Main

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

De Main ies 'n Zuud-Duutsje reveer die dweersj door Beiere, Hesse en Baden-Württemberg geit. Ze ies 525 kilometer lang en daomit de langste reveer die gans en al in Duutsjland liegk.

De Wiete Main (Weisse Main) sjtruimp vanoet 't noorde door 't Beiers stedsje Kulmbach en de Roaje Main (Roter Main) kump vanoet 't zuuje en sjtruimp door Bayreuth. Bei bronne beginne in 't Fichtelgebergte en komme bie 't lièger gedeilte van die berg same. Daonao sjtruimp de Main es samegevoogde reveer door Lichtenfels en maak ze 'n sjerp boch zuudweerts totdat ze niet wiet van Bamberg same kump mit de Regnitz. Hie bweurt de Main dieker en sjtruimp 't wesweerts door de Hassberg en geit ze langs de sjtae Hassfurth en Schweinfurt. Nao Schweinfurt geit ze zuudweerts en maak ze groate kronkels - karakerastiek veur de Main, mer ongeweun veur revere in Wes- en Middel-Europa. Nao te höbbe gesjtruimp door Kitzingen (vlakbie 't Steigerwoud) maak de Main 'ne boch noordwesweerts door Würzburg en Karlstadt. Vlak daonao maak de revier weer 'ne zuudwesteleke totdat ze wesweerds door Wertheim en Miltenberg geit, woa zie 't noordeleke Spessart sjeit van 't zuujeleke Odewoud. Noordwesweerds geit ze riechting Afschaffenburg en geit dao doorhaer es-ouch door Hanau. In Hanau verangerd de Main nog eine lètse kièr van riechting, namelek zuudwesweerds, door de sjtae Offenbach, Frankfurt am Main en Rüsselsheim, en indeg bie Mainz, woa de Main euvergeit in de Rien.

Cultureel gezeen sjpeelt de Main 'ne centrale rol. Historisch gezeen ies de Main de grens tösje 't noordeleke Pruusje en 't zuujeleke Beiere-Oasteriek.

't Vörmp ouch de linguïstische Spierse-linie, die de Middelduutsje dialekte (woa Limbörgs gooddeils ouch tot huèrt) van de Hoagduutsje dialekte. Zoa-waal bei groepe sjpreke van i(e)ch in plaats van i(e)k, mer te noorde van de linie kalle luuj nog euver Appel wijl ze te zuie kalle euver Apfel.

Ouch relizjie weurt beïnvloojd door de lijn. Te noorde zin de luuj dominant protestant (mit oetzundering van 't noordeleker gelege Rienland en de aangrenzede regio's van Belsj en Zuud-Nederland) en te zuuje zin de meiste luuj katholiek.