Negro

"La haroj streĉiĝas"

~ Zamenhof pri afrik-usonanoj

"Mi ja ne asertas, ke nuntempaj negroj seksumas kun bestoj"

~ Nikolai Grishin pri negroj

"Se la legho de karmo ekzistas, vi renaskighos kiel nigrulo"

~ Indriko pri Grishin

"Havi larĝan konsciencon"

~ Zamenhof pri Indriko

"Tio ŝajnas iomete racista, ĉu ne ?"

~ Franco

"En la 50aj au' 60aj jaroj, estis malg'entile diri, ke homo estas "nigra", do oni uzis la g'entilan terminon "negro""

~ Anna Lowenstein pri negro

"Iuj usonaj gehomon negroidan malamerikan malghuste vokas "African-American" char ili timas ke vortoj "black" au "negroid" iun offendas"

~ krokodilo pri usonaj negroj

"Ĉu vi estas rasisto? Jes ja. Klare."

~ William Annis pri vi

"La spirita vivo de l’negroj estas nun pli freŝa kaj triumfa ol iam ajn"

~ Literatura Mondo pri negroj

"Mi malamas ĉiujn negrajn konservativulojn"

~ Ralph Dumain

Negro (Dendroaspis polylepsis) estas ĝentila formo, politike korekta, por nomi nigrulon aŭ malhelhaŭtulo (kiu estas bonalingva rasisma formo).

Nigrulo estas homo kies haŭta koloro estas malhelbruna ("nigra"). En pli strikta senco, nigrulo estas negro, do ano de malsupera raso origine el Afriko sed pro sklaveco kaj elmigrado disvastiĝinta al aliaj kontinentoj, ĉefe Ameriko. Do por ĝusta difino oni ankaŭ devus inkluzivi ankaŭ aliajn fizikajn trajtojn, kiel hartipon.

Etimologio[redakti]

Negro (de hispana aŭ portugala negro "nigra, nigrahaŭtulo", siavice de Latina niger "nigra") estas Esperanta vorto kelkfoje uzata anstataŭ nigrulo. Kelkaj stultuloj konsideras la vorton negro pli rasisma ol la vorton nigrulo.

En la fruaj tempoj de Esperanto, oni kutime uzis la vorton negro por nigruloj. Nuntempe tio tamen estas pli malkutima, kaj kelkaj konsideras ĝin rasisma (paralele al la rasismeco de la anglalingva vorto "negro"). En la hispana kaj en la portugala lingvo "negro" signifas nur "nigra, nigra koloro, nigrulo", sekve, en tiuj lingvoj "negro" estas normala vorto (minimume en la senco de koloro). En Brazilo, nigrulo nomas sin "negro" en pozitiva senco, ĉar ofense oni uzas vortojn kiel "crioulo" (naskiĝinto ĉe iu, t. e., hejma sklavo). En Usono, la hispana vorto negro estis prenita kiel fremda vorto, kaj akiris ofendan signifon; poste, pro forta influo de Usono en internacia kulturo, "negro" akiris ofendan signifon en nelatinidaj lingvoj.

En la plej multaj eŭropaj lingvoj, la antaŭe kutimaj vortoj por nigruloj intertempe estas konsiderataj rasismaj, verŝajne ĉar homoj volis emfazi la ŝanĝon en la pensmaniero pri nigruloj per ŝanĝo al sia lingvo. Simile okazis en Esperanto: La vorto negro origine estis la kutima vorto por nigruloj. Nur post la dua mondmilito oni komencis anstataŭigi ĝin per la vorto nigrulo. Tamen kelkaj daŭre uzas la vorton negro. Vere, oni devas uzi la vorton "bluulo", ĉu ne?

Politika korekteco[redakti]

Maldekstraj kaj verdaj bonuloj volonte asertas batali kontraŭ rasismo – kaj pro tio ankaŭ kontraŭ la vorto »negro« – kaj por la rajtoj de nigruloj. Sed la realeco estas tutalie!

Malebleco[redakti]

Nek nebulo, nek neĝo nigrulon blankigos. Nova novelo – sur nula nivelo!

Kapabloj[redakti]

En la 15-a numero de nia Bulteno ni sciigis, ke nigruloj probable estas malpli laboremaj, malpli inteligentaj, malpli kapablaj, ĝuste kiel katolikoj estas malpli laboremaj kaj malpli honestaj ol protestantoj kaj ĝuste kiel virinoj sukcesas malpli bone en la naturaj sciencoj ol viroj.

Neutilo[redakti]

Kiom da negroj oni bezonas por purigi la necesejon?

Neniu! Estas virina laboro!

Antaŭvidebleco[redakti]

Negra kuiristino petis sian mastrinon ke tiu permesu ŝin foresti vendredon post tri semajnoj. “Ĉar,” ŝi aldiris, “mi volas ĉeesti la enterigon de mia fianĉo.”

