Gautama Buddha

Gautama Buddha
Ħajja
Twelid	Lumbini, 8 April 563 BC, 623 BC, 1 millennium BC
Nazzjonalità	Shakya (en)
Residenza	Indja; Nepal
Mewt	Kushinagar (en) , 1 millennium "BCE"
Kawża tal-mewt	kawżi naturali
Familja
Missier	Śuddhodana
Omm	Maya
Konjuga/i	Princess Yasodharā (en)
Ulied	uri Rāhula (en) ;
Aħwa	uri Nanda (en) ; Sundari Nanda (en) ;
Tribù	family of Gautama Buddha (en)
Edukazzjoni
Lingwi	Magadhi Prakrit (en) ; Pali (en) ; Sanskritt
Għalliema	Alara Kalama (en) ; Mah maudgalyana (en)
Studenti	uri Khema (en) ; Bimbisara (en) ; Gyalpo Dawa Zangpo (en) ; Sharibu (en) ; Maitreya-nātha (en) ; Gawo (en) ; Lobpön Magakpa (en) ; Küngawo (en) ; Drachompa Nyewa Khor (en) ; Mah maudgalyana (en) ;
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	bhikkhu (en) ; filosofu; fundatur ta' reliġjon; mexxej reliġjuż; kittieb; social reformer (en) ; spiritual teacher (en) ; psikjatra; psikologu; predikatur
Influwenzat minn	Dīpankara Buddha (en)
Moviment	Noble Eightfold Path (en) ; nirvana (en) ; dharma (en)

Siddhārtha Gautama (Sanskrit; Pali: Siddhāttha Gotama) kien għalliem spiritwali mill-Indja antika u l-fundatur storiku tal-Buddiżmu.^[1] Huwa rikonoxxut minn kull Buddist bħala l-Buddha Suprem ta' żminijietna. Id-dati eżatti tat-twelid u tal-mewt tiegħu mhumiex magħrufa; ħafna storiċi moderni ta' tmiem is-sekli XIX u l-ewwel nofs tas-seklu XX jsostnu li Buddha għex bejn il-563 Q.K. sal-483 Q.K. Riċentement imma, il-maġġor parti tal-istudjużi jaqblu li Buddha miet f'xi żmien bejn l-410 u l-400, allavolja ħafna studjużi jippreferu jżommu d-dati l-antiki tal-mewt tiegħu.^[2]^[3]

Gautama, magħruf ukoll bħala Shakyamuni (“għaref tax-Shakya”), huwa l-ikbar figura fil-Buddiżmu u wara mewtu, id-dettalji tal-ħajja, id-diskorsi u r-regoli monastiċi tiegħu ġew memorizzati mis-sangha. Dawn imbagħad ġew mxerrda bit-tradizzjoni mitkellma mit-Tripitaka. Kollezzjoni ta' bosta diskorsi ta' Gautama ġew miktuba madwar 400 sena wara.

Ħajjet Buddha

Skultura ta' Buddha bilwieqfa , reġjun antik tal-Gandhara, il-Pakistan tat-Tramuntana, is-seklu I W.K., Musée Guimet.

Peress li huma ftit biss dawk id-dettalji dwar il-ħajja ta' Buddha li jistgħu jiġu verifikati, huwa diffiċli ħafna biex wieħed jassigura l-korrettezza ta' dawn id-dettalji. Is-sorsi prinċipali ta' informazzjoni dwar il-ħajja ta' Siddhārtha Gautama huma t-testi Buddisti.

Konċepiment u twelid

Skont it-tradizzjoni, Siddhārta twieled iktar minn mitejn sena qabel ir-renju tar-re ta' Aśoka tal-Maurya (273-232 Q.K.).

It-twelid ta' Siddhartha, (is-seklu II-III).

Siddhartha twieled f'Lumbini, in-Nepal tal-lum. Missieru kien ir-Re Suddhodana, il-kap tan-nazzjon Shakya, wieħed mill-ħafna tribujiet antiki fl-istat ta' Kosala; Gautama kien il-kunjom tal-familja. Ommu, ir-Reġina Maha Maya (Māyādevī) u mart Suddhodana, kienet prinċipessa Koliyana. Fil-lejl meta Siddhartha ġie konċeput, ir-Reġina Maya ħolmot li iljunfant abjad b'sitt nejbiet daħal f'ġenbha l-leminija, u wara għaxar xhur lunari, Siddhartha twieled minn ġenbha l-leminija. Bħalma kienet titlob it-tradizzjoni Shakyana, meta r-Reġina Maya nqabdet tqila, kienet biħsiebha tmur lura fir-renju ta' missierha biex twelled hemm. Iżda wara li ħalliet Kapilavastu, hija u sejra, kellha tieqaf biex twelled f'Lumbini, fi ġnien, taħt siġra tas-sal.

Il-ġurnata tat-twelid ta' Buddha hija ċċelebrata fil-pajjiżi tat-Theravada bħala l-Vesak. Ħafna sorsi jsostnu li omm Buddha mietet waqt il-ħlas, oħrajn li mietet ftit ġranet wara u oħrajn li mietet sebat ijiem wara l-ħlas. It-tarbija ġiet imsemmija Siddhartha (Pāli: Siddhatta), li jfisser “dak li jilħaq l-għan tiegħu”. Waqt iċ-ċelebrazzjonijiet tat-twelid, il-profeta eremita Asita, niżel mill-muntanja fejn kien joqgħod u ħabbar li din it-tarbija kellha xi darba ssir waħda mill-ikbar rejiet (chakravartin) jew inkella bniedem qaddis kbir. Dan seħħ wara li Siddhartha poġġa saqajh f'xagħar Asita u Asita ralu l-marki tat-twelid tiegħu. Suddhodarna għamel ċerimonja fil-ħames ġurnata, u stieden tmien studjużi Brahmin biex jaqrawlu l-futur. Kollha bassru li t-tarbija kellha ssir jew re kbir, jew inkella raġel qaddis. Kaundinya (Pali: Kondanna), l-iżgħar, li iktar 'il quddiem kellu jkun l-ewwel arahant, kien l-uniku wieħed li inekwivokabbilment bassar li Siddhartha kien ser ikun Buddha.

Referenzi

^ Gethin, Rupert, M.L. (1998), Foundations of Buddhism, Oxford University Press, pp. 5, 9, 10, 14.
^ Strong, J.S. (2001), The Buddha: A Beginner's Guide, Oneworld Publications, ISBN 978-1-78074-054-6, p. 1.
^ (2000), Indian Buddhism, Buddhism Series (3rd ed.), Delhi: Motilal Banarsidass, p. 45.

[1] Gethin, Rupert, M.L. (1998), Foundations of Buddhism, Oxford University Press, pp. 5, 9, 10, 14.

[2] Strong, J.S. (2001), The Buddha: A Beginner's Guide, Oneworld Publications, ISBN 978-1-78074-054-6, p. 1.

[3] (2000), Indian Buddhism, Buddhism Series (3rd ed.), Delhi: Motilal Banarsidass, p. 45.

[1]

[2]

[3]