Erdheja Wanê 2011

Erdheja Wanê 2011
Erdheja Wanê 2011
Erdhej ;
	38°37′41″Bk 43°29′10″Rh / 38.628°Bk 43.486°Rh
Welat	Bakurê Kurdistanê
Dewlet	Tirkiye, Îran, Ermenistan, Azerbaycan
Mawe	25 sanî
Hejmara miriyan	604 (2011); 10 (2011) ;
	biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Dîmenek ji kolaneke bajarê Wanê piştî zelzeleyê (28ê çiriya pêşîn)

Erdheja Wanê 2011 yek ji erdhejên mezin ên li Kurdistana Tirkiyeyê rûdaye ye. Di 23ê çiriya pêşîn 2011an de, di katjimêr 13:41ê de pêkhatiye û bi qasî 25 çirke berdewam kiriye.

Navenda erdhejê 17 km ji bajarê Wanê dûr e, nêzîkî gundê Sorsoratê. Derbareyê hêza erdhejê de nêrînên cuda hene. Pirranî dibêjin hêza erdhejê 7,2 richter bûye. Erdhejê ziyana mezin da parêzegaha Wanê.

Balafirgeha Wanê jî ziyan dît û bo demekê seferên balafiran hatin rawestandin. Bi sedan avahî hilweşiyan, dibistaneke sitarê ket xwarê. Bandora erdhejê li seranserê Bakurê Kurdistanê (Îdir, Colemêrg, Riha, Erzîrom, Agirî, Mêrdîn, Amed, Mûş, Bedlîs, Qers, Êlih, Sêrt^[1]) rûda. Herwiha erdhej li bakurê Îsraêl, Îran, Gurcistan, Azerbaycan û Ermenistanê jî hatiye hîskirin.

Bîlanço

Hejmara mirovên jiyana xwe jidest dane 605 kes in û 4.152 kes jî birîndar bûne.^[2]^[3]^[4]^[5]

Li gorî agahiyan (27 çiriya pêşîn 2011 - 10:00) di erdhejê de hejmara avahiyên ku bi temamî xira bûne 3713 û hejmara avahiyên ku kêm xesar dîtine 2209 in. Bi tevahî avahiyên bixesar 5922 bûn.^[6]

Bertekên siyasî û civakî

Dema erdhej pêk tê li Tirkiyeyê rojev ketina artêşa tirk bo Başûrê Kurdistanê ye. Atmosfera şer ya ku mijara sereke ya medyayê ye, li bajarên lê romî (tirk) pirranî ne riya lînçkirina kurdan li vedike.^[7]

Dema erdhej rû dide, hin ronakbîr, rojnamevan û zanayên tirkan şabûna xwe bo erdhejê tînin ziman ku çima li Kurdistanê pêkhatiye û ziyan gihîştiye kurdan. Spîker Müge Anlı di bernameyeke TVê de heqaretê li miriyan û mexdûran dike.^[8]

Di hin qoliyên alîkariyê de yên bo Wanê çûne kevir, molotof û ala Tirk derket.^[9] Ev bertek û niqaşên wê yên di raya giştî de bala etîknas û siyasetmedaran dikişîne û dibe derseke civakî.^[10]

Alîkariyên ku ji bo erdhejzedeyan hatine komkirin

Alîkariyên rekor yên ji bo Wanê:

Samanyolu TV, beşên Samanyolu û digel 100 TV'yên herêmî ji bo erdhejzedeyan kampanyaya alîkariyê çêkirin û di şevekê de 35.000.000 LT (lîrayên tirkî) hatin berhevkirin.^[11]
12 kanalên tirk hevkariyê kampanyaya alîkariyê dan destpêkirin û di şevekê de 61.000.000 LT (lîrayên tirkî) hatin berhevkirin.^[12]
Ji keyê Erebistana Siûdî Evdileh bîn Evdilezîz 50.000.000 $ hatiye bexşandin.^[13]
Ji serokatiya Hikûmeta Herêma Kurdistanê 1.000.000 $ hatiye bexşandin.^[14]
Ji bo Wanê li Kurdistanê seferberî hatiye îlankirin û ji bakur û başûrê Kurdistanê alîkarî ji bo Wanê hat.^[14]^[15]^[16]
Digel wan gelek alîkarî ji bajarên Tirkiyeyê hatiye komkirin.
Û digel van ji 35 dewletan alîkarî hatiye xwestin.^[17]

