Karel van Valois (1270-1325): verschil tussen versies
1302 ipv 1301. Bron: Gutenberg.org, 'Italië in de Middeleeuwen', H.B. Cotterill, https://www.gutenberg.org/files/40228/40228-h/40228-h.htm |
|||
Regel 16: | Regel 16: | ||
}} |
}} |
||
'''Karel I van Valois''' (waarschijnlijk |
'''Karel I van Valois''' (waarschijnlijk [[Vincennes (Val-de-Marne)|Vincennes]], [[12 maart]] [[1270]]<ref>''Ex brevi Chronico ecclesiæ S. Dionysii'' (= ''Recueil des historiens des Gaules et de la France'', XXIII, Parijs, 1894, p. [http://gallica.bnf.fr/m/ark:/12148/bpt6k50141v/f162.image 145]).</ref> - [[Nogent-le-Roi]], 5 of 16 december [[1325]]<ref>''Obituaire de Notre-Dame de Paris'' (= ''Obituaires de Sens'' Tome I.1, p. 232), ''Fragmentum historicum e codice dicto Pater excerptum'' (= ''RHGF'' XXI, p. 403), ''Chronicon Galfridi le Baker'', p. 36.</ref>) was de vierde zoon, de tweede die de volwassen leeftijd bereikte, van koning [[Filips III van Frankrijk|Filips III de Stoute]] van [[Frankrijk]] en [[Isabella van Aragón (1247-1271)|Isabella van Aragón]], de dochter van [[Jacobus I van Aragón]]. Zodoende was hij de jongere broer van koning [[Filips IV van Frankrijk|Filips IV de Schone]]. Omdat de zonen van Filips IV geen (mannelijke) nakomelingen nalieten, werd Karel stamvader van de koninklijke [[Huis Valois|dynastie Valois]]. |
||
== Titels == |
== Titels == |
||
* 1284–1290 [[Lijst van koningen van Aragón|titulair koning van Aragón]] en |
* 1284–1290 [[Lijst van koningen van Aragón|titulair koning van Aragón]] en [[Koninkrijk Valencia|Valencia]], [[graaf van Barcelona]] |
||
* 1285 graaf van Valois |
* 1285 graaf van Valois |
||
* 1290 graaf van [[Anjou (provincie)|Anjou]] en |
* 1290 graaf van [[Anjou (provincie)|Anjou]] en [[Maine (provincie)|Maine]] (als Karel III) |
||
* 1293 graaf van Alençon, Chartres |
* 1293 graaf van Alençon, Chartres en Perche |
||
* 1297 [[pair van Frankrijk]] |
* 1297 [[pair van Frankrijk]] |
||
* [[Anagni]], in september 1301 pauselijk |
* [[Anagni]], in september 1301 pauselijk [[vicaris]] van [[Italië]] en [[stadhouder]] van [[Romagna]] |
||
* 1302–1308 [[Latijnse Keizerrijk|Latijns titulair keizer van Constantinopel]] |
* 1302–1308 [[Latijnse Keizerrijk|Latijns titulair keizer van Constantinopel]] |
||
* 1314–1316 regent van Frankrijk |
* 1314–1316 regent van Frankrijk |
||
Regel 30: | Regel 30: | ||
== Biografie == |
== Biografie == |
||
[[Bestand:Valois_Arms.svg|miniatuur|Wapen van het Huis Valois.]] |
[[Bestand:Valois_Arms.svg|miniatuur|Wapen van het Huis Valois.]] |
||
Middelmatig intelligent, bovengemiddeld eerzuchtig, en redelijk hebzuchtig wist Karel van Valois – als jongere zoon zonder geërfde bezittingen – zich vorstendommen te verwerven. Als zoon, broer, zwager en schoonzoon van koningen en koninginnen (van |
Middelmatig intelligent, bovengemiddeld eerzuchtig, en redelijk hebzuchtig wist Karel van Valois – als jongere zoon zonder geërfde bezittingen – zich vorstendommen te verwerven. Als zoon, broer, zwager en schoonzoon van koningen en koninginnen (van [[Frankrijk]], [[Koninkrijk Navarra|Navarra]], [[Engeland]] en [[Napels (stad)|Napels]]) en – na zijn dood – vader van de eerstvolgende Franse koning en schoonvader van de Duitse keizer, was het zijn levenslange droom een eigen kroon te verwerven, wat hem echter nooit is gelukt. |
||
=== Titulair koning van Aragón === |
=== Titulair koning van Aragón === |
||
In 1284 erkende [[paus Martinus IV]] |
