Agnosie

Agnosie of agnosia is het verlies van het vermogen om personen, voorwerpen, geluiden, reuk et cetera te herkennen, terwijl de zintuiglijke waarneming wel intact is en er geen sprake is van significant geheugenverlies over de betreffende waarneming. De oorzaak is hersenletsel, een psychische aandoening of een neurologische aandoening, bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer.

Iemand kan bijvoorbeeld een rinkelende telefoon horen, maar het signaal niet als verzoek tot communicatie herkennen. Anderzijds kan hij wel reageren op een telefoonsignaal, maar de telefoon niet herkennen als het toestel dat hij daarvoor moet gebruiken.

De meest voorkomende vormen zijn visuele en auditieve agnosie, maar de aandoening kan ook bij de andere zintuigen voorkomen. Iemand die aan agnosie lijdt, kan hulpbehoevend zijn. Als iemand bijvoorbeeld een kop hete thee krijgt aangeboden en deze niet als heet herkent, kan hij zich pijn doen of brandwonden oplopen.

Er zijn veel specifieke vormen van agnosie, zoals problemen met het herkennen van kleuren, vormen, teksten, muziek of bepaalde voorwerpen. Prosopagnosie is het onvermogen gezichten van bekenden te herkennen.

Als iemand een persoon wel herkent, maar de bijbehorende identiteit als 'onjuist' ervaart, kan er sprake zijn van een identificatiesyndroom.

In het boek De man die zijn vrouw voor een hoed hield beschrijft de Amerikaanse neuroloog Oliver Sacks een aantal gevallen van agnosie.