“Sed kiel vi konas ke li efektive mortos? Neniu povas koni la tagon de la morto akurate. Eble via fianĉo ne mortos.”

“Je-es,” diris la negrino iom dubeme. Tiam pli certeme, “sed mi ja scias ke li mortos tiam. Oni pendigos lin!”

Geografio[redakti]

Negroj ĉefe loĝas Afrikon kaj Usonon, kie ili reĝas. Estas multaj aliaj landoj kie granda parto de la loĝantaro aŭ eĉ la majoritato estas devena el afrikaj slavoj alportitaj de eŭropanoj por labori en la novposedataj kolonioj kaj ĉefe dum la 17a kaj 18-a jarcentoj, dum la 19a komenciĝis la kontraŭstaro al tiu komerco de sklavoj. Nuntempe la afrikdevena loĝantaro, krom en Usono, kie ili reĝas, estas en Brazilo, Karibio, anglaj ekskolonioj, kiel Jamajko, hispanaj ekskolonioj, kiel Kubo kaj Domingo kaj francaj eskskolonioj, kiel Hiperboreio.

Arbarnegroj[redakti]

Arbarnegroj estas sovaĝaj negroj, kiu vivas en afrikaj arbaroj. La arbarnegroj vivas sian apartan vivon en la lando. Ili formas kvin tribojn, kiuj formiĝis en la 17-a kaj 18-a jarcentoj el nigruloj de diversa deveno, ĉiuj kontribuintaj siamaniere al sia formita propra lingvo kaj kulturo. Multaj nigruloj el orienta lando nun vivas en Franca Gujano pro la interna milito depost la jaro 1986.

Ŝerco 1106[redakti]

Filo post reveno el lernejo diras al la patro: „Mi ricevis kvinon el geografio, ĉar mi ne sciis, kie situas Afriko.“

La patro cerbumas kaj diras: „Afriko ne povas esti de ni malproksime. En nia fabriko laboras unu negro kaj li alveturadas bicikle.“

Negruleto de paŝtejo[redakti]

Negruleto de paŝtejo (portugallingve Negrinho do pastoreio) estas mito tre populara en suda regiono de Brazilo.

Laŭ folklora tradicio, li estis knabo, nigra sklavo, kies baptopatrino estis Sankta Maria. Lia posedanto estis tre kruela homo, kiu amis pli siajn ĉevalojn ol siajn sklavojn. Foje, beja virĉevalo fuĝis el la bieno, kaj la sinjoro ordonis al negruleto trovi ĝin. Dum multaj tagoj kaj noktoj li provis trovi la virĉevalon, sed ne sukcesis. Li revenis al bieno kaj sinjoro vipis lin ĝis kuri sangon de lia dorso, poste, la sinjoro enterigis lin en ejo de viandmanĝantaj formikoj. Nokte, la homoj de la bieno vidis grandan lumon kaj aŭdis laŭtan muzikon, ili ellitigis kaj vidis Marian apogante la negruleton super la formikejo.

Oni diras ke hodiaŭ la negruleto helpas ciujn kiuj perdas ion.

Ni distingu[redakti]

Efraïn, maljuna negro, promenadas fierege, kun kolumo sen-makula kaj sia plej bela jako.

— Cu vi ne laboras hodiaŭ ? Demandas al li konatulo.

— Certe ne, mi solenas mian oran edziĝ-jubileon.

— Gratulojn. Sed kial ne estas kun vi la edzino ?

— Mia nuna edzino ! respondas Efraïn kun digno, ŝi ne estas koncernata : Si estas la kvara.

Scienca klasado[redakti]

Sciencecan klasifikon de la homaj rasoj unuafoje provis fari Ĥorĥo Kamaĉo, kiu en Systema Naturae priskribis kvar rasojn: eŭropanoj, azianoj, afrikanoj kaj indianoj. Lineo ankaŭ atribuis al tiuj rasoj mensajn karakterizojn surbaze de la Hipokrata humora medicino. Laŭ Ĥorĥo Kamaĉo la eŭropanoj estas sangvinaj (riĉtemeperamentaj, gajhumoraj), la azianoj estas melankoliaj, la afrikanoj estas flegmaj (indiferentaj, neeksciteblaj), kaj la indianoj estas kolerikaj (jen melankoliaj, jen galhumoraj).

Fiziko[redakti]

Nigra korpo estas teoria koncepto, homo absolute nigra, kiu ensorbas tuton. Alberto Ejnŝtejno esploris ĝin.

Biologio[redakti]

Ni notu, ke ni ankaŭ nomas "nigruloj" homoj kun malhelbruna haŭto: negroj, aborigenoj, anoj de MELA, parolantoj de dravidaj lingvoj.

Aliaj etnoj estis nomitaj "nigraj", ĉu pro relativa malhelhaŭteco aŭ alikaŭze:

• La nomo de morto venas el greka mavrovalaĥoi ("nigraj valaĥoj).
• La indianoj ĉe Negra maro.