In 1284 erkende [[paus Martinus IV]] hem als [[Lijst van koningen van Aragón|koning van Aragón]] – als zoon van Isabella van Aragón – en daarmee als [[vazal]] van de Heilige Stoel. Hierdoor was Karel een concurrent van koning [[Peter III van Aragón]], die sinds de [[Siciliaanse Vespers]] van 1282 een tegenstander van Rome en vooral van Karel I van Anjou-Napels was. Zijn vader ondernam, tegen het advies van de kroonprins [[Filips IV van Frankrijk|Filips de Schone]], in 1284 een [[Aragonese Kruistocht|Kruistocht tegen Aragón]] om dit koninkrijk voor zijn zoon te winnen en onder Franse invloed te brengen,<ref>''Gesta Philippi Tertii Francorum Regis'' (= ''Recueil des historiens des Gaules et de la France'', XX, Parijs, 1840, p. [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k50138z/f599.item.zoom 524]).</ref> maar bereikte in 1285 slechts de kroning van Karel met een [[Kardinaal (geestelijke)|kardinaalshoed]], wat deze laatste zo voor schut zetten dat het hem de spotnaam van "koning van de hoed" ("''roi du chapeau''") opleverde.<ref>{{Aut|J. Petit}}, ''Charles de Valois (1270-1325)'', Parijs, 1900, pp. [https://archive.org/stream/charlesdevalois01petigoog#page/n37/mode/2up 9]-[https://archive.org/stream/charlesdevalois01petigoog#page/n39/mode/2up 10.]</ref> Karel waagde het daarom nimmer de scepter, die hij voor deze gelegenheid had laten vervaardigen, te gebruiken. De Kruistocht eindigde in een militaire mislukking, koning Filips III stierf en de nieuwe koning Filips IV maakte onmiddellijk een einde aan de veldtocht. |
||
Karel moest de kroon van Aragón opgeven en ontving in 1290 als troost de hand van zijn nicht |
Karel moest de kroon van Aragón opgeven en ontving in 1290 als troost de hand van zijn nicht [[Margaretha van Anjou (1273-1299)|Margaretha van Anjou]], dochter van [[Karel II van Napels]], die de graafschappen Anjou en Maine als bruidsschat met zich meebracht. |
||
=== Veldheer === |
=== Veldheer === |
||
Karels grootste kwaliteit was als veldheer. In de in |
Karels grootste kwaliteit was als veldheer. In de in 1297 uitgebroken oorlog van Frankrijk tegen Engeland en [[Graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]] voerde hij succesvol het bevel over een veldtocht in [[Gascogne]] en aansluitend in Vlaanderen (waarbij hij graaf [[Gwijde van Dampierre]] en diens twee zonen wist gevangen te nemen<ref>''Chronicon Guillelmi de Nangiaco'' (= ''RHGF'' XX, p. 582).</ref>), waaruit zijn koninklijke broer een beetje overhaast besloot, dat Karel ook een veldtocht in Italië kon aanvoeren om daar de, tegen Aragón in het nauw gebrachte, neef uit het koninkrijk [[Napels (stad)|Napels]] te hulp te komen. Met de heimelijke goedkeuring van de paus, kwam Karel zijn schoonvader Karel II van Napels te hulp. Hij werd tot ''[[paus]]elijk [[vicaris]]'' voor Italië benoemd en verloor zich in de troebelen van de Italiaanse politiek, compromitteerde zich in 1302 door een bloedbad in [[Florence (stad)|Florence]] en financiële [[afpersing]]en, landde op [[Sicilië]] waar hij zijn reputatie als [[Plundering|plunderaar]] bevestigde en keerde – na zichzelf een slechte naam te hebben bezorgd – in 1301/1302 naar Frankrijk terug. Zijn inmenging had evenwel invloed op het sluiten van de vrede van Caltabellotta (1302), die een einde maakte aan de oorlog tussen Napels en Sicilië. |
||
=== Titulair keizer van Constantinopel === |
=== Titulair keizer van Constantinopel === |
||
