Airbus A310

Airbus A310
Ресейлік Аэрофлот тасымалдаушысының A310 ұшағы
Түрі	кеңфюзеляжды реактивті жолаушы ұшағы
Жобалаушысы	Airbus Industrie
Өндірушісі	Airbus Industrie
Мемлекеті	Халықаралық
Алғашқы ұшуы	1982 жыл 3 сәуір
Қолданысқа енгізілуі	1983 жыл сәуір
Статусы	Қолданыста
Негізгі эксплуатанттары	FedEx (59) PIA (12), Air Transat (14)
Басқа эксплуатанттары	Аэрофлот, Turkish Airlines
Өндіріс жылдары	1982 - 1997
Өндірілген бірліктері	255 (2013 жыл наурыз) [1]
Базалық моделі	Airbus A300
Airbus A310 Ортаққорда

Airbus A310 — жақын- және ортамагистральды жолаушы ұшағы. Еуорпалық Airbus Industrie консорциумының Airbus A300 ұшағының қысқартылған нұсқасы.

A310-ның екі базалық нұсқасы бар: орта қашықтықты −200 және ұзақ қашықтықты −300. Ұшақтың алғашқы нұсқасы −200 болды, одан кейін өндіріле бастаған −300 кейінрек ұшақтың негізгі өнімдік нұсқасына айналды.

Алғашқы A310, Эйрбастың 162-ші өндірілген ұшағы, алғаш ұшуы 1982 жылы 3 сәуірде болды. Ұшақтың алғашқы өнімдері Pratt & Whitney JT9D-7R4D1 қозғалтқыштарымен жабыдықталды. −200 1983 жылы Swissair және Lufthansa әуе компанияарында қолданысқа енгізілді. −200 сериясының соңғы өнімдерінде −300 сериясының қанаттары орнатылды.

Ұшақтың конвертацияланатын нұсқасы, орындықтар алынып тасталып, ұшақтың жолаушылар кабинасын жүк кабинасына өзгертсе болатын.

Ұшақтың жүк тасымалдаушы нұсқасы. Ұшақтар жаңажан өндірілді немесе бұрынғы жолаушы ұшақтарын қайта жабдықтау арқылы жасалды. A310-200F 39 тонна жүкті 5950 км қашықтыққа тасымалдау алды.^[3] A310-ның жүк тасымалдаушы ұшағының бірде-біреуі жаңадан өндірілмеді. Тек FedEx Express сияқты компаниялар бұрынғы жолаушы ұшақтарынан қайта жабдықталған ұшақтарды қолданды, олар негізінен −300 нұсқасының ұшақтары болды.

Ұшақтың алғаш ұшуы 1985 жылы 8 шілдеде болды. −300 өлшемдері бойынша –200 нұсқасымен шамалас келді, бірақ фюзеляж ортасы мен горизонтальді стабилизаторға орнатылған жанармай бактарының арқасында ұшақтың максималды ұшу салмағы мен ұшу қашықтығы көбейтілді. Қанаттардың ұштарына винглеттер орнату арқылы ұшақтың аэродинамикалық сипаттамалары жақсартылды, бұл қондырғылар –200 нұсқасының кейбір даналарына да орнатылды. Ұшақ 1986 жылы Swissair әуе компаниясында қолданысқа енгізілді. Ұшақта жанармай шығынын басқаратын компьютерлік жүйенің орнатылыу арқылы ұшақтың ұшу кедергісі мен жанармай үнемдеуі жақсартылды.

A310 MRT/MRTT

A310 көптеген мемлекеттердің әскери-әуе күштері құрамында таза жүк тасымадаушы (A310-300 MRT)ретінде қолданылды, алайда кейбір ұшақтар EADS ұсынған MRTT ("Multi Role Tanker Transport") нұсқасындағы жанармай тасушы-құюшы танкер ретінде қолданылды. Бұл нұсқаға кемінде 6 ұшаққа тапсырыс түскен: Неміс Әуе күштеріне 4 ұшақ және Канада Әуе күштеріне 2 ұшақ. Ұшақтардың тапсырылуы 2004 жылы басталды. Үш ұшақты Дрездендегі (Германия) EADS EFW жасады; қалған үшеуін Гамбургтегі Lufthansa Technik компаниясы жасады. Чили Әуе күштері өздерінің 707–320 'Aguila' танкерлерін алмастыру үшін бұрын қолданыста болған екі A310 ұшағын сатып алды. Алғашқысы 2007 жылы қазанда берілді.

