Muntanji Wudang

Il-Muntanji Wudang (biċ-Ċiniż simplifikat: 武当山; biċ-Ċiniż tradizzjonali: 武當山; bil-Pinjin: Wǔdāng Shān) huma katina muntanjuża fin-naħa tal-Majjistral ta' Hubei, iċ-Ċina. Jospitaw kumpless famuż ta' tempji u ta' monasteri Taoisti assoċjati mas-Sinjur tat-Tramuntana, Xuantian Shangdi. Il-Muntanji Wudang huma rinomati għall-prattika tat-tai chi u t-Taoiżmu bħala l-kontroparti Taoista tal-Monasteru ta' Shaolin, li huwa affiljat mal-Buddiżmu Chan. Il-Muntanji Wudang huma katina muntanjuża waħda mill-"Erba' Muntanji Sagri tat-Taoiżmu" fiċ-Ċina u huma destinazzjoni importanti għall-pellegrinaġġi Taoisti. Il-monasteri bħall-Ġnien ta' Wudang^[1] tniżżlu fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1994 minħabba l-importanza reliġjuża u arkitettonika tagħhom.^[2]

Fuq il-mapep Ċiniżi, l-isem "Wudangshan" (biċ-Ċiniż: 武当山) jirreferi għall-katina muntanjuża kollha (orjentata mil-Lvant għall-Punent tul it-tarf tan-Nofsinhar tax-xmara Han, u taqsam diversi diviżjonijiet fil-livell tal-Kontea ta' Shiyan), u għall-grupp ta' qċaċet li jinsabu fi ħdan is-sottodistrett ta' Danjiangkou fil-Kontea ta' Shiyan. Din iż-żona speċifika tal-aħħar hija magħrufa bħala ċentru tat-Taoiżmu.

Il-mapep moderni juru l-elevazzjoni tal-ogħla quċċata tal-Muntanji Wudang "proprja" bħala 1,612-il metru; madankollu, il-katina muntanjuża kollha ta' Wudangshan fiha elevazzjonijiet kemxejn ogħla f'inħawi oħra.^[3]

Uħud iqisu l-Muntanji Wudang bħala "fergħa" tal-katina muntanjuża tal-Muntanji Daba, li hija sistema muntanjuża ewlenija fil-Punent ta' Hubei, Shaanxi, Chongqing u Sichuan.^[4]

Għal sekli sħaħ, il-Muntanji Wudang ilhom magħrufa bħala ċentru importanti tat-Taoiżmu, u huma famużi speċjalment għall-verżjonijiet Taoisti tal-arti marzjali jew tat-tai chi.

L-ewwel sit sagru — it-Tempju tal-Ħames Draguni — inbena f'isem l-Imperatur Taizong tad-dinastija Tang. Strutturi oħra ġew miżjuda matul żmien id-dinastiji Song u Yuan, filwaqt li l-ikbar kumpless fuq il-muntanja nbena matul żmien id-dinastija Ming (is-sekli 14–17) meta l-Imperatur Yongle saħaq li għandu l-protezzjoni tad-divinità Beidi jew Xuantian Shangdi. Matul żmien id-dinastija Ming, 9 palazzi, 9 monasteri tal-patrijiet, 36 kunvent u 72 tempju nbnew fis-sit. It-tempji kellhom jinbnew mill-ġdid regolarment, u mhux kollha baqgħu jeżistu; l-eqdem strutturi li għadhom jeżistu huma s-Sala tad-Deheb u s-Santwarju tal-Bronż tal-Qedem, li nbnew fl-1307. Strutturi notevoli oħra jinkludu l-Palazz ta' Nanyang (li nbena fl-1285–1310 u li ġie estiż fl-1312), il-Belt Projbita mdawra bis-swar tal-Palazz ta' Taihe fil-quċċata (li nbniet fl-1419), u t-Tempju tas-Sħaba Vjola (li nbena fl-1119–1126, reġa' nbena fl-1413 u ġie estiż fl-1803–1820). Illum il-ġurnata għadhom jeżistu 53 binja tal-qedem.

Fid-19 ta' Jannar 2003, il-Palazz ta' Yuzhengong ta' 600 sena fil-Muntanji Wudang ħa n-nar wara li b'mod aċċidentali tqabbad minn impjegat ta' skola tal-arti marzjali.^[5] In-nar beda fis-sala u nfirex, u wassal biex qered għalkollox tliet kmamar li kienu jkopru 200 metru kwadru. Statwa miksija bid-deheb ta' Zhang Sanfeng, li normalment kienet tiġi ospitata f'Yuzhengong, ġiet ittrasferita lejn binja oħra eżatt qabel in-nar, u b'hekk ma nqerditx.^[6]

Fl-ewwel tornew nazzjonali tal-arti marzjali organizzat mill-Istitut Ċentrali ta' Guoshu fl-1928, il-parteċipanti ġew isseparati skont il-prattikanti tal-istili Shaolin u Wudang. L-istili kkunsidrati li jagħmlu parti mill-grupp tal-aħħar — imsejħa Wudangquan — huma dawk b'element qawwi ta' eżerċizzji neidan Taoisti. Eżempji tipiċi ta' Wudangquan huma tai chi, xingyiquan, Bajiquan u baguazhang. Skont leġġenda, it-tai chi nħoloq mill-għaref eremita Taoist Zhang Sanfeng, li kien jgħix fil-Muntanji Wudang.^[7]

Wudangquan ġie riformat parzjalment biex ikun konformi mal-programm ta' promozzjoni tal-isport u tas-saħħa taċ-Ċina. It-tielet Festival biannwali Tradizzjonali ta' Wushu ġie organizzat fil-Muntanji Wudang mit-28 ta' Ottubru sat-2 ta' Novembru 2008.

Il-Kumpless ta' Bini tal-Qedem fil-Muntanji Wudang ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1994.^[2]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' tliet kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (i) "Rappreżentazzjoni ta' kapulavur frott il-kreattività tal-bniedem"; il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; u l-kriterju (vi) "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju".^[2]

1. ^ "武當集團-武當集團". web.archive.org. 2015-01-07. Arkivjat mill-oriġinal fl-2015-01-07. Miġbur 2024-08-22.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
2. ^ ^{a b ċ} "Ancient Building Complex in the Wudang Mountains". whc.unesco.org. Miġbur 2024-08-22.
3. ^ Road Atlas of Hubei (湖北省公路里程地图册; Hubei Sheng Gonglu Licheng Dituce), published by 中国地图出版社 SinoMaps Press, 2007, ISBN 978-7-5031-4380-9. p. 11.
4. ^ Atlas of World Heritage: China. Long River Press. 2005. pp. 99–100. ISBN 978-1-59265-060-6.
5. ^ "China's world heritage sites over-exploited". www.chinadaily.com.cn. Miġbur 2024-08-22.
6. ^ "Pilgrimage to Wudang". www.chinadaily.com.cn. Miġbur 2024-08-22.
7. ^ Henning, Stanley (1994). "Ignorance, Legend and Taijiquan". Journal of the Chen Style Taijiquan Research Association of Hawaii. 2 (3).