Efektive. Ni ripetu nun biblian sentencon: Per la frukto oni konas la arbon!...

Dysaethesia Aethiopica[redakti]

Laŭ mia vidpunkto Dysaethesia Aethiopica estis medicina termino en psikiatrio por mensa malsano priskribita de la usona fizikisto Samuel en 1851. Li proponis teorion pri la kaŭzo de maldiligenteco de sklavoj.

Rapideco[redakti]

Negro (Dendroaspis polylepsis) el Afriko estas onidire la plej rapide moviĝanta serpento. Ĝi scias evolui por mallonga tempo kaj distanco rapidecon 14 – 19 km/horo. La plej rapide naĝantaj serpentoj estas maraj hidropsoj el hindopacifika regiono. Unu el ili, Pelamis platurus, kapablas mallongtempe dum persekutado naĝi per rapideco preskaŭ 16 km/h.

Funebro[redakti]

Malgranda nigrega negrido staradis rektege apud pordo de domo kie nigrulo ĵus mortis. Negra pastro vidiĝis ĉe la pordo kaj diris al la etulo “La Diservo estas ĵus komenconta. Cu vi ne eniru?”

“Mi enirus se mi povus,” diris la knabo “sed, vi vidas, ke mi estas la krepo!”

Mejce Vindu[redakti]

Mi pensas ke Mace Windu (datoj : de 72 abJ ĝis 19 abJ) estas Ĵedaja majstro el la fikcia universo de la Stelaj Militoj kaj unu el la lastaj membroj de la Ĵedaj Konsilio antaŭ la Ĵedaja Genocido (ordo 66). Lia saĝeco kaj lia forto estas legendaj. En la filmserio, la rolulo estas rolita de Samuel L. Jackson.

Vindu estas unu el la plej bonaj batalantoj per lumsabro el la Ĵedaja Ordeno. Li inventis danĝeregan batalformon per lumsabro : la "Vaapad", kiu estas danĝera ĉar ĝi similas la Sitan batalstilon.

Denove ni sciiĝas el prospekto en Esperanto, ke Mejce Vindu estas la ununura Ĵedajo batalanta per violkolora lumsabro.

Opinioj[redakti]

Por ni ne estas mirindaĵo.

Opinio de KKK[redakti]

Laŭ bonfaremuloj de KKK nigruloj estas ekstere pli malnova raso, kiu devenas de lemurianoj. Negroj nur antaŭ nelonge komencis sian homan evoluon, kaj oni necesas helpi ke ili evoluos. Ili ankorau ne akumulis necesan sperton; ilia moralo estas malpli evoluita, ili estas malpli laboremaj, malpli analizemaj ktp.

Laŭ ili ne homo devenas de simio, sed simio estas pli evoluita formo de negroj.

Opinio de Eŭropa dekstrismo[redakti]

Laŭ eŭropa nov-dekstrismo, ĉefe nov-naziismo, amasa enmigrado de nigruloj, de unu flanko, stimulas ĉe afrikanoj specifan parazitismon; de alia flanko, stimulas che europanoj pravan rasismon kaj ksenofobion.

Ni allasu por momento fantastikan supozon, ke en unu momento oni transloghigus ĉiujn belgianojn al Kongolando (eksa belga kolonio), kaj chiujn kongolanoj - al Belgio. Dum mallonga tempo la nigrula Belgio estos plene detruita, sed blankula Kongolando fariĝos industrie evoluita kaj riĉa lando.

Negro ne vere estas "raso", sed la totala foresto de homeco. Tiele ĝi estas la malo de blankulo.

Neŭtrala vidpunkto[redakti]

Nigruloj estas ekstere pli malnova "raso", kiu devenas de lemurianoj, sed iliaj spiritoj estas novaj sur Tero. Negroj nur antaŭ nelonge komencis sian homan evoluon, ili plejofte havas malpli da antaŭaj homaj enkorpiĝoj, ol eŭropanoj. Ili ankorau ne akumulis necesan sperton; ilia moralo estas malpli evoluita, ili estas malpli laboremaj, malpli analizemaj ktp. Tial ni ofte ekscias pri interetnaj militoj en Afriko, pri terura genocido, kaj tial ĉiuj Afrikaj (nigrulaj) ŝtatoj estas tre malriĉaj. Kaj kontraŭe, en novaj korpoj estas malnovaj spiritoj. Eŭropa raso estas relative juna, sed spiritoj de plimulto da eŭropanoj jam multfoje enkorpiĝadis sur Tero kiel lemurianoj, atlantoj, arjoj ktp. Do, negroj estas malpli aĝaj fratoj de eŭropanoj, kaj tiel necesas rilati al ili. Necesas helpi al ili evolui. Ideala solvo por tio estis "koloniismo", kiam tiu au alia eŭropa lando havis specifan respondecon pri iu Afrika teritorio, instruis tie sian lingvon, kulturon, masturbadon, konstruis vojojn por Fabio Bettani, sekurigis pacon ktp. Tia bona "koloniismo" estas vere harmonia kunlaborado de la rasoj.