The A310 has been used by the armed forces of the following countries:

 Бельгия

• Бельгия Әуе компоненті

 Канада

• Канада Корольдік Әуе күштері – CC-150 Polaris деп аталады

 Мысыр

• Мысыр Әуе күштері

 Франция

• Франция Әуе күштері

 Германия

• Германия Әуе күштері

 Иордания

• Иордания Корольдік Әуе күштері — бұрынғы қолданушы.

 Моңғолия

• Моңғолия Әуе күштері

 Пәкістан

• Пәкістан Әуе күштері

 Испания

• Испания Әуе күштері

 Тайланд

• Тайланд Корольдік Әуе күштері

Өндіріс тоқталығанға дейін барлығы 255 A310-ге тапсырыс түсіп, олардың барлығы тапсырыс берушілерге тапсырылды.

	Барлығы	1998	1997	1996	1995	1994	1993	1992	1991	1990	1989	1988	1987	1986	1985	1984	1983
Тапсырыстар	255	1	2	2	2	2	22	24	19	18	23	28	21	19	26	29	17

Деректер 1998 жылы желтоқсанның аяғына сәйкес.^[4]

Ұшақ нұсқаларының техникалық сипаттамасы^[5]:

Сипаттамалар	A310-200	A310-200F	A310-300	A310-300F
Экипаж	2 ұшқыш
Сыйымдылығы	218 жолаушы (3-класс) 240 жолаушы (2-класс) 280 жолаушы (1-класс)	33 тонна жүк	218 жолаушы (3-класс) 240 жолаушы (2-класс) 280 жолаушы (1-класс)	33 тонна жүк
Ұзындығы	46,66 м
Қанат жаймасы	43,9 м
Қанат ауданы	219 м²
Қанат үшкірлігі	28°
Биіктігі	15,8 м
Фюзеляж ені	5,64 м
Салон ені	5,28 м
Максималді ұшу салмағы	141,974 кг		164,000 кг
Бос ұшақ салмағы	80,142 кг	72,400 кг	83,100 кг	73,900 кг
Жанармай көлемі	55,200 л		75,470 л
Крейсерлік жылдамдығы	0.80 Мах (850 км/сағ)
Максималді жылдамдық	0.84 Мах (901 км/сағ)
Ұшу қашықтығы	6800 км (Трансконтинеталды)	5500 км	9600 км (Трансатланттық)	7330 км
Максимал көтерілу биіктігі	12,500 м
Қозғалтқыштар (2×)	Pratt & Whitney JT9D-7R4 немесе General Electric CF6-80C2A2		Pratt & Whitney PW4156A немесе General Electric CF6-80C2A8
Қозғалтқыштың тарту күші	220–237кН		250–260 кН

Дереккөз: Француз DGAC типтік сертификаттау дерекнамасы №145

Нұсқа	Сертификат берілген күн	Қозғалтқыштар
A310-203	11 наурыз 1983	General Electric CF6-80A3
A310-203C	27 қараша 1984	General Electric CF6-80A3
A310-204	23 сәуір 1986	General Electric CF6-80C2A2
A310-221	11 наурыз 1983	Pratt & Whitney JT9D-7R4D1
A310-222	22 қыркүйек 1983	Pratt & Whitney JT9D-7R4E1
A310-304	11 наурыз 1986	General Electric CF6-80C2A2
A310-308	5 маусым 1991	General Electric CF6-80C2A8 немесе CF6-80C2A2
A310-322	5 желтоқсан 1985	Pratt & Whitney JT9D-7R4E1
A310-324	27 мамыр 1987	Pratt & Whitney PW4152
A310-325	6 наурыз 1992	Pratt & Whitney PW4156A

