Naar inhoud springen

zout

Uit WikiWoordenboek

zout

Nederlands

Uitspraak

Geluid: zout (hulp, bestand)
IPA: / zɑut / (1 lettergreep); /zɑu̯t/

Woordafbreking

zout

Woordherkomst en -opbouw

In de betekenis van ‘keukenzout, natriumchloride’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1001 ^[1]

erfwoord afkomstig van ^[2]:

Middelnederlands: sout (1280)

Oudnederlands: salt- (in Saltanauua “Zoutenaaie”, eind 10e eeuw)

Germaans: *salta- o (zelfst.), *saltu- (bijvoegl.)

Indo-Europees: *séh₂ldu- (bijvoegl.), *séh₂l-, genitief *sh₂lós (zelfst.)

Verwant in Germaans:

West: Engels: salt (Angelsaksisch: sealt o), Duits: Salz o, (Oudhoogduits: salz o), Fries: sâlt o (Oudfries: salt)

Noord: Zweeds: salt, Deens: salt, Noors: salt, (Oudnoords: salt), IJslands: salt, Faeröers: salt o

Oost: Gotisch: salt o

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	zout	zouten
verkleinwoord	zoutje	zoutjes

Zelfstandig naamwoord

het zout o

alledaagse naam voor keukenzout bedoeld (natriumchloride)
- Kunt u het zout even doorgeven?
(scheikunde) een verbinding die bestaat uit een metaal en een zuurrest
- Salmiak is een zout van ammonia en zoutzuur.
▸ Het was fascinerend om te zien hoeveel zout ik verloor: na dagen zonder douche stond mijn shirt stijf van de zoute strepen en bleef het bijna rechtop staan.^[3]
een van de vijf smaken

Hyponiemen

Afgeleide begrippen

Verwante begrippen

zoet, zuur, bitter, hartig, umami

Uitdrukkingen en gezegden

Het zout in de pap niet verdienen

Heel erg weinig verdienen

Met een korrel[tje] zout nemen

Iets niet al te serieus of zwaar opvatten

• Die opmerking moet met een korrel zout worden genomen.

Met het zout komen als het ei op is

Pas met een oplossing komen als het probleem er niet meer is

Op alle slakken zout leggen

Over alle onbelangrijke dingen/ kleinigheden commentaar hebben/klagen; ieder minuscuul en onbeduidend foutje bekritiseren

Zout in de wond strooien

Iets wat toch al vervelend is nog eens extra benadrukken of nog meer verergeren

Vertalingen

1. alledaagse naam voor keukenzout

Afrikaans: sout ^(af)
Alemannisch: Salz
Beiers: Soiz ^(bar)
Bulgaars: сол ^(bg) v
Duits: Salz ^(de) o
Engels: salt ^(en)
Frans: sel ^(fr) m
Fries: sâlt ^(fy)
Galicisch: sal ^(gl) m
Grieks: αλάτι ^(el) o (aláti)
Ido: salo ^(io)
Italiaans: sale ^(it) m
Japans:
- Kanji: 塩 ^(ja)
- Hiragana: しお ^(ja)
- Romaji: shio ^(ja)
Jiddisch: זאלץ ^(yi), זאַלץ ^(yi)
Kasjoebisch: sól ^(csb) v

Nedersorbisch: sol ^(dsb)
Oekraïens: сіль ^(uk) v
Oppersorbisch: sól ^(hsb)
Pennsylvania-Duits: Salz ^(pdc) o
Perzisch: نمك ^(fa)
Pools: sól ^(pl) v
Portugees: sal ^(cs) m
Rohingya: nun ^(rhg)
Russisch: соль ^(ru) v (sol')
Schots: salt ^(sco), saut ^(sco)
Schots-Gaelisch: salann ^(gd) m
Slowaaks: soľ ^(sk) v
Spaans: sal ^(es) v
Tsjechisch: sůl ^(cs) v
Taroko: timu
Turks: tuz ^(tr), tuzluluk ^(tr), tuzlu tat ^(tr)
Vietnamees: muối ^(vi), muối ăn ^(vi)
Wymysoojs: załc ^(wym) o, zāłc ^(wym) o, zaołc ^(wym) o

Synoniemen

pekel

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	zout	zouter	zoutst
verbogen	zoute	zoutere	zoutste
partitief	zouts	zouters	-

Bijvoeglijk naamwoord

zout

zout bevattend of zout smakend

Hyponiemen

(intensivering) dubbelzout bn , inzout

Uitdrukkingen en gezegden

Het nog nooit zo zout gegeten hebben

Nog nooit eerder zoiets geks, raars of vervelends hebben meegemaakt of ervaren

• Zo zout heb ik het nog nooit gegeten!

Vertalingen

1. zout bevattend of zout smakend

Synoniemen

zilt, brak

Antoniemen

zoet, flauw

Werkwoord

vervoeging van
zouten

zout

enkelvoud tegenwoordige tijd van zouten
gebiedende wijs van zouten

Gangbaarheid

Het woord zout staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "zout" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[4]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ "zout" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ zout op website: Etymologiebank.nl
↑
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Tsjechisch

Uitspraak

IPA: /zoʊ̯t/

Woordafbreking

zout

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Slavische *jьzuti

Werkwoord

zout perfectief

uitdoen, uittrekken (van schoeisel)

Vervoeging

		enkelvoud	meervoud
eerste persoon		zuji (zuju)	zujeme
tweede persoon	informeel	zuješ	zujete
tweede persoon	formeel	zujete	zujete
derde persoon		zuje	zují (zujou)

Schrijfwijzen

Oude schrijfwijze: zouti perfectief

Synoniemen

sundat

Antoniemen

nazout
obout

Afgeleide begrippen

Typische woordcombinaties

zout se

Verwante begrippen

Verwijzingen

Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)

Overgenomen van "https://nl.wiktionary.org/w/index.php?title=zout&oldid=4978215"