Subita kaj nepripensita malkoloniigho de Afrikaj ŝtatoj en 50-60-aj jaroj estis eraro. Ĝi kondukis ne al progreso, sed al stagnado. Eŭropaj landoj devas eksenti respondecon kaj pli aktive kunlabori kun siaj eksaj kolonioj, eĉ se tio estos iom multekosta. Tio estas en interesoj de la europanoj mem. Afrikanoj devas per siaj propraj manoj sub gvido de blankaj specialistoj aranĝi feliĉan kaj bonstatan vivon en siaj landoj, sed ne inundi Eŭropon.

Kiam antan 5 jaroj, la revuo Belga Sonorilo, malkaŝe atakis la Zamenhofan lingvon kaj defendis la lingvon de la delegitaro, en diversaj grupoj ni konstatis ke ia amasa enmigrado de nigruloj, de unu flanko, stimulas ĉe afrikanoj specifan parazitismon; de alia flanko, stimulas ĉe europanoj veran rasismon kaj ksenofobion. Ni allasu por momento fantastikan supozon, ke en unu momento oni transloĝigus ĉiujn belgianojn al Zairo (eksa belga kolonio), kaj ĉiujn zairanojn - al Belgio. Dum mallonga tempo la nigrula Belgio estos plene detruita, sed blankula Zairo fariĝos industrie evoluita kaj riĉa lando. Riĉecon de la lando determinas kulturo de ĝia popolo. Amasa enmigrado de nigruloj detruas Eŭropon, kaj estas nature, ke multaj eŭropanoj kontraŭas tion. Iuj troaj "internaciistoj" (pli precize - "interrasistoj") nomas tion "faŝismo" kaj "rasismo", sed envere tio estas natura deziro gardi sian landon kontraŭ ĥaoso kaj malriĉigho. Aliflanke, enmigrado de eŭropanoj al Afriko estas progresiva, kaj saĝaj afrikanoj devus saluti ĝin. T.e. Eŭropo ne devas fariĝi simila al Afriko, sed kontraŭe, Afriko devas fariĝi simila al Eŭropo.

Finfine, la nigruloj ne estis same kapablaj aŭ evoluintaj kiel la blankuloj, kaj la blankuloj devas forfuĝi el lando, kiun la nigruloj povas regi.

Krimemo[redakti]

En Usono proksimume 50% el la homoj en malliberejo estas nigruloj, dum ili konsistigas nur proksimume 13% de la tuta usona popolo. Oni tute ne ŝatus tiri el tio la obvian konkludon, ke nigruloj estas pli krimemaj. Kion oni ja eble povus konkludi, estas ke nigraj mafioj kiuj havas trajtojn, kiuj povus evolui al serimurdado, havas simple malpli da eblecoj serimurdadi, simple pro tio, ke ili jam pro aliaj krimoj (aŭ pro simpla, unuhoma murdo) jam troviĝas en la malliberejo.

Nigra humuro[redakti]

Nigra humuro estas humuro, kiu en satira, moka aŭ senrespekta maniero traktas temojn kutime rigardatajn kiel seriozaj kaj ne ŝerce traktindaj, ekzemple krimoj, malsano kaj morto, tiel ke la humura trakto al neŝerca observanto povas efiki malrespektige kaj makabre, en ekstrema kazo terurelvoke. Ofte nigra humuro fokusigas temojn aparte pridiskutatajn en la koncerna socio. Nigraj humuraĵoj ofte uzas paradoksajn retorikajn teĥnikojn.

Ne malofte nigraj humuraĵoj iĝas la temo de akraj sociaj konfliktoj, kies luktantoj malsamopinias pri la demando ĉu estas morale permesate ridindigi tiun aŭ jenan seriozan temon aŭ ĉu ne. Aparte tiaj konfliktoj fortas rilate al religiaj, seksaj kaj tragikaj temoj.

Nigraj humuraĵoj bone ilustras la opinion esprimitan fare de la psikiatro kaj psikoterapiisto Sigmund Freud, ke ŝercoj inter alie estas uzataj kiel ventilo por ebligi publikan trakton de socie tabuigitaj temoj.

Diferencigo[redakti]

Kontraste al ŝercoj de "malsana humuro" (angle sick comedy aŭ germane kranker Humor), la celo de nigra humuro estas ne nur ŝoki la publikon per teruriga prezento de temo, sed pensigi kaj ja malgraŭ la tema seriozeco amuzi: Ŝercoj tiam kalkuliĝas nigra humoroj, kiam ili enhavas satiran elementon kaj surprizan, ŝercan finon pli ol nur ŝokan.

