तात्या विंचू

तात्या विंचू
झपाटलेला या मालिकेतील पात्र
[[चित्र: |220px| ]] रामदास पाध्ये आणि तात्या विंचू बाहुला
लेखक	महेश कोठारे रामदास पाध्ये (निर्मिती)
अभिनेता	दिलीप प्रभावळकर
आवाज	दिलीप प्रभावळकर
माहिती
टोपणनाव	तात्या बिच्छू
सहकारी	कुबड्या खविस (मृत) बाबा चमत्कार (मृत)
लिंग	पुरुष
व्यवसाय	गुन्हेगार
बिरूद	इन्स्पेक्टर महेश जाधव
तळटिपा

तात्या विंचू हे एक काल्पनिक पात्र आहे जो मराठी कॉमेडी भयपट झपाटलेला फ्रँचाइजीत आहे. तात्या विंचू हे पात्र दिलीप प्रभावळकर यांनी साकारले होते आणि रामदास पाध्येद्वारे डिझाईन करण्यात आले होते.^[१]

या लेखातील मजकूर मराठी विकिपीडियाच्या विश्वकोशीय लेखनशैलीस अनुसरून नाही. आपण हा लेख तपासून याच्या पुनर्लेखनास मदत करू शकता. नवीन सदस्यांना मार्गदर्शन हा साचा अशुद्धलेखन, अविश्वकोशीय मजकूर अथवा मजकुरात अविश्वकोशीय लेखनशैली व विना-संदर्भ लेखन आढळल्यास वापरला जातो.

तत्‍या विंचू एक काळी मुंबईतील एक भयंकर आणि कुख्यात गुन्हेगारी सरदार होता, जो त्याच्या क्रूर आणि गणिती स्वभावामुळे ओळखला जात होता. त्याचे गुन्हेगारी साम्राज्य धमकावणारे, हिंसात्मक आणि हुशार हाताळणी याच्या मिश्रणावर आधारित होते. शक्ती आणि अमरत्वाची तळमळ त्याच्या मनात होती, त्यामुळे त्याने बाबा चमत्कार, एक प्रसिद्ध जादूगार, याच्याकडे "मृत्यूंजय मंत्र" प्राप्त करण्यासाठी विचारले — एक शक्तिशाली मंत्र जो कुणाचं आत्मा कोणत्याही वस्तू किंवा जीवंत प्राणीत हस्तांतरित करू शकतो.

तात्या च्या महत्त्वाकांक्षा स्पष्ट होती: त्याला मृत्यूच्या अडकवण्यांपासून पळायचं होतं आणि त्याच्या दहशतीचं राज्य कायम ठेवायचं होतं. पोलिसांच्या विशेषतः CID निरीक्षक महेश जाधव यांच्या समोर एका तीव्र संघर्षात, तत्‍या गंभीरपणे जखमी झाला पण अखेरचा आटोकात, तो मंत्र वापरून एक वेंट्रिलोक्विस्टच्या बाहुल्यामध्ये आत्मा हस्तांतरित करू शकला. त्याच्या मृत्यूनंतर, त्याचा दुष्ट आत्मा बाहुल्याद्वारे जिवंत राहिला, ज्यामुळे श्रीरंगपूरमध्ये एक मालिका घटनांचा साखळा सुरू झाला.

पहिल्या चित्रपटाच्या घटनांनंतर, तात्या विंचूचा आत्मा बाहुल्यामध्ये अडकला होता. त्याचा पूर्वीचा साथीदार, कुबड्या खविस, जो जेलमधून पळाला होता, त्याने त्याच्या जुन्या मास्टरला पुनर्जीवित करण्याचा प्रयत्न केला एक खूप मोठ्या चोरीच्या डायमंडचा ठेवा मिळवण्यासाठी. हे साधण्यासाठी, कुबड्या ने बाबा चमत्कारला तात्‍याला पुन्हा जिवंत करण्यासाठी समजावले. तथापि, संघर्ष सुरू झाला, कुबड्याचा मृत्यू झाला, पण त्याच्या रक्ताचा एक थेंब तात्या च्या आत्मा पुनर्जीवित करण्यास सक्षम ठरला.

तात्या, आता पुन्हा जिवंत झाला, क्रुद्ध आणि पूर्ण न झालेल्या कामासाठी उत्सुक होता. लक्षण, मागील होस्ट, मृत झाल्याचे जाणून घेतल्यावर, त्याला बाबा चमत्कार कडून कळले की त्याचा आत्मा आता लक्ष्याचा मुलगा, आदित्य मध्ये हस्तांतरित होऊ शकतो. आदित्यच्या शरीरात प्रवेश करून आणि त्याची पूर्ण शक्ती मिळवण्यासाठी तात्या श्रीरंगपुरकडे वाटचाल केली, जिथे आदित्य, जो आता एक तरुण वेंट्रिलोक्विस्ट शौकिन आहे, अज्ञातपणे त्याचे नवीन लक्ष्य बनला.

