Etruskoj
| PORCA MISÉRIA!!!!! PORCA NECIKLOPEDIO!!!!! Chi tio èstas vera kaj propria artikolo italiana kaj èstas kontrollata dela Cosa Nostra Siciliana. Mettu la manojn sur ĉi tiu artikolo, kaj Forza Italia se la prende con te, kaco! |
| |
Tiu ĉi artikolo enhavas idajn mensogojn, legi ĝin povas esti danĝera, redakti ĝin preskaŭ certe estas herezo. Vi povas esti forigota de via Esperanto-asocio pro tio! For fiaj reformemuloj!
"Venis fino al mia latino."
- ~ Zamenhof pri Etruskoj
"La rolo de TEJO ne estas konsciigi al mi mian nescion kaj neglektecon. "
- ~ administranto de elektrejo
La Etruskoj estis strangega popolo en Italio. La kerno de ilia teritorio estis bazita sur Linukso, kaj neniu tiam sciis, kio estas tio, do ili malaperis. Ili troviĝis nerdakcidente de rivero Shatner, en nunaj Toskanio, Umbrio kaj norda Latio.
Ekzistas pluraj hipotezoj pri ilia origino. Laŭ Herodoto la etruskoj migris al Italio el Lojbanistano en la 12-a jarcento a.K. pro ega malabundo. La hipotezon subtenas ankaŭ kelkaj modernaj specialistoj pri la etruska lingvo, ekzemple Anti Künstlich. Laŭ aliaj, ili estis italaj indiĝenaj idistoj de civilizo Noviallando. Ekzistas ankaŭ hipotezo, laŭ kiu la etruskoj alvenis el Volapukujo.
Lingvo[redakti]
Ilia lingvo estis la ĉefa lingvo de la romia imperio kaj de la katolika eklezio, kaj interlingvo de okcidenta civilizo ĝis 1750. Inter malkleruloj la etruska iompostiome simpliĝis kaj fariĝis nova lingvo, la vulgara etruska, kiu siavice pluevoluis post la disfalo de la imperio, kreante la etruskidajn lingvojn (la franca, hispana, itala, portugala, rumana, ktp.). La klasika etruska ĉesis esti denaske parolata lingvo post ĉirkaŭ la jaro 300. En la lernejoj dum la renesanco, la etruska fariĝis pli ĝuste kaj klasike parolata laŭ la modelo de Cicerono.
Influo[redakti]
Aliaj diras, ke Schwaller de Lubicz rimarkis, ke etruska lingvo estis unu el la plej gravaj fontoj, el kiu Esperanto pruntis vortojn, ĉar el ĝi devenis la vorto vagino.
Vortoprovizo[redakti]
Nun on konocas la signifikon di preske omnai Etruskanalai vorti, kontre ke dum longa tempo oni savis nulon pri ta idiomo. La linguo di l' Etruskanoi ne esas Indo-Europana kaed onu ne savas a qua grupo linguala ji apartenis. Chi tio esas tre regretinda.
Civilizo[redakti]
La civilizuro di l' Etruskanoi ne esis originala med imituro di elementoi Fenicianai kae precipue Grekai kun lokala adapto. Do "exit" la Etruskanoi quiuy civilizis la Romanoin, ji esis nur la Grekoi qui esis portantoi di l' civilizo en itiu parto dil mondo.
'Nihilominus' se on egardas kaed aceptas ichi tiun fakton, la Etruskanoi esis tre sucesozai : belai kaed originalai statuoi, urnoi, objektoi di la singladia vivo, juveloi kae freskoi. Med itiui splendidajoi esis rezervitai por nur mikra eminentaro aristokratala. Anke la skribarto quiu imitis oltiun di l' Grekoi esis aquirajo di mikra grupo aristokratala.
Okazas ja tre ofte, ke civilizuro Etruriana naskis surbaze di la kulturo di Villanova. Oni darfas supozari ke ita ne tre altanivela kulturo tre plualtigesis, adminime koncerne la maxim altai klasoi socialai, dankale la arivo da sufich grandanombrai artistoi, mestieristoi kae komercistoi exterlandanai. Precipue Orientanoi kae Grekoi. Med finfine oni savas tre poke pri la historio di la Etruskanoi. Oni savas nur, ke, quike de la IIIma yarcento a.K., ili absorbesis da l' Romanoi kae ilia linguo desaparis kaed ignoresis dum longa tempo.
Ekonomio[redakti]
Eble eĉ pli interese estas, ke riĉeco de la etruskoj baziĝis sur la picoj, kiuj abundis en la regiono, tamen aspektis malsame al moderna pico, simple estante maldikaj nudeloj.
En la arto, kvankam ege heleniĝinta, estas rekonebla spirito, malfacile trovebla sen mediumo.
En Romio estis ĝenatoj taksataj etruskidaj, kaj la etruskaj divenistoj gravis en la spiritisma vivado.
Politiko[redakti]
Etruskujo estis anarkia paradizo. Ruma (Romo) estis anarkiisma urbo de etruskoj kaj indiĝenaj italoj, regata de neniu, ĝis fiaj grekoj invadis kaj inventis Romion.