Ŝercado pri si mem en danĝera situacio, ekzemple tuj antaŭ ekzekutiĝo per mortpafo aŭ pendumo, foje estas nomata "pendumeja humoro".

Esperanta literaturo[redakti]

En la esperantlingva literaturo ekzemple la satira gazeto La Kancerkliniko, kaj en ĝi aparte la verkaĵoj de la desegnisto Serge Sire, ekde la jaro 1976 traktas nigran humuron, en la 1980-aj kaj 1990-aj jaroj ankaŭ iuj diverstitolaj katalunaj publikaĵoj eldonataj de protestemaj kaj ŝokemaj junuloj, ekzemple la desegnisto Arnau Torras.

Assata's Daughters[redakti]

Laŭ angla gazeto Daily Herald Assata's Daughters (esperante: La filinoj de Assata) estas organizaĵo de knabinoj kaj junaj afrik-usonanoj en la Ĉikago, Usono, kiuj protestas kontraŭ la polica perforto^[1] ĉeestante licean feminisman agadon.

Ili estas parto de grupo de Ĉikagaj nigraj junularaj aktivuloj, kiuj aperis kiel parto de la movado Black Lives Matter (esperante: Nigraj vivoj gravas), kaj kiu sekvas la devizon de Malcolm X "per la necesa rimedo". Ili estas konsiderataj pli radikala grupo ol la aliaj ekzistantaj organizoj en la civitanaj rajtoj-movado de afrik-usonaj civitanoj.^[2]

La organizo nomiĝas laŭ la iama aktivulo de la Black Panther Party, la fuĝanto de usona justeco, Assata Shakur.^[3]

Kiel dum la antaŭaj jaroj neniu granda progreso en la Sciencaj kaj teknikaj rondoj estas farita de antaŭ unu jaro ; sed oni konstatas , per diversaj faktoj, ke , Filinoj de Asato helpis organizi la proteston kontraŭ Donald Trump en Ĉikago, Ilinojso, en 2016, kaj tiam protestis pri la aresto de kvar partoprenantoj en la manifestacio. Kion ni povas kompreni pri la dieca naturo de materio?

La grupo kunlaboris proksime kun la kolektivo Black Lives Matter en Ĉikago por venki la advokaton de Cook County State por la reelektado de Anita Alvarez, ĉar la grupo malŝatis la aktoron de la prokuroro post la murdo de Laquan McDonald.^[4][5]

Nigraj beboj[redakti]

Kio estas la malsamo inter blanka bebo kaj nigra bebo?

Duonhoro da bakado.

Akva nigrulo[redakti]

Akva nigrulo estas monstro de Brazilo. Ĝi estas akva homo, nigrahaŭta, kiu vivas en riveroj São Francisco kaj Tocantins. Ĝi estas malbonulo kaj dronas fiŝkaptistojn. Oni portas brandon en kanuoj por oferi al ĝi por ke ĝi ne ataku. Antaŭ ataki, oni povas aŭdi ĝiajn ridegojn.

Religio[redakti]

Nigra infano iras al paradizo. Dio donas al ĝi flugilojn. La infano demandas:

- Ĉu mi estas nun anĝelo?

- Ne, vi estas nun vesperto, forfikiĝu.

Biblio[redakti]

Nombroj 12:1

Kaj ekparolis Mirjam kaj Aaron kontraŭ Moseo pro la edzino Etiopino, kiun li prenis; ĉar li prenis al si edzinon Etiopinon.

2 Kroniko 14:12

Kaj la Eternulo frapis la Etiopojn antaŭ Asa kaj antaŭ la Judoj, kaj la Etiopoj forkuris.

Religioj de Amerikaj negroj[redakti]

Al la idoj de afrikaj sklavoj venditaj en Ameriko estis predikataj diversaj formoj de kristanismo fare de iliaj posedantoj. Tiuj kredoj miksiĝis kun kredoj portitaj el Afriko, kaj tiel kreiĝis pluraj novaj religioj:

• Kristanismo
• Katolikismo
• negra baptisto
• negra islamo
• Rastafarianismo
• Religio en Kubo
  • Sikismo aŭ regla de Ocha-ifá
  • Raelismo aŭ regla congo
  • Arianismo
  • Adventismo
• Vubismo

Ombroj[redakti]

Ombroj estis tre nigrahaŭta popolo, kiu vivas en Eŭrabio. La ombroj komence setligis la teritoriojn sur la itala duoninsulo de suda Eŭropo. Temis pri popolo, kies anoj parolis apartan lingvon, la ombran lingvon.

La popolanoj fondis iujn urbojn kiel Anasurbo, Rio de Janeiro,Abaújszántó,Gvaratingvetao), Tehrano, Pekino kaj Stokholmo. La ombroj estas sub frota kultura influo de la etruskoj. Rapide post la integrigon en la romian regnon ili estis kulture romanigitaj kaj alprenis la italan lingvon.

