5 сарын 3

5 сарын 3 нь Григорийн тооллын жилийн 123 дахь (өндөр жил бол 124 дэх) өдөр юм. Мөн он дуустал 242 өдөр үлдэж байна.

Онцлох үйл явдал

МЭӨ 334 - "Аугаа" Александераар удирдуулсан Македонийн арм Граникийн тулаанд III Дарий хаанаар удирдуулсан Персийн армийг буулган авав.
1491 -Конгын хаан Нкуву Нзинга Португалийн эзлэн түрэмгийлэгчдийн дунд байсан санваартнуудад шавь орж, I Хоау гэх сахилын нэртэй болжээ.
1616 - Лүдуны гэрээнд гарын үсэг зурснаар Францын иргэний дайн эцэслэв.
1715 - Умард Европ болон Умард Азийн зарим орнуудад сарны бүтэн хиртэлт тохиов.
1802 - АНУ-ын нийслэл Вашингтон хот албан ёсоор байгуулагджээ.
1808 - Финландын дайн: Шведүүд Свиборгын тулаанд Оросуудад ялагдав.
- Хойгийн дайн: Мадридын бослогыг толгойлсон хэсэг хүмүүсийг Пио толгод дээр цаазлажээ.
1815 - Неаполийн тулаан: Наплийн хаан Йохим Мурат Австрийн армид ялагдав. Австричууд уг тулаанд чухалд тооцогдох ялалтаа байгуулсан юм.
1830 - Кантербюри болн Уитстаблын төмөр замын компани дэлхийд анх удаа арилжааны зорилгоор төмөр замын үйлчилгээг нэвтрүүлжээ.
1837 - Грекийн нийслэл Афин хотод Афиний их сургууль байгуулагдав.
1849 - Германы Дресден хотод "Тавдугаар сарын хувьсгал" эхэлжээ. Энэ нь нэг жилийн хугацаанд үргэлжилсэн хувьсгалт нөхцөл байдлын сүүлийнх нь байсан юм.
1855 - Америкийн адал явдал хайгч, аялагч Уиллиам Уолкер 60 эрийн хамтаар Никарагуа улсыг зорив.
1860 - Швед-Норвегийн хаан ширээнд XV Чарльз суужээ.
1901 - АНУ-ын Флорида мужид их түймэр дэгдэв. Гал түймрийн улмаас 2 368 барилга, байгууламж сүйдсэн юм.
1913 - Энэтхэгийн хамгийн анхны бүрэн хэмжээний кино болох "Ража Харишандра" кино дэлгэцэнд гарав.
1920 - Бүгд найрамдах ардчилсан Гүрж улсад больщевик хувьсгал бүтэлгүйтэв.
1921 - Ирландын засаг захиргааны тухай хуулиар Ирландыг Өмнөд болон Умард Ирланд гэж хоёр хуваажээ.
1937 - Америкийн нэрт зохиолч Маргарет Митчелийн "Салхинд туугдагсад" зохиол Пулитцерийн шилдэг зохиолын шагнал хүртэв.
1939 - Энэтхэгийн үндэсний үзэлт Субхам Чандра Бозе "Бүх Энэхэгийн давших хүч"-ийг байгуулав.
1942 - Дэлхийн хоёрдугаар дайн: Японы тэнгисийн цэргийн хүч "Мо" ажиллагааны анхны оролдлогоороо Соломоны арлууд улсын Тулаги арлыг эзлэн авав. Улмаар "Сувдан тэнгис"-т АНУ, Австралийн хамтарсан хүч Японы эсрэг тулахаар болсон юм.
1947 - Дайны дараа Япон улсад шинэ үндсэн хууль мөрдөгдөж эхлэв.
1948 - АНУ-ын Дээд шүүх хар болон бусад үндэсний цөөнхүүдийн үл хөдлөх хөрөнгө өмчлөх эрхийг хуульчлах шийд гаргажээ.
1952 - АНУ-ын Нисэх хүчний дэд түрүүч Жозеф О.Флетчер, Уиллиам П.Бенедикт нар цэргийн нисэх онгоцоор "Хойд Туйл"-д газардав.
- Морин спортын алдарт "Кентаки" уралдааныг анх удаагаа телевизээр шууд дамжуулжээ.
1960 - Нидерландын нийслэл Амстердам хотод Анна Франкын гэр музей байгуулагдав.
1973 - АНУ-ын Чикаго хотноо сүндэрлэсэн 108 давхар "Сийрс" цамхаг дэлхийн хамгийн өндөр барилга болжээ.
1978 - АНУ-ын Калифорни мужид төвтэй "Digital Equipment" корпораци дэлхийд анх удаагаа цахим шууданг зүүн эргээс баруун эргийн хооронд илгээв.
1986 - Шри-Ланка улсын нийслэл Коломбо хотод UL512 нислэг осолдож 21 хүн амиа алдан, 41 хүн гэмтэж, бэртжээ.
1999 - АНУ-ын Оклахома мужийн Оклахома хотын баруунөмнөд хэсэгт F5 ангиллын хүчтэй шуурга дэгдэж 45 хүн амиа алдан, 665 хүн гэмтэж, бэртжээ. Хар салхины улмаас нэг тэрбум ам.долларын хохирол учирсан байна. Салхины хурд тухайн үед 484 км/ц-г зааж байсан гэдэг.
2001 - НҮБ-ын Хүний эрхийн зөвлөлд АНУ суудлаа алдав. Энэ нь тус зөвлөл байгуулагдсан 1947 оноос хйш анхны тохиолдол болсон юм.
2002 - Энэтхэгийн нисэх хүчний МИГ-21 онгоц Пунжаб мужийн Жаландхар хотын баруун хэсэгт осолдож найман цэрэг амиа алдан, 17 цэрэг шархаджээ.
2007 - Португалийн Парайа да Луз хотоос дөрвөн настай британи охин Мадлейн МакКанн алга болов. Түүнийг хайх ажиллагаа олныг хамарсан ч одоог хүртэл олдоогүй байна. Түүнийг 2010 онд сураггүй бологсдын жагсаалтад оруулжээ.
2016 - Канад улсын Альберта мужийн Форт МакМарри хотод их хэмжээний түймэр дэгдэж 88 мянган хүн орох оронгүй болжээ. Гамшгийн улмаас ойролцоогоор 2 400 барилга, байгууламж сүйдсэн байна.

