raman
Binêre herwiha: RamanBilêvkirin
[biguhêre]Navdêr
[biguhêre]| Zayenda mê ya binavkirî | ||
|---|---|---|
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | raman | raman |
| Îzafe | ramana | ramanên |
| Çemandî | ramanê | ramanan |
| Nîşandera çemandî | wê ramanê | wan ramanan |
| Bangkirin | ramanê | ramanino |
| Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
| Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
| Navkî | ramanek | ramanin |
| Îzafe | ramaneke | ramanine |
| Çemandî | ramanekê | ramaninan |
raman mê
- Gotinên diyar dikin ka peyvek yan tiştek çi ye.
- fikir, hizir
- (...) bi raman vedigere ser wan salên xwe yên buhurî. — (Hesenê Metê, Labîrenta Cinan, Weşanên Welat, 1994)
- (...) serê wî bi gelek raman û fikrên din ve tijî bû (...) — (M. Elî Kut, Mehkûm, Weşanxaneya Nefel)
- - Xuya ye ev dîn bûye, heke ka çi raman di vî karê wî de ye (...) — (Sidqî Hirorî, Kurê Zinarê Serbilind, Weşanên Nûdem, Stokholm, 1996)
Bi alfabeyên din
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Maneya rrastîn "fikir" e, paşê bûye wate. Ji proto-îranî *meneyeti- ji proto-hindûîranî *manayati- proto-hindûewropî *men- (“raman, fikirîn”). Mihtemelen berê wek *mendin hebû lê ji ber ku ew bi forma kevnar a lêkera mayîn *mandin tevlihev dibû peyv guheriye û paşê pêşgira ra- hatiye li ber. Hevrehên kurmancî meng, Hûr-miz, dij-min, rrê-vin, mantra/mehr, gu-man; hevreha lê ne têkildarî man. Ji bo guherîn/hemanbûna maneya "fikirîn" û "fehmkirin/mane(wekî anlamak û anlam ên tirkî) binêre bîr û bîr birin.
Werger
[biguhêre]wate, mane, me'na
- Albanî: kuptim → sq n, domethënie → sq m
- Almanî: Bedeutung → de m
- Azerî: məna → az
- Başkîrî: мәғәнә (mäğänä)
- Belarusî: значэ́нне nt (značénnje)
- Bengalî: অর্থ → bn (ôrth)
- Bulgarî: значе́ние → bg nt (značénie)
- Burmayî: အဓိပ္ပါယ် (a.dhippay)
- Çekî: význam → cs n
- Çînî:
- Danmarkî: betydning → da g, mening g
- Endonezyayî: arti → id, makna → id, maksud → id
- Erebî: مَعْنًى → ar n (maʿnan), الْمَعْنَى → ar n (al-maʿnā)
- Erebiya kendavî: معنى n (maʕna)
- Ermenî: իմաստ → hy (imast)
- Esperantoyî: signifo
- Estonî: tähendus → et
- Farisî: معنی → fa (ma'ni), مطلب → fa (matlab)
- Fînî: merkitys → fi
- Fransî: signification → fr m, sens → fr n
- Frîsî: betsjutting → fy g
- Galîsî: significado → gl n
- Gujaratî: અર્થ (arth)
- Gurcî: მნიშვნელობა (mnišvneloba)
- Hawayî: manaʻo
- Hawsayî: ma'ana → ha
- Hindî: मतलब → hi n (matlab), अर्थ → hi n (arth), मअनी m (maanī)
- Holendî: waarde → nl m, betekenis → nl n
- Îbranî: מַשְׁמָעוּת → he m (mashma'út)
- Îngilîziya kevn: andgiet nt
- Îngilîzî: meaning → en, sense → en
- Îtalî: significato → it n
- Îzlendî: merking m
- Japonî: 意義 → ja (いぎ, igi), 意味 → ja (いみ, imi)
- Katalanî: significat → ca n, significació m
- Kirgizî: маани → ky (maani)
- Koreyî: 뜻 → ko (tteut), 의미 → ko (uimi), 의의 → ko (uiui)
- Latviyayî: jēga m, nozīme m