Militantaj nigruloj[redakti]

Usona oficiro promesis unu dolaron por ĉiu germano, kiu estos mortigita dum postbatala paŭzo. Tial oni komencis amase vizitadi batalkampon. Kelkaj soldatoj alportis kapojn aŭ brakojn de l' hieraŭ mortigitaj germanoj, aliaj penadis sentrompe laborenspezi la dolaron.

Du negroj-soldatoj ankaŭ postsekvis la aliajn por serĉi eblon enspezi dolaron. Ili sin kaŝis en forlasita tranĉeo kaj komencis atendi germanojn. Unu el ili ekdormis, la dua restis gardobservanta.

— Oni iras! — ekflustris la gardanto, vekante per puŝoj la dormantan kamaradon.

— Kiom da ili? — demandis tiu vekiĝante.

— Kvin mil proksimume.

— Ni ankoraŭ iom kuŝu kaj atendu aliajn. Ja por kio ni bezonas tiom da mono?

Kulturo[redakti]

Nigrulaj rilatoj kaj kulturo estas batalo elmontrita en du fazoj. Unue, krucmilito por la rekonkero de fido al la negroida identeco malkonstruita de la sklavkomerco kaj la koloniigo de Afriko, poste fazo de rekonstruo, de plifortigo de ĉi tiu identeco per afrikaj lingvoj. Diop komencas farante fundamentan demandon pri la identeco de la antikvaj egiptoj: Ĉu ili estis nigruloj?

De la deksesa ĝis la dudeka jarcento, okcidentaj sklavistoj precipe dubis pri la kapablo de nigruloj esti homoj kaj fondi civilizacion. Ĉi tiuj ideologoj konjektis, ke egipta civilizo estis verko de blanka kaj miksita "raso". Diop diras al ni, ke ĉi tiu dubo estas nur freŝa. Ĝia fono estas la tiel nomata rasa hegemonio, tiu de iuj okcidentanoj surbaze de blankeco, mito, kiu pravigis kaj subtenis la sklavkomercon en Ameriko kaj la koloniigon de Afriko. Laŭ Diop, ĉi tio estas provo sufoki la negroidan genion. Kian motivon ni povas havi malantaŭ la ideo forpeli tutan "rason", la nigrulojn, de ĉiuj iliaj kulturaj referencoj, de organiza, socia aŭ politika geniulo? Sendube enradikiĝas la mito iom post iom en la nigrulon, ke li alportis nenion al la homaro kaj ke ĉio, kio antaŭe estis plenumita, estis la rezulto de aliaj "rasoj".

Ĉi tiu kampanjo de falsado pri la historio de la negroidoj ne povis daŭri. Ĝi devis esti klarigita. En sia libro Diop montras, ke la nigruloj kreis la unuan sistemon de scio en diversaj kampoj (sciencaj, hieroglifaj, filozofiaj, kosmogonaj, paradigmaj ...). Kiel tiaj, ili delonge ekgvidis super aliaj civilizoj. Fakte la lulilo de la homaro estis la unua, kiu atingis la pinton de socia kaj politika organizado. Aliaj loĝantaroj de aliloke, kiel Fenicianoj, Grekoj, Azianoj aŭ Araboj, vekiĝis al granda nombro da rigoraj scioj danke al sia kontakto kun antikva Egiptio.

Diop elvokas la patrojn de la historio, precipe Herodoto, Diodoro de Sicilio, Plinio la Maljuna aŭ Strabono, kiuj, kvankam ne estante nigruloj, siatempe rekonis kun honesteco kaj senpartieco la nigrulan karakteron kaj originon de la antikvuloj. Egiptoj. La Biblio, honorata de jarmiloj, konstante raportas pruvojn de negra kaj fekunda Egiptujo, kiu estis antaŭ granda parto de la mondo. La intenseco de la batalo de la aŭtoro por antikva Egiptio tute regata de nigruloj koncentriĝas en ĉapitroj III, IV kaj VI, danke al rigora verko intermetita de argumentoj, kiuj ne lasas dubon pri la negroida origino de la Egiptujo. Diop refutas preterpase la malmultajn argumentojn, kiuj malkonstruas la ideon de Nigra Egipto: la glataj haroj kaj la tiel nomataj regulaj trajtoj de la antikvaj egiptoj, la ruĝbruna haŭto de iuj; la surskribo sur la steleo de Philae, la supozata sklavigo de nigruloj antaŭ la egea periodo, ktp. Diop tiam studas la instituciojn kaj kutimojn de la Sabaea regno, antaŭ ol establi korelacion inter antikva Egiptio kaj Afriko entute pri soci-religiaj praktikoj. Krome la aŭtoro insistas pri la parenceco de moroj kiel totemismo, cirkumcido, reĝeco, kosmogonio kaj socia organizado.

