven Lendelede neergeschoten op zondag 18 april 1915 en maakte een noodlanding in Hulste.^[1] Hij overleefde de crash maar werd door de Duitsers gevangengenomen. Het wrak van zijn vliegtuig werd op 19 april 1915 in Izegem op de markt op een boerenwagen tentoongesteld. Roland Garros zelf werd overgebracht naar Lendelede, Etappengebied 4, en ondergebracht in café de "Drie Koningen", de plaatselijke 'kommandantur'.^[1]
• Tijdens de slag bij de Leie op mei 1940 kreeg de gemeente het hard te verduren. Kerk, huizen en boerderijen werden zwaar beschadigd door beschietingen. Er vielen zes burgerlijke slachtoffers, en er sneuvelden in totaal zeventien soldaten; twaalf Duitsers, vier Belgen en een Engelsman.

Een belangrijke tak van bedrijvigheid was de vlasnijverheid. In 1904 werd de eerste zwingelarij opgericht en in 1925 de eerste vlasroterij. In 1937 waren er al 31 zwingelarijen en 7 roterijen. In 1941 waren er 266 arbeiders werkzaam in de vlasbereidingsindustrie. Ook andere met vlas verbonden bedrijven ontstonden zoals olieslagerijen (lijnolie) en linnenweverijen.

Weverij Neirynck-Holvoet verwierf in 1906 mechanische spinmachines. In 1909 werd dit een Naamloze Vennootschap. In 1928 had het bedrijf 1300 werknemers. In 1940 werden enkele bedrijven, zoals de wolspinnerij te Heule, overgenomen en ontstond de Lainière de la Lys. In 1948 werd het bedrijf uitgebreid met een confectiebedrijf, Tigronex. In 1958 volgde het tuftingbedrijf Nelca. In 1991 werd het bedrijf gesplitst: de wolspinnerij en het tuftingbedrijf werden overgenomen door de Groep Dejaegere welke in 2007 failliet ging, waarop in 2008 de wolspinnerij werd gesloten.

Ook Henri Combes richtte einde 19e eeuw een weverij op die zich op jute en zwaar lijnwaad specialiseerde. In 1952 werd Combes een PVBA. Later ontstond er een drukkerij voor juten en kunststof zakken, en een bedrijf voor verpakkingsweefsels (Cojubel).

Naast de vlasteelt heeft ook de cichoreiteelt een rol gespeeld in de agrarische geschiedenis van Lendelede.

Baksteenindustrie ontstond in 1914 door Vandemoortele. In 1926 kwam er een ringoven. Later werd deze overgenomen door de "steenrijke" Izegemse steenbakerij familie Vandeputte. In 1980 sloot de steenbakkerij. Op de plaats waar de ringoven stond staan nu de loodsen in de Heulsestraat. Er kwam in de plaats een stortplaats, het Stevanstort.

In 1946 werd Volys Star gesticht, dat pluimvee verwerkt.

Lendelede heeft geen deelgemeenten. In het zuiden ligt wel een deel van het dorpje Sint-Katharina, op de grens met Heule en Kuurne.

Lendelede heeft de fusiegolf van de jaren '70 overleefd en kon zo zelfstandig blijven. Een vernieuwde fusiegolf, gevolg van het Vlaams Regeerakkoord van 2019-2024, waarbij steden en gemeenten er financieel beter uitkomen als ze samengaan, is opnieuw een dreiging. Maar Lendelede wil zelfstandig blijven, ook al is er een uitgestoken hand van de stad Izegem.

De gemeente Lendelede grenst aan:

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Lendelede voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• De Sint-Blasiuskerk is een gotische hallenkerk. Een eerdere romaanse kerk werd al in de 12de eeuw opgericht. Deze werd vergroot en omgebouwd in de 16de eeuw, en kreeg na nog een tweetal verbouwingen haar uiteindelijk uitzicht.

• De bergkapel

De Bergkapel is toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van de Zeven Smarten. Ze is gelegen op een heuvel van 40 meter, met een prachtig uitzicht op de Leie- en Scheldevallei. De kapel werd gebouwd in 1885. De eerste kapel zou zijn gebouwd in 1650.

Lendelede ligt in Zandlemig Vlaanderen waarbij de hoogte varieert van 20 tot 42,5 meter. In het zuiden loopt de Hazebeek. Hier vindt men, in de Hazemeersen, ook het laagste punt van de gemeente. De Rug van Lendelede, waar zich de hoogste punten van de gemeente bevinden, vormt de waterscheiding tussen de Leie en de Mandel.

• Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Lendelede		Supranationaal	Nationaal		Gemeenschap	Gewest	Provincie	Arrondissement	Provinciedistrict	Kanton	Gemeente
Administratief	Niveau	Europese Unie	België		Vlaanderen		West-Vlaanderen	Kortrijk			Lendelede
	Bestuur	Europese Commissie	Belgische regering		Vlaamse regering		Deputatie				Gemeentebestuur
	Raad	Europees Parlement	Kamer van volksvertegen­woordigers		Vlaams Parlement		Provincieraad				Gemeenteraad
Kiesomschrijving		Nederlands Kiescollege	Kieskring West-Vlaanderen					Kortrijk-Ieper	Kortrijk	Kortrijk	Lendelede
Verkiezing		Europese	Federale		Vlaamse		Provincieraads-				Gemeenteraads-

Burgemeesters van Lendelede waren:

• ...-1976 L René Vandemaele
• 1976-1994 : Roger Vandewalle
• 1995-2005 : Jozef Messely
• 2005-2011 : Georges Gheysens
• 2012-... : Carine Dewaele

Bronnen: 1976-2000: Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken // 2006-2012:https://www.nieuwsblad.be/regio/gemeente/8860_Lendelede/index.aspx?categorie=456

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.

Lendelede is de geboorteplaats van de beruchte bendeleider Ludovicus Baekelandt, geboren in 1774 en in 1803 in Brugge onthoofd.

• Michaël Bultheel, atleet
• Virginie De Carne, volleybalspeelster
• Peter Decroubele, VRT-journalist
• Noël Dejonckheere (1955-2022), wielrenner
• Achille Delaere, priester
• Gilles Dewaele, voetballer
• Hubert Hutsebaut, wielrenner
• Bert Huysentruyt, muzikant en acteur
• Maarten Ketels, acteur
• Wim Lagae, sportmarketeer
• Lars Montegnies, voetballer
• Elke Pattyn, woordvoerster en gewezen VTM-journaliste
• Jonas Rickaert, wielrenner
• Frans Schotte, CEO van Standaard Boekhandel en ex-voorzitter van Cercle Brugge
• Alec Segaert, wielrenner
• Martijn Teerlinck, muzikant en dichter
• Ronny Vanmarcke, wielrenner
• Jannes Vansteenkiste, voetballer
• Ulla Werbrouck, judoka en politica

• Karateclub Lendelede
• Lendeleedse turnclub (LTK)
• Keurturnploeg Artgym2000
• Volleybalclub Black and White Company Lendelede is aangesloten bij Volley Vlaanderen. De heren A treden aan in Liga B, de tweede hoogste reeks van het land en de dames A in Liga A. Daarnaast zijn er nog 4 seniorenploegen en 12 jeugdploegen in competitie.
• Voetbalclub KFC Lendelede Sport is aangesloten bij de KBVB en actief in de provinciale reeksen.

Sente, Kuurne, Hulste, Bosmolens, Sint-Eloois-Winkel

• Website van de gemeente
• Inventaris Onroerend erfgoed

Zie de categorie Lendelede van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.