Kozmetîk

Lîsteyeke çavkaniyan, girêdanên derve yan jî bîbliyografî di vê gotarê de hene lê belê tê de çavkaniyên di nav cimleyan de tine ne loma teyîdkirina agahiyan ne mimkûn e. Ji kerema xwe re vê gotarê bi riya lêzêdekirina çavkaniyên qethî pêş ve bixin. (nîsan 2024)

Kozmetîk
Class of chemical substances by use
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Kozmetîk (ji grekî κοσμετικός, kosmetikós, bêjeya κοσμέω, kosméo di wateya "lêanîn, bicihkirin, nexşandin") ji nexşandin, xemlandina laşê mirov, berhemên ji bo wê tên bikaranîn û pîşe û karên bi wê ve girêdayîne re tê gotin.

Pirr berê mirovan pîgmentên nivîsandin û xemlandinê dizanîn. Berê ji bo parastin, kamûflaj, kêmkirina ziyanên mêş û mûran, ayînan laş dihatin birengkirin, nexşandin. Pirranî qurşûna spî, komir, gêç, înkar, (girêt, tebeşîr), riwek ûêd dihatin bikaranîn.

Di dînê hînduîzmê de jin divê xwe bixemilînin, pakij bin. Li Kurdistanê kil, hine, deqandin ji jinan dihate payîn. Di şarezayiyên Yewnanistana kevnare, Mezopotamya û Çînê de sûdwergirtina ji rojê, diyetetîk, pakijiya laşê girîng bûye ku viya jî rê daye nexşandin û xemlandina laşê.

Romayî û ewropayiyan kêm qîmet dane kozmetîkê, li Ewropayê kozmetîk pirr dereng rûdaye. Di sedsala 18em de li Fransa û Brîtanyayê di warê kozmetîkê de şoreşek pêk hatiye.

1. Pîvan beşa laş be;
2. Pîvan bandor be.

1. Kremên nerm dike
2. Losyonên nerm dike
3. Kremên pakijiyê
4. Losyonên pakijiyê
5. Losyon û kremên destê
6. Kremên sereke
7. Kremên rojane
8. Kremên hormonan
9. Kremên sterat
10. Maskeyên dêmûrûyê
11. Preparatên çermê rengdar dike, şanikan pordike
12. Preparatên ji tîrêjên rojê diparêzin
13. Preparatên antîperspîran, ango xwêdanê kêm dikin
14. Preparatên deodoran, ango bêhna xwêdanê kêm dikin
15. Preparatên kurkirinê

1. Pudrayên dêmûrûyê
2. Algûne
3. Soravk
4. Cîlaya neynokê
5. Preparatên kêlîç, bijangan

1. Preparatên dirûv û formê didin porê
2. Preparatên porê sîs, nermijî û dûz dikin
3. Şampuwan
4. Boyaxên porê
5. Preparatên rengê porê vedikin
6. Preparatên porê diteyîsînin, diparêzin
7. Preparatên porê xwedî dikin
8. Lakeyên porê

1. Preparatên xwerû bo xwedîkirin û parastina diranê
2. Preparatên diranên çêkirî pakij dikin
3. Herikbarênm avên bo hîjyena devê

1. Preparatên ling, deh (bêçiyên lingê) û paniyê
2. Preparatên pitikan
3. Preparatên serşokê
4. Pudrayên laşê
5. Depîlatuwar

1. Madeyên nihamgirtinê
2. Madeyên bi keratînê
3. Sebatrop
4. Dermatropên sivik, îndîrekt
5. Dermatropên dîrekt, rasterast tên bikaranîn

Di bin sê koman de tên rêzkirin;

1. Rûnê riwekan
2. Rûnê organîk
3. Rûnê mîneral
4. Vaks û ester
5. Rûnê asîd
6. Alkolên rûnê
7. Polîglîkoleter
8. Alkolên din
9. Av
10. Pudra

1. Xwêyên alkalî yên asîdên rûnê (yên pirrmolekûlî)
2. Xwêyên amonyum ên asîdên rûnê (yên pirr molekûlî)
3. Esterê sulfîrîkasît, alkolê rûnê
4. Polîoksîalkîleneter, esterê asîda rûnê
5. Estera asîda rûnê ya polîoksîalkîlen û ji alkolên rûnê polîoksîalkîleneter
6. Esterên fosforîkasîd

1. Antîoksîdan
2. Pakijker û ronker
3. Madeyên bêhndar
4. Boyax û pîgment

1. Rûnê eterîk û ekstreyên riwekê
2. Pîgmentên lewtan jê dibin
3. Madeyên dûr dixînin, dûr digirin
4. Sîlîkon
5. Madeyên li dijî tîrêjên rojê diparêzin
6. Asîdên rûnê yên pasîv (têrnebûyî)
7. Vîtamîn

• Kozmetik Preparatlar / Doç. Dr. Günsel Bayraktar Alpmen (bi zimanê romî ye)