Nadat Karel opnieuw met succes in Vlaanderen had gestreden, droomde hij nu van de keizerkroon van [[Constantinopel]]. Hij was in 1301 (twee jaar na het overlijden van zijn eerste echtgenote) met |
Nadat Karel opnieuw met succes in Vlaanderen had gestreden, droomde hij nu van de keizerkroon van [[Constantinopel]]. Hij was in 1301 (twee jaar na het overlijden van zijn eerste echtgenote) met Catherine de Courtenay getrouwd, die als nicht en erfgename van de laatste [[Latijnse Keizerrijk|Latijnse keizer van Constantinopel]], [[Boudewijn II van Namen]], titulaire keizerin van Constantinopel was. |
||
Karel sloot in 1306 een overkomst met [[Venetië (stad)|Venetië]] |
Karel sloot in 1306 een overkomst met [[Venetië (stad)|Venetië]] en won ook de vorsten van de [[Serviërs|Serven]] voor zich als bondgenoten. [[Paus Clemens V]] legde de Byzantijnse keizer [[Andronikos II Palaiologos|Andronikos II]] [[Andronikos II Palaiologos|Palaiologos]] een Kerkban op en gaf daarmee zijn goedkeuring aan de herovering van Constantinopel. Voorts wist Karel de Byzantijnse stadhouder van [[Thessaloniki (stad)|Thessaloniki]] en [[Sardis (Lydië)|Sardes]] en vooral de Catalaanse Compagnie voor zijn zaak te winnen. In 1308 landde Karels gevolmachtigde, Thibaud de Cepoy, met elf Venetiaanse schepen op [[Euboea]] en nam het eiland met succes voor zijn heer in bezit. Doch de veldtocht liep vervolgens niet zoals was gepland, want de Catalaanse Compagnie trok eerst naar [[Thessalië]] en uiteindelijk naar het Latijnse [[hertogdom Athene]], waar de huurlingen in 1311 hertog Walter van Brienne aan de Cephissus vernietigend versloegen en zich zo tot nieuwe heren van Athene opwierpen. De Catalanen toonden nog maar weinig interesse voor de verovering van Constantinopel waardoor Karels ambities een stille dood stierven. In 1307 of 1308 was Catherine de Courtenay gestorven en de rechtstitel ging op hun dochter, Catharina, over die in 1313 met Filips van Tarente (een zoon van Karel II van Napels) was getrouwd. |
||
=== Kandidaat voor de Duitse kroon en regent in Frankrijk === |
=== Kandidaat voor de Duitse kroon en regent in Frankrijk === |
||
Karel deed nog een laatste greep naar een kroon nadat de |
Karel deed nog een laatste greep naar een kroon nadat de [[Koning van Duitsland|rooms-koning]] [[Albrecht I (rooms-koning)|Albrecht I]] in 1308 was vermoord. Karel stelde zich tijdens de nu volgende koningsverkiezing kandidaat, aangemoedigd door zijn broer Filips de Schone. Deze wou enerzijds niet zelf het risico van een mislukking op zich nemen, maar zag anderzijds het nut in van een stroman op de Duitse troon te kunnen plaatsen. De kandidatuur mislukte echter door de afwijzing van Karel door de Duitse keurvorsten en de paus, waarop [[Keizer Hendrik VII|Hendrik VII]] uit het [[huis Luxemburg]] werd verkozen. |
||
Karel en zijn oudere broer hadden hun hele leven lang als broers een nauwe band met elkaar, daar beiden onder het hertrouwen van hun vader met |
Karel en zijn oudere broer hadden hun hele leven lang als broers een nauwe band met elkaar, daar beiden onder het hertrouwen van hun vader met Maria van Brabant hadden geleden. Karel kon echter geen groot voordeel hieruit halen, daar Filips zich van het geringe talent van zijn broer bewust was en hem niet de verantwoordelijkheden toekende die gewoonlijk aan een prins van den bloede werden toegekend. Het was Karel van Valois, die in 1311 het koninklijk gezantschap bij de samenkomst in [[Doornik]] met de [[Oriflamme]] leidde en daarbij ruzie kreeg met de koninklijke raadsheer Enguerrand de Marigny, die hem openlijk overschaduwde. De broer van de koning zou dit affront nooit vergeten en bleef de verbitterdste vijand van Marigny ook na de dood van de koning. |