- Lawsî: ຄວາມຫມາຽ (khuām māi)
- Lîmbûrgî: beteikenis → li m
- Lîtwanî: prasmė → lt m
- Makedonî: значење nt (značenje)
- Malayalamî: അർത്ഥം → ml (artthaṃ), സാരം → ml (sāraṃ)
- Malezî: makna → ms, erti, maksud → ms
- Mecarî: jelentés → hu
- Mongolî:
- Norwecî:
- Oygurî: مەنە → ug (mene)
- Ozbekî: maʼno → uz
- Peştûyî: معنى m (ma'nã), معنا m (ma'nã)
- Polonî: znaczenie → pl nt
- Portugalî: significado → pt n
- Qazaxî: мағына → kk (mağyna)
- Romanyayî: semnificație → ro m, sens → ro nt
- Rusî: значе́ние → ru nt (značénije)
- Sanskrîtî: अर्थ → sa (artha)
- Sirboxirwatî:
- Skotî: meanin
- Slovakî: význam n
- Slovenî: pomen → sl n
- Spanî: sentido → es n, significado → es n
- Swahîlî: maana → sw
- Swêdî: mening → sv g, betydelse → sv g
- Tacikî: маънӣ → tg (maʾnī), маъно → tg (maʾno)
- Tayî: ความหมาย → th
- Teteriya krîmî: mana
- Teterî: мәгънә → tt (mäğnä)
- Tirkî: anlam → tr, mana → tr, kasıt → tr
- Tirkmenî: many
- Toxarî B: ārth
- Urdûyî: معنی → ur m (ma'nī), ارتھ n (arth), مطلب n (matlab)
- Ûkraynî: зна́чення → uk nt (znáčennja)
- Viyetnamî: nghĩa → vi, ý nghĩa → vi, ý vị → vi
- Weylsî: ystyr → cy n an m
- Ximêrî: សំនួន → km (sɑmnuən)
- Yidîşî: טײַטש n an m (taytsh)
- Yûnanî: σημασία → el m (simasía)
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
fikir, hizir
- Afrîkansî: gedink
- Albanî: mendim → sq
- Almanî: Gedanke → de n
- Altayiya başûrî: сагыш (sagïš)
- Astûrî: pensamientu n
- Avarî: пикру (pikru)
- Aymarayî: amuyu
- Azerî: düşüncə → az, fikir → az
- Baskî: pentsamendu, gogo
- Belarusî: ду́мка → be m (dúmka), мысль m (myslʹ)
- Bengalî: চিন্তা → bn (cinta)
- Bretonî: soňj m, menoz → br n
- Bukidnon manoboyiya rojavayî: hena'hena'
- Bulgarî: ми́съл → bg m (mísǎl), иде́я → bg m (idéja)
- Burmayî: စိတ် → my (cit), အကြံ → my (a.kram)
- Çeçenî: ойла (ojla)
- Çekî: myšlenka → cs m
- Çerokî: ᏁᎵᏍᎥ (nelisv)
- Çîçewayî: ganizo
- Çînî:
- Çukçî: чимгъун (čimgʺun)
- Dalmatî: pinsamiant n
- Danmarkî: tanke g
- Endonezyayî: pikir → id, fikir → id, pikiran → id
- Erebî: فِكْر → ar n (fikr), فِكْرَة → ar m (fikra)
- Ermenî: միտք → hy (mitkʻ), գաղափար → hy (gaġapʻar)
- Esperantoyî: penso
- Estonî: mõte → et
- Eweyî: susu
- Farisî: فکر → fa (fekr), ایده → fa (ide)
- Fînî: ajatus → fi, idea → fi
- Fransî: idée → fr m, pensée → fr m
- Gaelîka skotî: beachd n, dùil m, smaoin m
- Galîsî: pensamento → gl n
- Gotî: 𐌼𐌹𐍄𐍉𐌽𐍃 m (mitōns)
- Gujaratî: વિચાર (vicār)
- Gurcî: აზრი → ka (azri)
- Guwaranî: temimo'ã
- Hawayî: manaʻo
- Hawsayî: tunani
- Higaononî: hunahuna
- Hindî: विचार → hi n (vicār)
- Holendî: gedachte → nl m, idee → nl nt
- Îbranî: מחשבה → he m (makhshavá)
- Îdoyî: penso → io
- Îgboyî: echiche
- Îngilîziya kevn: ġeþōht n
- Îngilîzî: thought → en
- Îngriyî: meeli
- Îngûşî: ийла (īla)
- Înterlîngua: pensata
- Îrlendî: smaoineamh n
- Îtalî: idea → it m, pensata → it m
- Îzlendî: hugmynd → is m, hugsun → is m