Мэндэлсэн алдартнууд

1469 - Италийн нэрт түүхч, философич Никколо Макиавелли (1527 онд нас барсан)
1695 - Салхины чиг баригчийг зохион бүтээсэн Анри Пито (1771 онд нас барсан)
1764 - Францын гүнж Элизабет (1794 онд нас барсан)
1826 - Шведийн хаан XV Чарльз (1872 онд нас барсан)
1849 - Германы канцелор Бернхард фон Бюлоу (1929 онд нас барсан)
1879 - Австралийн агаарын тээврийн "Кантас" компанийг үүсгэн байгуулагч Фергус МакМастер (1950 онд нас барсан)
1892 - Нобелийн шагналт Английн физикч Жорж Пажет Томсон (1975 онд нас барсан)
1898 - Израйлийн дөрөв дэх Ерөнхий сайд Голда Мейр (1978 онд нас барсан)
1902 - Нобелийн шагналт Францын физикч Альфред Кастлер (1984 онд нас барсан)
1905 - Олимпын хүрэл медальт Америкийн дүүгүүрч Эдмунд Блек (1996 онд нас барсан)
1931 - Олимпын аварга ЗХУ-ын дүүгүүрч Василий Руденков (1982 онд нас барсан)
1933 - Америкийн нэрт дуучин Жеймс Браун (2006 онд нас барсан)
- Нобелийн шагналт Америкийн физикч Стивен Вайнберг
1946 - Олимпын мөнгөн медальт, Европын аварга Германы гурвын харайгч Йорг Дремел
1973 - Олимпын мөнгөн медальт, Дэлхийн аварга Британийн гүйгч Жеймс Болх
1985 - Аргентинийн хөлбөмбөгч Эзекил Лавецци
1989 - Олимпын гурав, Дэлхийн 20 удаагийн алтан медальт Унгарын усанд сэлэгч Катинка Хошшцү
1996 - Нигерийн хөлбөмбөгч Алекс Ивоби
- Литвын сагсанбөмбөгч Домантас Сабонис

Энэ өдөр нас барагсад

1270 - Унгарын хаан IV Бела (1206 онд төрсөн)
1758 - Ромын пап XIV Бенедикт (1675 онд төрсөн)
1942 - Данийн 24 дэх Ерөнхий сайд Торвальд Стаунинг (1873 онд төрсөн)
1969 - Энэтхэгийн гурав дахь Ерөнхийлөгч Закир Хусайн (1897 онд төрсөн)
1989 - Хүйсээ солиулсан дэлхийн анхны хүн Кристин Йоргенсен (1926 онд төрсөн)
1992 - Академийн наадмын хүндэтгэлийн шагналт жүжигчин, сенатор Жорж Мөрфи (1902 онд төрсөн)
2008 - Испанийн Ерөнхий сайд Леопольдо Кальво-Сотело (1926 онд төрсөн)
2012 - Панамын 30 дахь Ерөнхийлөгч Хорхе Иллуека (1918 онд төрсөн)
2014 - Нобелийн шагналт Америкийн эдийн засагч Гари Бекер (1930 онд төрсөн)

Тэмдэглэлт өдөр

Япон Үндсэн хуулийн дурсгалын өдөр
Польш Үндсэн хуулийн өдөр
Дэлхийн хэвлэлийн эрх чөлөөний өдөр

Commons: 5 сарын 3 – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан