Oas-Berlien

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Oas-Berlien, ouch waal Oasberlien of Berlien (Oas) geneump, (Duutsj: Ost-Berlin, Ostberlin, Berlin (Ost)) ies 'n beteikenis veur 't deil van Groat-Berlien, wat nao de bezètting van de sjtad in 't jaor 1945 door de zegevierende mechte van de Twiède Waereldoorlog (de Sovjet-Unie, de VS, 't VK en Frankriek) bies de truuktrikking van de Sovjets in 1990 de Sovjetse sector van Berlien vörmde.

Naodat 't Roaj Leger van de Sovjet-Unie 't gans gebeed van Berlien haw vereuverd nao de Sjlaag um Berlien, trok 't ziech truuk oet 't westelik gedeilte van de sjtad, die aan de euverige drie zegevierende leng (de VS, 't VK en Frankriek) woorte gegeve in de Jalta-conferentie in de zomer van 1945.

Geografisch ging Oas-Berlien ziech sjtrekke euver de volgende sjtadsdeile: Treptow-Köpenick, Marzahn-Hellersdorf, Lichtenberg, Pankow, Mitte en Friedrichshain.

't Begrip Oas-Berlien deende in westerlik sjpraakgebroek ouch es begrenzing van de Sovjetse tege-euver de Amerikaanse, Franse en Britse sector, die gemeinzaam es Wes-Berlien bekindsjtonge. Oas-Berlien waor 't adminstratief centrum van de Sovjetse bezèttingszone (SBZ) en later nao de opriechting van de DDR es Houfsjtad van de Duutsje Democratische Republiek. In de DDR woort 't woord "Oas-Berlien" bekans noats gebruuk. Dao gebruukde ze gewoon "Berlien". In Wes-Duutsjland woort de houfsjtad oetindelik neet Wes-Berlien, mer Bonn (in Noordrien-Wesfale, neet wied van de Limbörge).

Volges internationaal rech maakde de Sovjetsector van Berlien deil oet van de sjtad mèt veer sectore onger de soevereiniteit van de veer mechte: de VS, de SU, 't VK en Frankriek. Zoa behuèrde 't oastelik deil van Berlien volges de Westerse opinie noats tot de Sovjet-bezèttingszone of de DDR. De versjillende opvattinge euver de status van Oas-Berlien waore ongerwerp van de "Berliense Kwestie" mer waore bies de zeventiger jaore in de praktiek van wienig belang.