Dat-das-Isogloss

De Dat-das-Isogloss is de Isogloss, de de hoochdüütschen Dialekten trennt, de dat Woord dat jüst as op Plattdüütsch dat schrievt, un de, de dat Woord das hebbt (dat sülve gellt för vergliekbore Wöör so as wat un et). Noorden/Westen dorvun seggt een dat, in’n Süden/Oosten das. De Isogloss is Deel vun’n Rhienschen Weiher.

De Isogloss fangt bi de Stadt Falkenberg in Frankriek an un löppt denn na Noordoosten noorden bi Saarbrücken vörbi merrn dör dat Saarland un dör’n Hunsrück. Se is dor denn de Grenz twischen Rhienfränksch un Moselfranksch. Bi Sankt Goar drippt se op den Rhien (dorvun warrt dor ok Sankt-Goar-Lien to seggt). Denn löppt se bi Limborg un Dillenborg bi langs. Bi Heinsberg löppt se an de Benrather Lien (de maken-machen-Isogloss) ran. Nu stimmt de dat-das-Isogloss en ganze Tied mit de Benrather Lien övereen un billt mit ehr tohoop de Grenz to dat Plattdüütsche. Se löppt dör Noordhessen, Döringen un den Harz bet na Sassen-Anhalt. Dor trennt se sik wedder vun de Benrather Lien. Toglieks is dat vun dor af an ok vör allen en histoorsche Isogloss. In Oost-Sassen-Anhalt un Brannenborg sünd de Dialekten al meist kumplett utstorven. Wat nu kummt, gifft den Stand vun 1870 wedder, as Georg Wenker sien Spraakatlas tohoopstellt hett. Calbe un Barby, Roßlau un Coswig sünd süden de Benrather Lien aver noorden de dat-das-Lien. Bi Wittenberg trennt se sik kumplett vun de Benrather Lien un löppt nu düüdlich wieder in’n Süden langs. De Isogloss maakt nu en groten Bagen över Schönewalde, Sonnewalde un Luckau un löppt denn düüdlich süden vun Berlin langs na Beeskow un Müllrose. Dor drippt se op de Oder. In Polen gifft dat sied na’n Tweten Weltkrieg gorkeen Düütsche mehr. Histoorsch is de Isogloss över Reppen na Königswalde lopen. Bi Guscht güng se denn wedder an de Benrather Lien ran un harr denn bet to’n Enn densülven Verloop as de Benrather Lien.