Опус (музика)

Опус (француски: numéro, англиски: opus number, италијански: numero, германски: Opuszahl) – збор кој потекнува од латинскиот јазик и значи дело.

Овој поим може да се однесува на книжевност, сликарство, театар, балет, филм, музика и, воопшто, на сите области на уметничкото творештво.

Опус може да има два значења^[1]:

1. Поединeчно дело на некој уметник:

На пример: Бетовеновиот Трет клавирски концерт, це мол, опус 37.

2. Целокупно творештво на некој уметник:

На пример: „Целиот уметнички опус на графичарите е многу вреден...", „Неговиот книжевен опус опфаќа комедии, раскази, книжевна и театарска критика."

Во музиката зборот опус исто така има две значења:

1. музичко дело (композиција),

2. целокупно творештво на еден музичар.

Композиторите и музиколозите (лицата кои ја проучуваат и пишуваат за музиката) зборот опус (или скратено Оп.)^[2] го користат за означување (заради полесен увид) на хронолошки редослед на создавањето на уметничките дела, а понекогаш така се означува и еден период од творештвото на композиторот. Тие со насловот го пишуваат и бројот на опусот. На пример, кога композиторот ја компонира својата прва композиција, ѝ дава наслов и ја означува како „Опус 1" (Оп. 1). Следната композиција би била „Опус 2" (Оп. 2) итн.

Овој начин на организациско каталогизирање на музички композиции на еден уметник во голема мера помага и го олеснува увидот во креативниот опус на композиторот и брзото и лесно наоѓање на секој музичар или заинтересирана личност за неговата работа или неговото конкретно дело.

Бетовен напишал многу сонати за пијано. Тој ја напишал сонатата во А-дур „Голем опус 26“ кога бил млад. Многу години подоцна, тој напишал друга соната за пијано (исто така во А-дур), но таа (за да биде поинаква) е Опус 101 (видете го последниот музички пример долу десно).

Ознаката Опус почнала да се користи уште од 17 век, па сè до денешен ден. Познато е дека Лудвиг ван Бетовен бил многу систематично ажурен во тоа.

Освен класичната ознака Оп., музиколозите на композициите кои немале ознаки им давале и поинакви нумерации. Прикажани се само некои од најпознатите:

• BWV ^[3](германски: Bach-Werke-Verzeichnis, англиски: Bach Works Catalogue) се ознаки на композициите на Јохан Себастијан Бах.
• KV или K (Köchel-Verzeichnis)^[4] се ознаки за композициите на Волфганг Амадеус Моцарт кои ги подготвил Лудвиг фон Кехел. Познато е дека Моцартовата музика немала броеви на опус. Музикологот Кехел направил хронолошки попис на сите Моцартови дела и им дал К нумерација (К според Kехел). Кехеловата нумерација оди до бројот 622.
• D (Otto Erich Deutsch)^[5] се ознаки за композициите на Франц Шуберт кои ги подготвил Ото Ерих Дојч.
• L (François Lesure)^[6] се ознаки за композициите на Клод Дебиси кои ги каталогизирал музикологот Франсоа Лезир.
• Делата на Доменико Скарлати може да се појавата под три различни каталошки системи:

1. L (Alessandro Longo)^[7] биле ознаки за композициите на Доменико Скарлати до 1906 година. Ги подготвил Алесандро Лонго.

2. К или Кк (Ralph Kirkpatrick)^[8] е нова ознака за композициите на Доменико Скарлати која ја заменила горната каталогизација L во 1953 година од страна на Ралф Керкпатрик.

3. P (Giorgio Pestelli)^[9] е нова ознака за композициите на Доменико Скарлати создадена од странана Џорџо Пастели во 1967 година.