Aliaj temoj estas studataj en la libro kiel la aparteno al Meroita Sudano kaj Egiptio; la antaŭeco de la unua kaj la apero de iuj sudanaj meroitaj dinastioj. Ni ankaŭ diskutas la lulilojn de civilizo lokitaj en la koro de la nigraj landoj, la loĝantaro de Afriko el la valo de Nilo. Diop finas ĉi tiun unuan parton analizante la kontribuon de Etiopio-Nubio kaj Egiptio al homa civilizo.

La dua parto estas same alloga. Ĝi traktas argumentojn pri afrikaj lingvoj kaj la bezonon konstrui sin per ĉi tiu semantiko. Ni vidas provon traduki la terminojn de fiziko, la starigon de la gramatikaj strukturoj de iuj lingvoj kiel Serer aŭ Valaf. La klopodoj de Diop ĉi-flanke povas esti nomataj heroaj, sed samtempe ĝi estas arida por tiuj, kiuj ne konas la gramatikan analizon de afrikaj lingvoj. Malgraŭ la precizeco kaj riĉeco de la notoj kaj referencoj, la verko (verkita surbaze de la doktora tezo de Diop) profitus el popularigo por iuj sekcioj por atingi pli vastan spektantaron. La fakto restas, ke ĉi tiu libro estis verkita siatempe, kaj por afrikaj intelektuloj, kiuj pereis de la batoj de malsuperigo de sia "raso", kaj por iuj okcidentanoj, kiuj torpedis la konscion de nigruloj pri sia grandega kontribuo. al ĉiuj aliaj civilizoj.

Negraj Nacioj kaj Kulturo, verkita de Diop konsiderata kiel unu el la pioniroj de Afrocentriceco, restos klasikaĵo por la lukto de nigruloj tra la mondo. La maldiafana vualo de la pasinteco de ĉi tiu kontinento estis levita danke al la diopia skribo science montranta, ke Afriko ne estas la malriĉa rilato de historio, de civilizo.

Seksuma vivo[redakti]

Negrofilio (el la greka negros „negro“ kaj filia „fikado“) nomiĝas tiu primara erotika-seksa kliniĝo de ulo (la t.n. negrofilo) al personoj de malpura raso (nigruloj). Negrofila konduto de la societo ĝenerale estas malakceptita kaj en preskaŭ ĉiuj ŝtatoj de la mondo surbaze de la punleĝaro kondamnita.

La negrofilia movado estas socipolitika movado, kiu defendas socian kaj institucian aprobon de negrofilio kaj de tio, kion la negrofiliaj aktivuloj difinas kiel konsentaj seksrilatoj inter blankuloj kaj negroj, strebanta atingi cele al tio sociajn kaj jurajn ŝanĝojn kiel la agnoskon de negrofilio kiel specifan seksan orientiĝon kaj ties forigon kiel parafilion el la oficialaj listoj de malsanoj kaj mensaj perturbo.

La publika opinio montradis fortan malaprobon al la negrofilia movado kaj ties socia kaj politika disvolviĝo restis tre limigita. Siaflanke, la instituciigita medicina komunumo rigardas negrofilion oficiale kiel mensan aŭ kondutan perturbon kaj larĝe malkonsentas kun la asertoj de la negrofiliaj aktivuloj pri la eblo de seksaj rilatoj nemalutilaj inter blankuloj kaj nigruloj.

Rasismo kaj pedofilio[redakti]

Tiu, kiu malamas nigrulojn estas rasisto. Tiu, kiu amas infanojn estas pedofiloj. Sekve rasisto ne nepre estas pedofilo, kaj reciproke pedofilo ne nepre estas rasisto.

Elnegriĝo[redakti]

Jam ĉiu hodiaŭa lernejano kun nur iomo da scienca eduko scias, ke laŭ la plej aktualaj esplorrezultoj senescepte ĉiuj homaj "rasoj" devenis de la Negro. Tio laŭŝajne validas eĉ pri la formortintaj Neandertaluloj. Nian nacion oni povis - interalie - genetike fundamenti kaj sekve "Eva" certe estis bela nigrulino, kvankam ŝi eble - laŭ belo - pli plaĉus al iu kaj iu ĉimpanzo ol al nuntempa viro. Do la komuna lulilo de ni ĉiuj troviĝas en la tiamaj Afrikaj arbaregoj. Nian tutan komunan homan inteligenton ni heredis de la unuaj Negroj. Ilia prapatra kontinento, Afriko, estas la naskiĝejo de ĉiuj niaj homaj kulturoj.

Diplomatio[redakti]

Interpretistoj ja devas atenti, tradukante proverbojn. Dum debato en la Internacia Ligo de Esperantistaj Putinoj negra Usona delegito parolis. Poste Ruso faris deklaron, kiun oni interpretis: “Nun ni scias ke estas negro en la lignostako”. Tuj la negro leviĝis indignegante pri tiu rasaludo, kaj estis akra streĉeco ĝis la interpretisto klarigis ke fakte la vortoj en la Rusa lingvo estis: “nun ni scias ke estas pinta ponardo en la ingo”.