||
Tijdens de regering van zijn neef, koning [[Lodewijk X van Frankrijk|Lodewijk X de Twister]] |
Tijdens de regering van zijn neef, koning [[Lodewijk X van Frankrijk|Lodewijk X de Twister]] (1314-1316), was Karel uiteindelijk de invloedrijkste raadgever van de koning en bevond hij zich op het hoogtepunt van zijn carrière. Kort voor zijn dood in 1316 stelde de koning hem zelfs aan het hoofd van de regentschapsraad voor de vacante troon en liet Karel zo in de hoop ook na Lodewijks dood een belangrijke politieke rol te kunnen spelen. Doch de broer van de koning, graaf [[Filips V van Frankrijk|Filips van Poitou]], trok in juli 1316 [[Parijs]] binnen en werd door de pairs onmiddellijk als nieuwe regent van Frankrijk erkend. Filips werd noch datzelfde jaar als Filips V zelf koning en bij zijn dood in 1324 dacht dan niemand meer aan de graaf van Valois. Desondanks commandeerde hij in dat jaar noch eenmaal tijdens de [[oorlog van Saint-Sardos]] met succes een leger van de nieuwe koning, [[Karel IV van Frankrijk|Karel IV de Schone]], in [[Guyenne]] tegen de koning van Engeland, [[Eduard II van Engeland]]. |
||
Karel van Valois stierf in december 1325 en werd in de |
Karel van Valois stierf in december 1325 en werd in de Sint-Jacobskerk in [[Parijs]] ter aarde besteld. |
||
== Huwelijken en nakomelingen == |
== Huwelijken en nakomelingen == |
||
Karel trouwde drie keer en had bij zijn drie echtgenoten in totaal veertien kinderen. |
Karel trouwde drie keer en had bij zijn drie echtgenoten in totaal veertien kinderen. |
||
Hij trouwde op 16 augustus 1290 met zijn eerste vrouw, [[Margaretha van Anjou (1273-1299)|Margaretha van Anjou]] (vermoedelijk 1273 - 31 december 1299), |
Hij trouwde op 16 augustus 1290 met zijn eerste vrouw, [[Margaretha van Anjou (1273-1299)|Margaretha van Anjou]] (vermoedelijk 1273 - 31 december 1299), in [[Corbeil-Essonnes|Corbeil]]. Zij was een dochter van koning [[Karel II van Napels]] en werd in de Sint-Jacobskerk in Parijs begraven. Het paar had zes kinderen: |
||
* Isabella (1292-1309) |
* Isabella (1292-1309) |
||
** ∞ begin 1297 met hertog Jan III van Bretagne (-1341) |
** ∞ begin 1297 met hertog Jan III van Bretagne (-1341) |
||
* [[Filips VI van Frankrijk|Filips]] |
* [[Filips VI van Frankrijk|Filips]] (1293-1350), vanaf 1328 als Filips VI koning van Frankrijk |
||
* [[Johanna van Valois (1294-1342)|Johanna]], (waarschijnlijk 1294-7 maart |
* [[Johanna van Valois (1294-1342)|Johanna]], (waarschijnlijk 1294-7 maart 1352 in de [[Abdij van Fontenelle (Maing)|Cisterciënzerabdij van Fontenelle]], als weduwe geestelijke in Fontenelle |
||
** ∞ 19 |
** ∞ 19 mei 1305 in [[Chauny]] met graaf [[Willem III van Holland|Willem III]] van [[Graafschap Henegouwen|Henegouwen]] en [[Holland]] |
||
* [[Margaretha van Valois (1295-1342)|Margaretha]] (waarschijnlijk 1295-juli 1342) |
* [[Margaretha van Valois (1295-1342)|Margaretha]] (waarschijnlijk 1295-juli 1342) |
||
** ∞ na 6 |
** ∞ na 6 oktober 1310 met [[Gwijde I van Châtillon]] (-1342), graaf van Blois en Dunois |
||
* Karel II |
* Karel II (?-26 augustus 1346 in de [[Slag bij Crécy]]), vanaf 1325 graaf van Alençon |
||
* Catharina (1299-?), begraven in de abdij van Le Val-de-Séry |
