arti

class.  (45 a.C.n. / 709 a.u.)

• nihil opus est exemplis hoc facere longius. est enim perspicuum nullam artem ipsam in se versari, sed esse aliud artem ipsam, aliud quod propositum sit arti. quoniam igitur, ut medicina valitudinis, navigationis gubernatio, sic vivendi ars est prudentia, necesse est eam quoque ab aliqua re esse constitutam et profectam. —De finibus bonorum et malorum Ciceronis ^[1][2]

class.  (post 1 a.C.n.)

• mille modi veneris; simplex minimique laboris,

cum iacet in dextrum semisupina latus.

sed neque Phoebei tripodes nec corniger Ammon

vera magis vobis, quam mea Musa, canet:

siqua fides arti, quam longo fecimus usu,

credite: praestabunt carmina nostra fidem.

sentiat ex imis venerem resoluta medullis

femina, et ex aequo res iuvet illa duos. —Ars amatoria Ovidii Nasonis ^[3]

class.

• ‘Sed quamvis’ inquit ‘arti ludentis nihil desit, quia partem quidem fecit, sed partem, quam non fecit, potest facere, lusus ipse inperfectus est, qui consummatur vicibus mittendi ac remittendi.’ Nolo diutius hoc refellere; existimemus ita esse, desit aliquid lusui, non lusori; sic et in hoc, de quo disputamus, deest aliquid rei datae, cui par alia debetur, non animo, qui animum parem sibi nanctus est et, quantum in illo est, quod voluit, effecit. —De beneficiis Senecae ^[4][2]

saec. I.  (ca. 78 p.C.n.)

• Delphinus non homini tantum amicum animal, verum et musicae arti, mulcetur symphoniae cantu, set praecipue hydrauli sono. hominem non expavescit ut alienum, obviam navigiis venit, adludit exultans, certat etiam et quamvis plena praeterit vela. —Naturalis historia Plinii ^[5][2]

saec. I.  (ca. 90-96 p.C.n.)

• Ego cum existimem nihil arti oratoriae alienum sine quo fieri non posse oratorem fatendum est, nec ad ullius rei summam nisi praecedentibus initiis perveniri, ad minora illa, sed quae si neglegas non sit maioribus locus, demittere me non recusabo, nec aliter quam si mihi tradatur educandus orator studia eius formare ab infantia incipiam. —Institutio oratoria Quintiliani ^[6][2]

saec. II.  (ca. 105-110 p.C.n.)

• Sed discordis animos multa efferabant: inopia stipendii frumentique et simul dilectum tributaque Galliae aspernantes, Rhenus incognita illi caelo siccitate vix navium patiens, arti commeatus, dispositae per omnem ripam stationes quae Germanos vado arcerent, eademque de causa minus frugum et plures qui consumerent. apud imperitos prodigii loco accipiebatur ipsa aquarum penuria, tamquam nos amnes quoque et vetera imperii munimenta desererent: quod in pace fors seu natura, tunc fatum et ira dei vocabatur. —Historiae P. Cornelii Taciti ^[7][2]

saec. VII.

• Geometriae disciplina primum ab Aegyptiis reperta dicitur, quod, inundante Nilo et omnium possessionibus limo obductis, initium terrae dividendae per lineas et mensuras nomen arti dedit. Quae deinde longius acumine sapientium profecta et maris et caeli et aeris spatia metiuntur. —Etymologiarum libri XX Isidori Hispalensis ^[8][2]

saec. XIV.  (1354-1367 p.C.n.)

• Neque id satis nisi ipsi huic arti dextras atque animos maiori exercitio debitos applicarent, quod iam ante nobilissimi philosophorum Grecie fecerant; unde effectum ut pictura diu quidem apud vos, ut nature coniunctior, ante omnes mechanicas in pretio esset, apud Graios vero, si quid Plinio creditis, in primo gradu liberalium haberetur. —De remediis utriusque fortune Petrarcae ^[9][2]

saec. XVI.

• Minimum vero bifariam non sine causa accipimus; est quippe simpliciter et absolute minimum, quale unius generis esse oportet; est et hypothesi seu suppositione respectuque minimum, quod pro subiectorum et finis varietate varium constituitur. Positive autem varium sic minimum constituere, non ita arti est proprium, ut sit etiam naturae minus consentaneum, quae in singulis specierum proprium maximum atque minimum definivit. Sicut est mensura, quam hominis magnitudo numquam excessit; et est definita materiae quantitas, infra quam hominis forma non salvatur. —De triplici minimo et mensura Iordani Bruni ^[10][2]