Үлкен Зимбаве

XIX ғ. оңтүстік Африканың ну ормандарынан еуропалық саяхатшылар Замбези мен Лимпопо өзендерінің аралығынан ежелгі тасқаланың қираған жұртын табады. Оны Үлкен Зимбаве ("зимбаеве" жергілікті тайпалардың тілінде "тасүйлер" дегенді білдіреді) деп атаған. Әуелгіде археологтар қаланы есте жоқ ерте заманда, бірнеше мыңжыдықтар бұрын Еуропадан немесе Азиядан қоныс аударып келген ақ нәсілділер салған екен деп ойлаған. Тіпті Үлкен Зимбабвені аңызға айналған билеуші, Інжілде аты аталатын Сав патшайымының қаласы деп те атаған. Бірақ Қазба жұмыстары бұл тұраққа әрі кеткенде мың жыл болғанын және ол жергілікт шона халқының күшімен тұрғызылғанын дәлелдеді. ХІ ғ. биік төбенің үстіне алып қойтастардан қаланып, ұзындығы 250 м. жететін, сопақша болып қоршалған "акророль" пайда болған. Қабырғаның ар жағына лашықтар салынып, құстар мен қолтырауындар бейнеленген бағаналар қойылып, тас құрылыстар салынған. Олардың ішінде ең жұмбағы-жылқы мұнарасы. Шамасы бұл ғибадатхана болса керек. бірақ Бұл мұнара шаршы тастар дан қаланғандықтан,ішкі бөлмелерсіз болғандықтан, оған кіру мүмкін емес болатын.

Шамамен XV I ғ. неге екені белгісіз, үлкен зимбабвенің тұрғындары қаланы тастап кетіп, тұрақ иесіз қалға. Мүмкін, қала маңындағы жемісті жерлер тозып, оның халқы өздерін асырай алмай қалғандықтан шығар. Қала маңындағы бұлақ көздері сарқылған болуы да мүмкін.

2012 "Мәскеу Росмэн" "Әлем ғажайыптары" ISBN 978-5-353-06044-4 УДК 087,5 ББК 92