* Catharina (1299-?), begraven in de abdij van Le Val-de-Séry |
||
Hij trouwde voor een tweede maal in 1301 met |
Hij trouwde voor een tweede maal in 1301 met Catherina van Courtenay (ca. 1275–1307/1308), titulaire keizerin van Constantinopel en vrouwe van [[Courtenay (Loiret)|Courtenay]], [[Bernissart]],<ref>In de wetenschappelijke literatuur vindt men Blaton en Blaçon.</ref> enz., titulaire markgravin van [[Graafschap Namen|Namen]]. Deze erfdochter van [[Filips I van Courtenay|Filips van Courtenay]] (-1283), titulair keizer van Constantinopel, werd eveneens in de Sint-Jacobskerk begraven. Het paar had vier kinderen: |
||
* Jan, graaf van Chartres (1302–1308); |
* Jan, graaf van Chartres (1302–1308); |
||
* Catherina van Valois-Courtenay (1303–1346), getrouwd met |
* Catherina van Valois-Courtenay (1303–1346), getrouwd met Filips van Tarente; |
||
* Johanna (1304–1363), getrouwd met |
* Johanna (1304–1363), getrouwd met Robert van Artesië; |
||
* Isabella (1306–1349), sinds 1342 abdis van [[Abdij van Fontevraud|Fontevrault]]. |
* Isabella (1306–1349), sinds 1342 abdis van [[Abdij van Fontevraud|Fontevrault]]. |
||
Hij trouwde in juni 1308 in [[Poitiers]] |
Hij trouwde in juni 1308 in [[Poitiers]] met Mathilde van Châtillon (waarschijnlijk 1293-3 oktober 1358), dochter van Gwijde III van Châtillon, graaf van Saint-Pol, die in het Couvent des Cordelières in Parijs werd begraven. Karel en Mathilde hadden vier kinderen: |
||
* Maria, (waarschijnlijk 1309-6 |
* Maria, (waarschijnlijk 1309-6 december 1328) |
||
** ∞ 11 |
** ∞ 11 januari 1324 per procura, in persoon tussen 22 januari en mei 1324 met hertog Karel van Calabrië (-10 november 1328) |
||
* Isabella (waarschijnlijk 1313-Parijs, 26 |
* Isabella (waarschijnlijk 1313-Parijs, 26 juli 1383), geestelijke in het Couvent des Cordelières in Saint-Marcel bij Parijs, daar ook begraven |
||
** ∞ 25 |
** ∞ 25 januari 1337 met hertog Peter I van Bourbon (-gevallen in 1356 in de [[Slag bij Poitiers (1356)|slag bij Poitiers]]) |
||
* Blanca (Margarete) (1317-1 |
* Blanca (Margarete) (1317-1 augustus 1348, begraven in [[Praag]]) |
||
** ∞ 8 |
** ∞ 8 mei 1329 in Praag met [[Keizer Karel IV|Karel IV van Luxemburg]] (-1378), vanaf 1346 [[Koning van Duitsland|rooms-koning]] en [[Koninkrijk Bohemen|koning van Bohemen]], vanaf 1355 [[Lijst van keizers van het Heilige Roomse Rijk|keizer]] |
||
* Lodewijk (1318-2 november 1328, begraven in de Minorietenkerk in Parijs), graaf van Chartres |
* Lodewijk (1318-2 november 1328, begraven in de Minorietenkerk in Parijs), graaf van Chartres |
||
Versie van 20 mrt 2019 00:30
Karel van Valois | ||
---|---|---|
1270-1325 | ||
Grafmonument van Karel van Valois in de kathedraal van Saint-Denis.
| ||
Graaf van Valois | ||
Periode | 1284-1325 | |
Voorganger | Jan Tristan | |
Opvolger | Filips | |
Graaf van Anjou | ||
Periode | 1290-1325 | |
Voorganger | Karel II | |
Opvolger | Filips | |
Vader | Filips III van Frankrijk | |
Moeder | Isabella van Aragón |
Karel I van Valois (waarschijnlijk Vincennes, 12 maart 1270[1] - Nogent-le-Roi, 5 of 16 december 1325[2]) was de vierde zoon, de tweede die de volwassen leeftijd bereikte, van koning Filips III de Stoute van Frankrijk en Isabella van Aragón, de dochter van Jacobus I van Aragón. Zodoende was hij de jongere broer van koning Filips IV de Schone. Omdat de zonen van Filips IV geen (mannelijke) nakomelingen nalieten, werd Karel stamvader van de koninklijke dynastie Valois.