2011 жылдың 1 маусымына 11 A310 ұшағы апатқа ұшыраған^[6]

УақытыЂ	Борт нөмірі	Апат орны	Құрбандар	Қысқаша сипаттама
31.07.92	HS-TID	Катманду маңында	113/113	Диспетчер мен экипаж арасындағы түсініспеушілдіктен ұшақ бағыттын адасты
23.03.94	F-OGQS	Междуреченск маңында	75/75	Ұшақ командирі штурвал алдына автопилотты абайсызда өшіріп қойған баласын отырғызды
31.03.95	YR-LCC	Балотешти	60/60	Ұшақ командирі автопилот өшіп тұрған автопилот кезде ұшақты басқармады
11.12.98	HS-TIA	Таиланд	101/146	Қиын ауа-райы жағдайында қону кезінде соғылды
30.01.00	5Y-BEN	Абиджан	169/179	Экипаж қателігінен ұшқаннан кейін теңізге құлады
12.07.00	D-AHLB	Швехат	0/151	Шасси істен шығып, алаңда авариялық қону жасалды
09.07.06	F-OGYP	Иркутск	125/203	Қонудан кейін сол жақ қозғалтқыш реверс орнына толық тарту қосылып, ұшақ ҚҰС-нан шығып кетіп өртенді.[7]
12.03.07	S2-ADE	Дубай	0/236	Тоқтатылған ұшу, ұшақ қону сызығының соңында тоқтады, алдыңғы шасси тірегі сынды
10.06.08	ST-ATN	Хартум	30/214	Қону кезінде жерге соғылып өртенді
30.06.09	7O-ADJ	Комор аралдары	152/153	Ұшқыштар қателігінен қону кезінде жерге соғылды
31.10.10	TC-JCV	Касабланка	0/белгісіз	Жүк рейсі қону кезінде ҚҰС осінен шетке кетіп сол жақ қозғалтқыш пен алдыңғы шасси тірегін сындырды. Сызылып тасталды.
Нәтижесі:	11 ұшақ	8 мемлекет	825/1499	-

1. ↑ Airbus A310 at airbus.com Мұрағатталған 5 наурыздың 2016 жылы.
2. ↑ "Airbus A310." militaryaircraft.de, 12 қараша 2010
3. ↑ "A310-200F Freight version." Aerospace Technology. Retrieved: 6 қараша 2011
4. ↑ Airbus - Historical Orders and Deliveries (Microsoft Excel). Airbus S.A.S. (қаңтар 2007). Басты дереккөзінен мұрағатталған 7 ақпан 2007. Тексерілді, 10 желтоқсан 2012.
5. ↑ "Aircraft Family – A310 Specifications." Мұрағатталған 3 қыркүйектің 2009 жылы. airbus.com. Retrieved: 6 қараша 2011
6. ↑ Aviation Safety Network > ASN Aviation Safety Database > ASN Aviation Safety Database results Мұрағатталған 26 қазанның 2012 жылы.
7. ↑ МАК Мұрағатталған 20 шілденің 2011 жылы.

• Мировая Авиация журналы, №639 файл, 1-6 парақтар, ISSN 2071-1131 (орысша)
• Мировая Авиация журналы, №1007 файл, 35-36 парақтар, ISSN 2071-1131 (орысша)

Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

Airbus және Airbus Military ұшақтары Азаматтық A300 • A300 Beluga • A310 • Airbus A320 (A318 / A319 / A320 / A321) • A330 • A340 • A350 • A380 Әскери A310 MRTT • CC-150 Polaris • A330 MRTT • A400M • C212 • CN235 • C295 Жобалануда Airbus A320neo Жабылған жобалар NSR • KC-45 Басқа Sud Aviation Caravelle • Aérospatiale-BAC Concorde • BAC 1-11 Санат:Airbus