Herwiha Google ji bo ku kesên nediyar û yên di bin kavilan de mane, beşeke bi navê Google Vebînêrê Kesan (Person Finder by Google an jî bi Tirkî Google Kişi Bulucu) çêkir.^[18]

Dewletên ku ji Wanê re kon şandine

Almanya: 500 kon, Awistriya: 32 kon, Belçîka: 400 kon, Îngilistan: 1144 kon, Danîmarka: 100 kon, Estonya: 329 kon, Tirkiye: 20.000 kon(Heyva Sor a Tirk Türk Kizilayi), Fransa: 490 kon, Îrlenda: 624 kon, Spanya: 329 kon Swîsre: 155 konên bi pergala germkirinê, Lûksembûrg: 360 kon, Romanya: 100 kon, Slovakya: 10 - 6x26 kesan û 4x10 kesan, Slovenya: bi tenê 2 kon bo Wanê şand in.^[19]

Îsraêl : 7 xaniyên prefabrîk ^[20]

Herwiha Binêrin

Erdheja Wanê Mijdar 2011

Çavkanî

^ Nivîsa bi zimanê tirkî
^ http://www.cnnturk.com/2011/turkiye/10/27/depremin.son.bilancosu.550.olu/634592.0/index.html ^{Girêdana arşîvê 2011-10-29 li ser Wayback Machine} li gor dema 28.10.2011 - 21.30
^ http://www.yuksekovahaber.com/haber/afad-olu-sayisi-575e-cikti--60550.htm Li gor dema 28.10.2011 - 22:08
^ http://firatnews.tv/index.php?rupel=nuce&nuceID=52267^{[girêdan daimî miriye]} 11:26 / 29 çiriya pêşîn 2011
^ Dem 30/10/2011-13:09 http://www.aknews.com/ki/aknews/3/270062/^{[girêdan daimî miriye]}
^ http://www.afetacil.gov.tr/haber/haber_detay.asp?haberID=532^{[girêdan daimî miriye]} Li gor dema 27 çiriya pêşîn 2011 - 10:00 ew pêdandin hê bi temamî neqediya ye.
^ Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 27 çiriya pêşîn 2011 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 27 çiriya pêşîn 2011{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
^ "Müge Anlı'dan skandal yorum". aksam.com.tr (bi tirkî). Roja gihiştinê 9 sibat 2023.
^ Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 27 çiriya pêşîn 2011 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 27 çiriya pêşîn 2011{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
^ "Demirtaş'tan Müge Anlı'ya sert yanıt". Milliyet (bi tirkî). Roja gihiştinê 9 sibat 2023.
^ http://www.samanyoluhaber.com/h_711175_Gundem-5-saatte-65-milyon-toplandi---video.html
^ http://dipnot.tv/15353/Turkiye-Van-icin-tek-yurek-oldu-61-MiLYON-TuRK-LiRASi-TOPLANDi.aspx^{[girêdan daimî miriye]}
^ http://www.takvim.com.tr/Dunya/2011/10/27/en-kral-yardim
^ ^a ^b http://www.medyafaresi.com/haber/69920/guncel-barzaniden-van-depremine-1-milyon-dolar-yardim.html^{[girêdan daimî miriye]}
^ http://www.kurdshow.com/wan111.html^{[girêdan daimî miriye]}
^ http://www.rudaw.net/kurmanci/kurds/9904.html
^ Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 27 çiriya pêşîn 2011 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 27 çiriya pêşîn 2011{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
^ http://www.google.org/intl/en/crisisresponse/van-turkey-earthquake-2011.html ^{Girêdana arşîvê 2011-10-27 li ser Wayback Machine} Beşekî demkî ye Google ji bo gelek karesatan jî pergalekê wê rengî çêdike
^ http://www.haber3.com/sadece-iki-tane-cadir-geldi--1061388h.htm#ixzz1c6dV4KWK Li gor daneyên Haber3
^ http://www.airnewstimes.com/israil-den-sivil-bir-ucakla-van-a-7-prefabrik-ev-12734-haberi.html

