Bewarken: Hounder

Wårsküwing: jy bint neet anmelded. Juw IP-adres sal vöär ydereyne sichtbår weasen as jy wysigingen up disse syde anbrenget. As jy ju eigen anmeldet of inskryvet dan kommen juw bewarkingen under juw gebrukersname te stån, samen mid andere vöärdeylen.

[[Ofbeelding:Haan.jpg|250px|right|thumb|[[Hoan]] ]]
'''Hounder''' of '''honer''' enkelvold: ''hìn''; ook: ''rèbbe'', ''tude'' of ''tuut''; ''Gallus gallus domesticus'') binnen domesticeerde [[voegels|vogels]] uut de femilie van de [[fazantachtegen]] (Phasianidae).

Der bestoan n hail ìnde hounderrassen.

== Oorsprong ==
Man denkt dat de hounder ofstamt van de wilde ''Gallus gallus'', het [[Bankivahoen]], ook wel t Rode Boshoen nuimd. t Is n schuw, wantrouweg en sluw daaier, dat net zo groot is as n [[krielkip]]. t Bankivahoen komt in [[India]] en [[Zuudoost Azie]] nog aal in t wild veur.

== Gedrag en anatomie ==
[[Ofbeelding:Mother hen with chicks.jpg|right|250px|thumb|[[Hìn]] met [[kuuken]]s]]
n Hìn ken goud haard vouer zo as [[maais]]körrels eten. Wat zai oppikt komt eerst in n puut terecht (de [[Krop (kip)|krop]]). t Wordt doar mit [[speeksel|spij]] weekt. Doarnoa binnen der twij moagen dij mithelpen om t vouer fien te kriegen. De kliermoag vougt moagsappen tou veur de wiedere verteern. De spiermoag kneedt t vouer en moalt t fien. Doarnoa wordt t wieder verwaarkt in de dunne [[daarm]]. De reststoffen verlôten t lichoam via de endeldaarm en de kloaka. n Hìn het twij blindedaarms. Zai helpen bie de verteern van raauwvezels en onttrekken vocht aan de vouermassa.

Hounder kinnen heur kop hail wied in alle richtens draaien. Dat komt deur t grode aantal [[halswervel|haalswaarvels]]: vartien. De mìnsk het der mor zeuven. Hounder kieken nait wied. Wat wieder as viefteg meter bie heur vot gebeurt, kinnen zai nait zain.

n Hìn het gain [[oorschelp]]. Wat op meer as viefteg meter ofstand gebeurt, hoort e nait. n Hìn zugt kleurn ook aands. Veur n hìn is roodgeel de kloarste [[kleur]]. Overegens hebben hounder wel [[oorlel]]kes. Maisttied leggen hounder mit witte lelkes witte [[Tudeaai|aaier]] en gounend mit rôze lellen broenen.

Hounder hebben de naaigen om noar rooie veurwerpen te pikken wat opmaarkelk is omdat heun kam en lellen zölf rood binnen. As n hìn ainmoal blödt deur t pikken, ken t hierdeur gebeurn dat hounder mekoar oetìndelk doodpikken.

==Trivia==
Lokoal in de Achterhouk leert man luu oet t westen plat proaten deur de zin: "Den tuute in den toete doon" ([[Grönnegs]]: "De tuut in de puut doun") Woarbie de luu oet t westen ongeleuveg kieken.

==Zee ook==
*[[Hanekreein]]

==Nedersaksisch==
*[[Achterhooks]]: 
**''huunder'', ''hoonder''
**''tuut''
*[[Drèents]]: 
**''hen{{small()|ne}}'', ''hin''
**''kiepe'', ''kippe'' 
**''tuut''
*[[Grunnegs]]: 
**''hìn'' (mv. ''hounder'' of ''honer'')
**''rèbbe'' 
**''tuut'', ''tude''
*[[Platduuts]]: ''hoon'' (meervold ''heuner'' / ''honer'') (Platduutse schriefwieze ''Hohn'', ''Höhner'' / ''Hohner'')
*[[Sallaands]]: 
**''kippe, kiepe'' 
**''hoen''
*[[Stellingwarfs]]: ''kiepe''
*[[Tweants]]: 
**''hoon, hen(ne)''
**''kippe''
**''tute''
*[[Urkers]]: ''in''
*[[Veluws]]: 
**''kiep{{small()|e}}'', ''kip{{small()|pe}}''
**''kepe'' ([[Doornspiek]])
**''hen{{small()|ne}}''{{Info|Meestentieds kiep(e), kepe of kip(pe)}}

[[Kategorie:Grunnegs artikel]]
[[Kategorie:Hoonder| ]]

Samenvatting:

Döär wysigingen uut te geaven, stem jy in mid et Gebruuksbeding, en akkedeer jy unherröpelik dat juw bydragen vrygeaven wördet under de CC BY-SA 4.0-licensy en de GFDL. Jy stemmet dermid in dat en verwysing of en ander döärklikpunt sat naamsvermelding is üm an de Creative Commons-licensy te vuldoon.

Afbreaken Hülpe mid bewarken (ny vinster)

Dialektmallen: mid en dialektmal kün jy de dialektgrup angeaven wårin et artikel skreaven is. Klik up en dialektkode üm et to gebruken:

{{Dialekt|act}} (achterhooksk)
{{Dialekt|drt}} (drentsk)
{{Dialekt|gos}} (grönnings)
{{Dialekt|sdz}} (sallandsk)
{{Dialekt|stl}} (stellingwarvsk)

{{Dialekt|twd}} (twentsk)
{{Dialekt|urs}} (urkersk)
{{Dialekt|ovel}} (oustveluwsk)
{{Dialekt|wvel}} (westveluwsk)

{{Dialekt|ems}} (eamslandsk DE)
{{Dialekt|grf}} (gråvskapsk DE)
{{Dialekt|hst}} (holsteynsk DE)
{{Dialekt|frs}} (oustfreesk neadersassisk DE)

Jy künnet ouk de plaatsname of de gebrukede skryvwyse specificeren, en as et artikel inspröäken kan dat angeaven wörden. Dit seet der ungeväär sou uut: {{Dialekt|sdz|Raolte|Nysassiske Skryvwyse|i}}; disse velden binnet neet vorplichted, jy künnet der eyne van gebruken, tweye, allemåle of allinnig de standardkode.

Andere hülpmiddels: [[Kategorie:]] - {{DEFAULTSORT:}} - #DEURVERWIEZING[[]] - {{Bron|}} - {{Begin|}} - {{Interwiki|kode=}} - {{Small()|}} - {{Welkom}} - <br> - <div style="clear:both"></div> - <s></s>

Op deze pagina gebruikte Wikidata-entiteiten

hounder: Sitekoppeling, Beschrijving: nds-nl

Mallen dee up disse syde gebruked wörden:

Van "https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Hounder"