- Japonî: 考え → ja (kangae), 意見 → ja (iken), 考慮 → ja (kōryo), 思考 → ja (shikō), 思索 → ja (shisaku), 意図 → ja (ito)
- Javayî: panginten
- Kannadayî: ವಿಚಾರ → kn (vicāra)
- Karaîmî: сагъыш
- Katalanî: pensament → ca n
- Kirgizî: ой → ky (oy), пикир → ky (pikir)
- Kîngalî: කල්පනා (kalpanā)
- Koreyî: 생각 → ko (saenggak)
- Latgalî: guods n, dūms n, īguoda m
- Latînî: idea, cōgitātiō m
- Latviyayî: doma m
- Lawsî: ຄວາມຄຶດ → lo (khuām khưt)
- Lezgînî: фикир (fikir)
- Lîtwanî: mintis → lt m
- Luksembûrgî: Gedanken n, Iddi m, Virstellung m
- Makedonî: мисла m (misla)
- Malayalamî: ചിന്ത → ml (cinta)
- Malezî: fikiran → ms
- Maltayî: ħsieb n
- Manksî: smooinaght n
- Maorî: huatau
- Maratî: विचार n (vicār)
- Mecarî: gondolat → hu
- Mîrandî: pensamiento
- Mongolî: бодол → mn (bodol), санаа → mn (sanaa)
- Nepalî: सोचविचार (socavicār)
- Norwecî:
- Oksîtanî: pensament → oc n
- Oriyayî: ବିଚାର → or (bicarô), ଚିନ୍ତା → or (cinta)
- Oygurî: پىكىر (pikir), ئوي (oy)
- Ozbekî: fikr → uz, oʻy → uz, xayol → uz
- Peştûyî: فکر → ps n (fékәr)
- Polonî: myśl → pl m
- Portugalî: pensamento → pt n, ideia → pt
- Puncabî: ਸੋਚਿਆ (sociā)
- Qazaxî: ой → kk (oi), пікір (pıkır)
- Romanyayî: gând → ro nt, cuget → ro nt
- Rusî: мысль → ru m (myslʹ), ду́ма → ru m (dúma), иде́я → ru m (idéja)
- Saksoniya kevn: githaht
- Samiya bakurî: jurdda
- Sicîlî: idea, pinzata, raggiunamentu
- Sirboxirwatî:
- Skotî: thocht, idea
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: мꙑсль m (myslĭ), дума m (duma)
- Slovakî: myšlienka → sk m
- Slovenî: mȋsəł → sl m
- Somalî: fikrad
- Sorbî:
- Sorbiya jêrîn: mysl m
- Spanî: pensamiento → es n
- Swahîlî: dhana → sw, wazo → sw 5 an 6, gezo → sw
- Swêdî: tanke → sv
- Tabasaranî: фикир (fikir)
- Tacikî: фикр → tg (fikr)
- Tagalogî: pag-iisip
- Tamîlî: எண்ணம் → ta (eṇṇam)
- Tayî: ความคิด → th
- Telûgûyî: ఆలోచన → te (ālōcana), తలపు → te (talapu)
- Tirkî: düşünce → tr, fikir → tr
- Tirkmenî: pikir, oý
- Tîbetî: བསམས (bsams)
- Tokpisinî: tingting
- Toxarî A: mem
- Toxarî B: maim, palskalñe
- Urdûyî: وچار (vicār)
- Ûkraynî: ду́мка → uk m (dúmka), мисль m (myslʹ), ми́сля m (mýslja)
- Viyetnamî: tư duy → vi
- Volapûkî: tikod → vo, tikodem
- Weylsî: meddwl → cy
- Ximêrî: គំនិត → km (kumnɨt)
- Yagnobî: фикр
- Yidîşî: געדאַנק (gedank)
- Yorubayî: ero
- Yûnanî: σκέψη → el m (sképsi)
- Zuluyî: umcabango → zu
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.
Lêker
[biguhêre]raman
- Di serê xwe de li ser tiştekê/î hûr bûn, di mejiyê xwe de li ser tiştekê/î axiftin.
- Hevmane: pûnijîn, fikirîn, hizirîn, fikir kirin, hizir kirin
- Nêrgisa koçer hinekî dirame, bi rûkenî li ruyê mamoste Kevanot dinêre (...) — (Hesenê Metê, Labîrenta Cinan, Weşanên Welat, 1994)
- (...) li ser hertiştî ji nû ve dûrûdirêj birame. — (Hesenê Metê, Labîrenta Cinan, Weşanên Welat, 1994)
Tewîn
[biguhêre]- (lêker) -ram-
Têkildar
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]Li jortir binêrin.