[1] Nivîsa bi zimanê tirkî

[2] ttp://www.cnnturk.com/2011/turkiye/10/27/depremin.son.bilancosu.550.olu/634592.0/index.html ^{Girêdana arşîvê 2011-10-29 li ser Wayback Machine} li gor dema 28.10.2011 - 21.30

[3] ttp://www.yuksekovahaber.com/haber/afad-olu-sayisi-575e-cikti--60550.htm Li gor dema 28.10.2011 - 22:08

[4] ttp://firatnews.tv/index.php?rupel=nuce&nuceID=52267^{[girêdan daimî miriye]} 11:26 / 29 çiriya pêşîn 2011

[5] Dem 30/10/2011-13:09 http://www.aknews.com/ki/aknews/3/270062/^{[girêdan daimî miriye]}

[6] ttp://www.afetacil.gov.tr/haber/haber_detay.asp?haberID=532^{[girêdan daimî miriye]} Li gor dema 27 çiriya pêşîn 2011 - 10:00 ew pêdandin hê bi temamî neqediya ye.

[7] Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 27 çiriya pêşîn 2011 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 27 çiriya pêşîn 2011{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)

[8] "Müge Anlı'dan skandal yorum". aksam.com.tr (bi tirkî). Roja gihiştinê 9 sibat 2023.

[9] Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 27 çiriya pêşîn 2011 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 27 çiriya pêşîn 2011{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)

[10] "Demirtaş'tan Müge Anlı'ya sert yanıt". Milliyet (bi tirkî). Roja gihiştinê 9 sibat 2023.

[11] ttp://www.samanyoluhaber.com/h_711175_Gundem-5-saatte-65-milyon-toplandi---video.html

[12] ttp://dipnot.tv/15353/Turkiye-Van-icin-tek-yurek-oldu-61-MiLYON-TuRK-LiRASi-TOPLANDi.aspx^{[girêdan daimî miriye]}

[13] ttp://www.takvim.com.tr/Dunya/2011/10/27/en-kral-yardim

[medyafaresi.com-14] ttp://www.medyafaresi.com/haber/69920/guncel-barzaniden-van-depremine-1-milyon-dolar-yardim.html^{[girêdan daimî miriye]}

[15] ttp://www.kurdshow.com/wan111.html^{[girêdan daimî miriye]}

[16] ttp://www.rudaw.net/kurmanci/kurds/9904.html

[17] Kopîkirina arşîvê, ji orîjînalê di 27 çiriya pêşîn 2011 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 27 çiriya pêşîn 2011{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)

[18] ttp://www.google.org/intl/en/crisisresponse/van-turkey-earthquake-2011.html ^{Girêdana arşîvê 2011-10-27 li ser Wayback Machine} Beşekî demkî ye Google ji bo gelek karesatan jî pergalekê wê rengî çêdike

[19] ttp://www.haber3.com/sadece-iki-tane-cadir-geldi--1061388h.htm#ixzz1c6dV4KWK Li gor daneyên Haber3

[20] ttp://www.airnewstimes.com/israil-den-sivil-bir-ucakla-van-a-7-prefabrik-ev-12734-haberi.html

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

n g b Erdhejên li Kurdistanê
Sedsala 19an	1859 Erzîrom
Sedsala 20an	1903 Milazgird · 1909 Silaxur · 1924 Hesenqela · 1926 Qers · 1930 Colemêrg · 1930 Dilmaqan · 1935 Dîxor · 1939 Ezirgan · 1941 Wan-Erdîş · 1946 Gimgim · 1949 Kanîreş · 1957 Sehene · 1966 Gimgim · 1967 Pilemor · 1971 Çewlîg · 1975 Licê · 1976 Bazîdaxa-Bêgirî · 1983 Erzîrom · 1992 Ezirgan
Sedsala 21an	2003 Çewlîg · 2004 Bazîd · 2007 Agirî-Dutax · 2010 Xarpêt · 2011 Wan · 2011 Wan (ya duyem) · 2017 Kirmaşan · 2018 Serpêla Zehaw · 2020 Erdheja Xarpêtê · 2023 Erdheja Gurgum û Dîlokê