Titels
- 1284–1290 titulair koning van Aragón en Valencia, graaf van Barcelona
- 1285 graaf van Valois
- 1290 graaf van Anjou en Maine (als Karel III)
- 1293 graaf van Alençon, Chartres en Perche
- 1297 pair van Frankrijk
- Anagni, in september 1301 pauselijk vicaris van Italië en stadhouder van Romagna
- 1302–1308 Latijns titulair keizer van Constantinopel
- 1314–1316 regent van Frankrijk
Biografie
Middelmatig intelligent, bovengemiddeld eerzuchtig, en redelijk hebzuchtig wist Karel van Valois – als jongere zoon zonder geërfde bezittingen – zich vorstendommen te verwerven. Als zoon, broer, zwager en schoonzoon van koningen en koninginnen (van Frankrijk, Navarra, Engeland en Napels) en – na zijn dood – vader van de eerstvolgende Franse koning en schoonvader van de Duitse keizer, was het zijn levenslange droom een eigen kroon te verwerven, wat hem echter nooit is gelukt.
Titulair koning van Aragón
In 1284 erkende paus Martinus IV hem als koning van Aragón – als zoon van Isabella van Aragón – en daarmee als vazal van de Heilige Stoel. Hierdoor was Karel een concurrent van koning Peter III van Aragón, die sinds de Siciliaanse Vespers van 1282 een tegenstander van Rome en vooral van Karel I van Anjou-Napels was. Zijn vader ondernam, tegen het advies van de kroonprins Filips de Schone, in 1284 een Kruistocht tegen Aragón om dit koninkrijk voor zijn zoon te winnen en onder Franse invloed te brengen,[3] maar bereikte in 1285 slechts de kroning van Karel met een kardinaalshoed, wat deze laatste zo voor schut zetten dat het hem de spotnaam van "koning van de hoed" ("roi du chapeau") opleverde.[4] Karel waagde het daarom nimmer de scepter, die hij voor deze gelegenheid had laten vervaardigen, te gebruiken. De Kruistocht eindigde in een militaire mislukking, koning Filips III stierf en de nieuwe koning Filips IV maakte onmiddellijk een einde aan de veldtocht.
Karel moest de kroon van Aragón opgeven en ontving in 1290 als troost de hand van zijn nicht Margaretha van Anjou, dochter van Karel II van Napels, die de graafschappen Anjou en Maine als bruidsschat met zich meebracht.
Veldheer
Karels grootste kwaliteit was als veldheer. In de in 1297 uitgebroken oorlog van Frankrijk tegen Engeland en Vlaanderen voerde hij succesvol het bevel over een veldtocht in Gascogne en aansluitend in Vlaanderen (waarbij hij graaf Gwijde van Dampierre en diens twee zonen wist gevangen te nemen[5]), waaruit zijn koninklijke broer een beetje overhaast besloot, dat Karel ook een veldtocht in Italië kon aanvoeren om daar de, tegen Aragón in het nauw gebrachte, neef uit het koninkrijk Napels te hulp te komen. Met de heimelijke goedkeuring van de paus, kwam Karel zijn schoonvader Karel II van Napels te hulp. Hij werd tot pauselijk vicaris voor Italië benoemd en verloor zich in de troebelen van de Italiaanse politiek, compromitteerde zich in 1302 door een bloedbad in Florence en financiële afpersingen, landde op Sicilië waar hij zijn reputatie als plunderaar bevestigde en keerde – na zichzelf een slechte naam te hebben bezorgd – in 1301/1302 naar Frankrijk terug. Zijn inmenging had evenwel invloed op het sluiten van de vrede van Caltabellotta (1302), die een einde maakte aan de oorlog tussen Napels en Sicilië.
Titulair keizer van Constantinopel
Nadat Karel opnieuw met succes in Vlaanderen had gestreden, droomde hij nu van de keizerkroon van Constantinopel. Hij was in 1301 (twee jaar na het overlijden van zijn eerste echtgenote) met Catherine de Courtenay getrouwd, die als nicht en erfgename van de laatste Latijnse keizer van Constantinopel, Boudewijn II van Namen, titulaire keizerin van Constantinopel was.