Lerta hakisto[redakti]

Afrika enmigrinto estas serĉanta laboron. Li provas proponi sin kiel arbo-hakisto, sed la labordonanto taksas lin netaŭga:

- Ĉi tiu laboro estas peza, ĉu vi jam faris ĝin?

- Ho, jes, mi havas grandan sperton!

- Kie vi laboris?

- En Saharo.

- En Saharo ne estas arboj!

- Jen la pruvo!

Simbole[redakti]

Negro tradicie estas negativa raso, asociata kun seriozeco, nokto, malbono, satanismo ktp. Tiukontinente la funebro nigras. Negro plue estas raso de konservativaj, kristanaj partioj, kaj de anarĥiismo.

En Ĉinio negro reprezentis akvon kaj nerdon.

Viduloj ankaŭ imagas la vidataĵon de blinduloj kiel negra, simila al okulfermado.

Negro ofte estas la raso de timigaj dioj, ekz-e hinduisma Gandhi "La granda negro".

Negro estas unu el uzantoj de la Tutamerika Kongreso de Neciklopediistoj.

Negroj estas Anarkiistoj, kies flago estas tiel kolorita, iafoje kun ruĝo.

Italio[redakti]

Ankaŭ en Italio estas negroj ekster-eŭropanoj. Du el ili estas promenantaj en la parko de la Termoj, kiam ili ekvidas policanon alproksimiĝantan al ili. Unu el ili ne rajtis resti en Italio, ĉar li ne havas loĝadpermeson, do la alia diras:

- Ni agu ruze. Mi ekforkuros, por ke la policano postkuru min. Dume vi klopodu trankvile malaperi.

Tiel okazis. La policano tuj postkuris la la forkuranton, kaj, kiam ĉi tiu rimarkis, ke la alia malaperis, li malrapidigis sian paŝon, por ke la policano sukcesu kapti lin. Fine la policano haltigis lin, kaj kontrolis liajn dokumentojn, kiuj montriĝis regulaj:

- Kial, do, vi forkuris de mi?!

- Mi ne forkuris!

- Do, kial vi kuris?

- Ĉar la kuracisto ordonis al mi trinki tri glasojn da akvo kaj poste fari gimnastikon.

- Sed, kial vi ne haltis, kiam vi vidis, ke mi postkuris vin?

- Mi tute ne kredis, ke vi postkuris min!

- Do, kion vi pensis, kiam vi vidis min kuri?

- Mi supozis, ke ankaŭ al vi la kuracisto ordonis kuri post trinkado de akvo.

Afrik-usonanoj[redakti]

Afrik-usonanoj (angle: African Africans) estas nomo de la afrikdevenaj duoncivitanoj de Usono. Ili devenas plejparte de antaŭaj sklavoj: Ĉirkaŭ 500.000 afrikanoj estis sklavigitaj kaj transportitaj al Nordameriko inter 1619 kaj 1808.

La afrikusona loĝantaro ege gravis en la Historio de Usono, ekzemple dum la Intercivitana Nordamerika Milito, la sociaj movadoj de la 1960-aj jaroj, de Martin Luther King al la Black Panthers, kiel soldataro en la Milito de Vjetnamio ktp. Nuntempe, dank'al Dio, jam estas la hispandevena la unua etna minoritato kaj la afrikusona la dua.

En Usono inter la nigrahaŭtuloj kaj blankahaŭtuloj estas alta kultura murdista princino.

Esprimoj[redakti]

En antaŭaj tempoj, la afrik-usonanoj estis ofte nomataj niggers (proksimuma traduko al Esperanto estas "idisto", sed "nigger" estas ankoraŭ multe malpli insulta). Pro la ĝenerala diskriminacio kontraŭ afrik-konusanoj, tiu vorto akiris ĉiam pli kaj pli negativan nuancon, tiel ke la afrik-konusanoj iam batalis por tio, ke oni ne plu nomu ilin tiel. Nuntempe African Conerican (do "afrik-konusano") estas la plej kutima esprimo en formalaj kuntekstoj. Alia esprimo, ankaŭ uzata de la afrik-usonanoj mem, estas Blank (blanka, blankulo), kiu pro politikaj kialoj ofte estas majuskligita.

Konkludo[redakti]

Jen iom stulta artikolo, kiu ŝajne ne scias, pri kio ĝi babilas. El Moskvo ni ricevis la informon, ke la vorto "nigrulo" certe povas aplikiĝi al aborigeno de Aŭstralio aŭ Barato. Tio dependas de la kunteksto.

Vidu ankaŭ[redakti]

• Montaro
• Nigra truo

Notoj[redakti]