तात्या च्या दुष्ट यात्रा सुरूच होती, जिथे त्याने आदित्यला एक व्हेसेल म्हणून वापरून आपल्या दहशतीचे राज्य पुन्हा सुरू करण्याचा आणि हिऱ्याच्या चिरीच रहस्य उलगडण्याचा हेतू ठेवला.

महेश कोठारे ने तात्या विंचू पात्र तयार केलं आपल्या मित्र रामदास पाध्ये यांच्या हातातील शब्दांच्या कौशल्याच्या निरीक्षणानंतर आणि पपेट आणि त्याच्या हँडलरच्या दरम्यानच्या संवादाची भासकता पाहून कोठारे ने या कल्पनेचा प्रारंभ केला जिथे त्याला विचार आला की बाहुला ास्तवात बोलू शकतो, हा विचार एकत्र करून^[२] आणि जादूगार लक्ष्मीकांत पात्राशी संलग्न करून दिग्दर्शक महेश कोठारे ने तात्या विंचू चे नाव इंग्रजी चित्रपट "रेड स्कॉपिअन" आणि वैयक्तिक प्रभावाचा टच एकत्र करून दिले. त्यांनी "तात्या" नाव त्याच्या मेक-अप मॅनच्या नावापासून घेतले आणि "विंचू", जे मराठीत "सांप" याचा अर्थ आहे, एकत्र करून, ओरिजिनल चित्रपटाच्या सारात एक अनोखी स्थानिक चव जोडली.^[३]

तात्या विंचूचा डिझाइन प्रसिद्ध पपेटियर रामदास पाध्येने तयार केला, ज्यामुळे भय आणि कॉमेडीचा मिश्रण दर्शविते आणि पश्चिमी संस्कृतीच्या प्रभावांचा प्रतिबिंबित करतो. पपेट एका वेंट पपेटच्या रूपात तयार करण्यात आले ज्यात चालणारे ओठ, डोळे, भुवया आणि गळा होता, ज्यामुळे वास्तव आणि अभिव्यक्तिमूलक नियंत्रण शक्य झाले. याचे अमेरिकन मूळ डिझाइन याच्या डिज़ाइनमध्ये दिसून आले, ज्यात Western-style clothing चा समावेश होता जो स्थानिक ग्रामीण पद्धतीचा होता, सांस्कृतिक विरोध दर्शवितो. विविध दृश्यांसाठी, पाध्येने एक अर्धा-शरीर पपेट, एक लाईव्ह हॅण्ड पपेट, एक मॅरिओनेट, एक नॉन-आर्टिकुलेटिंग आवृत्ती आणि एक नुकसान झालेल्या पपेटसारख्या विविध प्रकार तयार केले. तात्या विंचूचे ऑपरेटिंग करताना कॅमेराच्या समोर लपलेले राहणे आवश्यक होते आणि लाईव्ह मॉनिटर्स किंवा व्हिडिओ प्लेबॅकच्या सहाय्याशिवाय काम करणे आवश्यक होते. यामुळे निर्देशकाच्या दृष्टिकोनाशी जुळवून घेण्यासाठी अत्यंत अचूकता आणि अनेक रिटेक्स आवश्यक झाले.^[४]

दिलीप प्रभावळकर ने मानवाच्या भूमिकेसाठी तात्या विंचूचा भूमिकेत निवड केला त्यांच्या अत्युत्तम अभिनय कौशल्यांमुळे. दिग्दर्शक महेश कोठारे आणि लेखक अशोक पाटोले यांनी प्रभवळकरच्या विस्तृत अनुभव आणि बहुपरकारीतेमुळे या पात्रासाठी परिपूर्ण समजले. भूमिकेच्या मागणीसह खोलवर चर्चा केल्यानंतर, त्यांनी प्रभवळकरला संकल्पना सादर केली, जो लगेच पात्राच्या संभावनेने आकर्षित झाला. प्रभवळकरने पात्रासाठी आवाजसुद्धा दिला.^[५]