Karel sloot in 1306 een overkomst met Venetië en won ook de vorsten van de Serven voor zich als bondgenoten. Paus Clemens V legde de Byzantijnse keizer Andronikos II Palaiologos een Kerkban op en gaf daarmee zijn goedkeuring aan de herovering van Constantinopel. Voorts wist Karel de Byzantijnse stadhouder van Thessaloniki en Sardes en vooral de Catalaanse Compagnie voor zijn zaak te winnen. In 1308 landde Karels gevolmachtigde, Thibaud de Cepoy, met elf Venetiaanse schepen op Euboea en nam het eiland met succes voor zijn heer in bezit. Doch de veldtocht liep vervolgens niet zoals was gepland, want de Catalaanse Compagnie trok eerst naar Thessalië en uiteindelijk naar het Latijnse hertogdom Athene, waar de huurlingen in 1311 hertog Walter van Brienne aan de Cephissus vernietigend versloegen en zich zo tot nieuwe heren van Athene opwierpen. De Catalanen toonden nog maar weinig interesse voor de verovering van Constantinopel waardoor Karels ambities een stille dood stierven. In 1307 of 1308 was Catherine de Courtenay gestorven en de rechtstitel ging op hun dochter, Catharina, over die in 1313 met Filips van Tarente (een zoon van Karel II van Napels) was getrouwd.
Kandidaat voor de Duitse kroon en regent in Frankrijk
Karel deed nog een laatste greep naar een kroon nadat de rooms-koning Albrecht I in 1308 was vermoord. Karel stelde zich tijdens de nu volgende koningsverkiezing kandidaat, aangemoedigd door zijn broer Filips de Schone. Deze wou enerzijds niet zelf het risico van een mislukking op zich nemen, maar zag anderzijds het nut in van een stroman op de Duitse troon te kunnen plaatsen. De kandidatuur mislukte echter door de afwijzing van Karel door de Duitse keurvorsten en de paus, waarop Hendrik VII uit het huis Luxemburg werd verkozen.
Karel en zijn oudere broer hadden hun hele leven lang als broers een nauwe band met elkaar, daar beiden onder het hertrouwen van hun vader met Maria van Brabant hadden geleden. Karel kon echter geen groot voordeel hieruit halen, daar Filips zich van het geringe talent van zijn broer bewust was en hem niet de verantwoordelijkheden toekende die gewoonlijk aan een prins van den bloede werden toegekend. Het was Karel van Valois, die in 1311 het koninklijk gezantschap bij de samenkomst in Doornik met de Oriflamme leidde en daarbij ruzie kreeg met de koninklijke raadsheer Enguerrand de Marigny, die hem openlijk overschaduwde. De broer van de koning zou dit affront nooit vergeten en bleef de verbitterdste vijand van Marigny ook na de dood van de koning.
Tijdens de regering van zijn neef, koning Lodewijk X de Twister (1314-1316), was Karel uiteindelijk de invloedrijkste raadgever van de koning en bevond hij zich op het hoogtepunt van zijn carrière. Kort voor zijn dood in 1316 stelde de koning hem zelfs aan het hoofd van de regentschapsraad voor de vacante troon en liet Karel zo in de hoop ook na Lodewijks dood een belangrijke politieke rol te kunnen spelen. Doch de broer van de koning, graaf Filips van Poitou, trok in juli 1316 Parijs binnen en werd door de pairs onmiddellijk als nieuwe regent van Frankrijk erkend. Filips werd noch datzelfde jaar als Filips V zelf koning en bij zijn dood in 1324 dacht dan niemand meer aan de graaf van Valois. Desondanks commandeerde hij in dat jaar noch eenmaal tijdens de oorlog van Saint-Sardos met succes een leger van de nieuwe koning, Karel IV de Schone, in Guyenne tegen de koning van Engeland, Eduard II van Engeland.
Karel van Valois stierf in december 1325 en werd in de Sint-Jacobskerk in Parijs ter aarde besteld.
Huwelijken en nakomelingen
Karel trouwde drie keer en had bij zijn drie echtgenoten in totaal veertien kinderen.