Werger
[biguhêre]fikirîn, hizirîn, pûnijîn, ramîn, fikir kirin, hizir kirin
- Açehî: pike
- Adnyamatanhayî: udikanda
- Almaniya jêrîn a navîn: denken
- Almanî: nachdenken → de, überlegen → de
- Andî: ургьунну
- Aramiya nû ya asûrî: ܚܵܫܹܒ݂ (ḳašew)
- Avarî: ургьизе (urhize)
- Başkîrî: уйлау (uylaw)
- Bulgarî: мисля → bg (mislja)
- Çerokî: ᎠᏓᏅᏖᎭ (adanvteha), ᎮᎵᎠ (helia)
- Çîçewayî: -ganiza
- Çînî:
- Danmarkî: tænke → da, reflektere
- Endonezyayî: fikir → id, pikir → id
- Erebî: فَكَرَ → ar (fakara), فَكَّرَ → ar (fakkara), تَفَكَّرَ (tafakkara)
- Ermenî: մտածել → hy (mtacel)
- Esperantoyî: pensi → eo
- Farisî: فکر کردن → fa (fekr kardan), اندیشیدن → fa (andišidan)
- Fînî: pohtia → fi, harkita → fi, miettiä → fi, ajatella → fi, Şablon:q-lite kelata → fi
- Fransî: réfléchir → fr à, ruminer → fr, penser → fr
- Friyolî: pensâ
- Frîsiya bakur: teenk
- Frîsî: tinke → fy
- Gaelîka skotî: smaoinich
- Galîsî: pensar → gl
- Gotî: 𐍆𐍂𐌰𐌸𐌾𐌰𐌽 (fraþjan), 𐌰𐌷𐌾𐌰𐌽 (ahjan)
- Gurcî: ფიქრი (pikri), მოფიქრება (mopikreba)
- Haîtî: panse
- Hawayî: noʻonoʻo
- Hindî: चिंतन → hi n (cintan), मनन → hi n (manan), विचारना → hi (vicārnā), सोचना → hi (socnā)
- Holendî: denken → nl, nadenken → nl, peinzen → nl, overdenken → nl
- Îbranî: חָשַׁב → he (khasháv)
- Îngilîzî: think → en
- Îrlendî: smaoinigh, síl
- Îtalî: pensare → it, cogitare → it, ponderare → it
- Japonî: 考える → ja (かんがえる, kangaeru)
- Javayî: pikir → jv
- Katalanî: pensar → ca
- Kaurnayî: mukapapanthi, payinthi
- Keçwayî: yuyay → qu
- Kirgizî: ойлоо → ky (oyloo)
- Kreyoliya morîtanî: panse
- Latînî: puto → la, cogito → la, meditor, reor → la, arbitror → la
- Lombardî: pensà
- Makedonî: мисли impf (misli), размислува impf (razmisluva)
- Malezî: fikir → ms
- Mançûyî: ᡤᡡᠨᡳᠮᠪᡳ (gūnimbi), ᠪᠣᡩᠣᠮᠪᡳ (bodombi)
- Mansakayî: dumdum
- Mecarî: gondol → hu
- Mizoyî: ngaihtuah
- Napolîtanî: penzà
- Nedersaksî: denken → nds, dinken
- Normandî: penser
- Norwecî: tenke → no, fundere
- Oksîtaniya kevn: pensar
- Oksîtanî: pensar → oc
- Oriyayî: ବିଚାର କରିବା → or (bicarô kôriba), ଚିନ୍ତା କରିବା (cinta kôriba)
- Oromoyî: yaaduu
- Papyamentoyî: pensa
- Polonî: zastanawiać się → pl impf
- Portugalî: pensar → pt
- Rapanuyî: mana'u
- Romanyayî: gândi → ro, cugeta → ro
- Rusî: обду́мывать → ru impf (obdúmyvatʹ), обду́мать → ru pf (obdúmatʹ)
- Rusînî: ду́мати impf (dúmaty), уду́мати pf (udúmaty)
- Saksoniya kevn: thenkian
- Sanskrîtî: मन्यते → sa (manyate)
- Sirananî: denki
- Sirboxirwatî: razmišljati → sh impf, razmisliti → sh pf
- Skotî: hink
- Slovenî: razmišljati impf, razmisliti pf
- Spanî: pensar → es
- Sundanî: ngamanah
- Swahîlî: -fikiri → sw
- Swêdî: tänka över → sv
- Tagalogî: mag-isip
- Tamîlî: யோசி → ta (yōci), நினை → ta (niṉai), எண்ணு → ta (eṇṇu)
- Tarantinoyî: penzà
- Tayî: คิด → th (kít), นึก → th (nʉ́k)
- Ternateyî: ngitu
- Tirkiya kevn: 𐰇 (ö-), 𐰽𐰴𐰣 (saqïn-)
- Tirkî: düşünmek → tr
- Tîbetî: སྙམ (snyam)
- Tokpisinî: ting, tingting
- Volapûkî: meditön → vo, ninälön, süenikön → vo
- Walonî: tuzer → wa, pinser → wa
- Weylsî: meddwl → cy, tybio → cy
- Ximêrî: ពិចារណា → km (picaanaa), រិះគិត (rihkɨt)
- Yûnanî: σκέφτομαι → el (skéftomai)
- Kevn: φρονέω (phronéō)
- Zêlandî: dienke
- Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.