तत्‍या विंचूच्या कडे अनेक शक्तिशाली क्षमता आहेत. "मृत्यूंजय मंत्र" (ॐ भुःभूगर्भभगानि भगोदरी ॐ फट् स्वाहा)^[६] वापरून, तो त्याचा आत्मा कोणत्याही जीवंत किंवा निर्जीव वस्तूमध्ये हस्तांतरित करू शकतो, ज्यामुळे त्याचे अस्तित्व मृत्यु नंतरही चालू राहते. एकदा त्याचा आत्मा वस्तूमध्ये असेल, तो त्या वस्तूला नियंत्रित करू शकतो, जसे की वेंट्रिलोक्विस्टच्या पपेटच्या ताब्यात घेतलेले. तो धमकावणारे आणि धमकावणारे विचार आणू शकतो, जेव्हा तो बाबा चमचकारला दमकवतो. पपेट स्वरूपात असतानाही, तो महत्वपूर्ण शारीरिक ताकद आणि टिकाऊपणा दर्शवतो, हानी पोहोचवून आणि पकडून चुकवून घेऊ शकतो. त्याची रणनीतिक बुद्धी त्याला योजना बनवण्यास आणि त्याच्या योजना यशस्वीपणे अंमलात आणण्यास मदत करते, ज्यामध्ये दुसऱ्या मानवी शरीरात आत्मा हस्तांतरित करण्याचा आणि कायद्याच्या अंमलातून बचाव करण्याचा प्रयत्न समाविष्ट आहे.^[७]

तात्या विंचूची लोकप्रियता अत्यंत टिकाऊ असल्याचे सिद्ध झाले आहे. त्याच्या पदार्पणाच्या अनेक दशकेनंतरही, हे पात्र एक महत्त्वपूर्ण सांस्कृतिक प्रतीक आहे.^[८][९] २०२० मध्ये, COVID-19 महामारीदरम्यान, तात्या विंचूला एक मजेदार सार्वजनिक सेवा घोषणा यूट्यूबवर प्रदर्शित करण्यात आले. ज्याने सामाजिक अंतर, हात धुणे आणि मास्क घालणे याचे महत्त्व दर्शवले, आणि लवकरच वायरल झाले.^[१०] पात्राच्या प्रभावाने सोशल मीडिया युगात प्रवेश केला, जिथे तात्या विंचू अनेक मिमसमध्ये वापरला जातो, हे त्याच्या दीर्घकालीन आकर्षण आणि महत्व दर्शवते, अनेक वर्षांनंतरही.^[४]

२०१२ च्या चित्रपट तात्या विंचू लगे रहो मध्ये, ज्यामध्ये संजय नार्वेकर ची मुख्य भूमिका आहे, चित्रपटाचे नाव आणि एक ऍनिमेटेड पात्र हे तात्या विंचूवरून घेतले गेले होते.

1. ^ "Fear Of The Known: Socio-political Themes In Marathi Horror Cinema". Outlook India (इंग्रजी भाषेत). 2022-04-12. 2024-09-16 रोजी पाहिले.
2. ^ "'झपाटलेला' सिनेमासाठी तात्या विंचूचं पात्र कसं सुचलं? महेश कोठारेंनी सांगितला 'तो' खास किस्सा". Lokmat. 2024-06-09. 2024-09-16 रोजी पाहिले.
3. ^ Bodke, Chetan (2023-11-29). "'झपाटलेला'च्या दिग्दर्शकांना 'तात्याविंचू' हे नाव कसं सुचलं? महेश कोठारेंनी सांगितला 'तो' किस्सा". Saam TV. 2024-09-16 रोजी पाहिले.
4. ^ ^{a b} Glaser, Ed (2022-03-07). How the World Remade Hollywood: Global Interpretations of 65 Iconic Films (इंग्रजी भाषेत). McFarland. ISBN 978-1-4766-4467-7.
5. ^ "'तात्या विंचू'साठी दिलीप प्रभावळकरचं का? महेश कोठारे म्हणतात". Loksatta. 2020-11-02. 2024-09-16 रोजी पाहिले.
6. ^ "Mumbai Musings". Outlook India (इंग्रजी भाषेत). 2022-02-05. 2024-09-16 रोजी पाहिले.
7. ^ "Child's Play in India: Four Adaptations". www.braineater.com. 2024-09-16 रोजी पाहिले.
8. ^ "12 Horror Movie Characters That Almost Killed Us With Laughter And Made Scary Films A Fun Watch". Indiatimes (इंग्रजी भाषेत). 2020-06-01. 2024-09-16 रोजी पाहिले.
9. ^ "ओम फट्ट स्वाहा ते डोळे बघ डोळे... हे आहेत मराठीतले गाजलेले खलनायक ज्यांनी उडवली सगळ्यांची झोप, तुमचा आवडता व्हिलन कोण?". Maharashtra Times. 2024-09-16 रोजी पाहिले.
10. ^ "Tatya Vinchu is back to remind to stay safe during coronavirus scare". The Times of India. 2020-03-18. ISSN 0971-8257.