denken

• Geluid:  denken    (hulp, bestand)

• IPA: / ˈdɛŋkə(n) / (2 lettergrepen)

• den·ken

• In de betekenis van ‘geestesarbeid verrichten, het verstand gebruiken’ voor het eerst aangetroffen in 901.^[1]
• erfwoord: Middelnederlands denken, dinken, uit Oudnederlands thencon, ontwikkeld uit Oergermaans *þankjan-, bij Indo-Europees *teng- ‘denken, voelen’, waartoe ook Oudlatijn tongēre ‘kennen, weten’, Tochaars B taṅkw- ‘liefde’ en Russisch tjanútʹ ‘wegen’ behoren.^[2][3] Evenals Nederduits/Duits denken, Fries tinke, Engels think en IJslands þekkja ‘(her)kennen’.

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
denken /'dɛŋkə(n)/	dacht /dɑxt/	gedacht /ɣə'dɑxt/
zwak -cht	volledig

denken

1. inergatief een oplossing proberen te zoeken, nadenken

   • Na lang denken vond hij uiteindelijk de uitkomst. 

2. biologisch proces in de hersenen

   • Na het hersentrauma kon hij niet meer goed denken. 

3. een bepaalde mening toegedaan zijn

   • Bij wiskunde moet je niet denken dat iets de juiste uitkomst is, je moet het weten. 

   ▸ In een oude National Geographic had ik ooit als kind een artikel over deze trail gelezen, 4.286 kilometer door Amerika. Dit heb ik altijd onthouden, maar ik had nooit gedacht dat zo’n lange wandeltocht voor mij weggelegd zou zijn.^[4]

   ▸ Wat volgens Brinkman ook vaak misgaat, is dat mensen denken beter te kunnen zwemmen dan eigenlijk het geval is.^[5]

4. ~ aan: iets of iemand in gedachten hebben

   • Ik moet nog vaak aan mijn overleden moeder denken. 

5. ~ aan: niet vergeten

   • Denk eraan dat je morgen de vuilnisbak buiten zet. 

   ▸ Maar Pietje had aan alles gedacht.^[6]

6. ~ om: rekening houden met, niet vergeten

   • Je moeder is ziek, dus denk erom stil te te zijn. 

7. ~ over: het plan hebben om iets te doen, maar nog niet zeker weten of dat ook echt in de praktijk wordt gebracht

   • Hij denkt erover om te gaan emigreren. 

• [1] peinzen
• [3] geloven, menen
• [4], [5] [zich] herinneren
• [7] overwegen

• gedachte

• Ik denk er niet aan

• Geen haar op mijn hoofd die daaraan denkt

• Er het zijne van denken

• Niet verder zien ( of denken) dan zijn neus lang is

• Het woord denken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "denken" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.[8]

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

• IPA: /dɛŋk(ə)n/

• den·ken

• Afkomstig van het Oudhoogduitse denken.

stamtijd
infinitief	verleden tijd	voltooid deelwoord
denken /dɛŋk(ə)n/	dachte /daxtə/	gedacht /gəˈdaxt/
	volledig

denken

1. denken

   «Woran denkst du?»

   Waaraan denk je?