Hij trouwde op 16 augustus 1290 met zijn eerste vrouw, Margaretha van Anjou (vermoedelijk 1273 - 31 december 1299), in Corbeil. Zij was een dochter van koning Karel II van Napels en werd in de Sint-Jacobskerk in Parijs begraven. Het paar had zes kinderen:
- Isabella (1292-1309)
- ∞ begin 1297 met hertog Jan III van Bretagne (-1341)
- Filips (1293-1350), vanaf 1328 als Filips VI koning van Frankrijk
- Johanna, (waarschijnlijk 1294-7 maart 1352 in de Cisterciënzerabdij van Fontenelle, als weduwe geestelijke in Fontenelle
- ∞ 19 mei 1305 in Chauny met graaf Willem III van Henegouwen en Holland
- Margaretha (waarschijnlijk 1295-juli 1342)
- ∞ na 6 oktober 1310 met Gwijde I van Châtillon (-1342), graaf van Blois en Dunois
- Karel II (?-26 augustus 1346 in de Slag bij Crécy), vanaf 1325 graaf van Alençon
- Catharina (1299-?), begraven in de abdij van Le Val-de-Séry
Hij trouwde voor een tweede maal in 1301 met Catherina van Courtenay (ca. 1275–1307/1308), titulaire keizerin van Constantinopel en vrouwe van Courtenay, Bernissart,[6] enz., titulaire markgravin van Namen. Deze erfdochter van Filips van Courtenay (-1283), titulair keizer van Constantinopel, werd eveneens in de Sint-Jacobskerk begraven. Het paar had vier kinderen:
- Jan, graaf van Chartres (1302–1308);
- Catherina van Valois-Courtenay (1303–1346), getrouwd met Filips van Tarente;
- Johanna (1304–1363), getrouwd met Robert van Artesië;
- Isabella (1306–1349), sinds 1342 abdis van Fontevrault.
Hij trouwde in juni 1308 in Poitiers met Mathilde van Châtillon (waarschijnlijk 1293-3 oktober 1358), dochter van Gwijde III van Châtillon, graaf van Saint-Pol, die in het Couvent des Cordelières in Parijs werd begraven. Karel en Mathilde hadden vier kinderen:
- Maria, (waarschijnlijk 1309-6 december 1328)
- ∞ 11 januari 1324 per procura, in persoon tussen 22 januari en mei 1324 met hertog Karel van Calabrië (-10 november 1328)
- Isabella (waarschijnlijk 1313-Parijs, 26 juli 1383), geestelijke in het Couvent des Cordelières in Saint-Marcel bij Parijs, daar ook begraven
- ∞ 25 januari 1337 met hertog Peter I van Bourbon (-gevallen in 1356 in de slag bij Poitiers)
- Blanca (Margarete) (1317-1 augustus 1348, begraven in Praag)
- ∞ 8 mei 1329 in Praag met Karel IV van Luxemburg (-1378), vanaf 1346 rooms-koning en koning van Bohemen, vanaf 1355 keizer
- Lodewijk (1318-2 november 1328, begraven in de Minorietenkerk in Parijs), graaf van Chartres
Voorouders
Voorouders van Karel van Valois | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Overgrootouders | Lodewijk VIII van Frankrijk (1187-1226) ∞ 1200 Blanca van Castilië (1188-1252) |
Raymond Berengarius V van Provence (1198-1245) ∞ 1220 Beatrix van Savoye (1205-1266) |
Peter II van Aragón (1174-1213) ∞ 1204 Maria van Montpellier (1182-1213) |
Andreas II van Hongarije (1175-1235) ∞ 1215 Yolande van Courtenay (1200-1233) | ||||
Grootouders | Lodewijk IX van Frankrijk (1214-1270) ∞ 1234 Margaretha van Provence (1221-1295) |
Jacobus I van Aragón (12-12) ∞ 1235 Jolanda van Hongarije (1219-1251) | ||||||
Ouders | Filips III van Frankrijk (1245-1285) ∞ 1262 Isabella van Aragón (1247-1271) |
Noten
- ↑ Ex brevi Chronico ecclesiæ S. Dionysii (= Recueil des historiens des Gaules et de la France, XXIII, Parijs, 1894, p. 145).
- ↑ Obituaire de Notre-Dame de Paris (= Obituaires de Sens Tome I.1, p. 232), Fragmentum historicum e codice dicto Pater excerptum (= RHGF XXI, p. 403), Chronicon Galfridi le Baker, p. 36.
- ↑ Gesta Philippi Tertii Francorum Regis (= Recueil des historiens des Gaules et de la France, XX, Parijs, 1840, p. 524).
- ↑ J. Petit, Charles de Valois (1270-1325), Parijs, 1900, pp. 9-10.
- ↑ Chronicon Guillelmi de Nangiaco (= RHGF XX, p. 582).
- ↑ In de wetenschappelijke literatuur vindt men Blaton en Blaçon.
Referenties
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Karl_I._(Valois) op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- E. Lalou, art. Karl v. Valois, in Lexikon des Mittelalters 5 (1991), col. 994.
- J. Petit, Charles de Valois (1270-1325), Parijs, 1900.