Ядрошық

Ядрошық — жасуша ядросы ішіндегі домалақтау тығыз денешік, оның мөлшері 1—2 мкм-ден 10 мкм-ге дейін және одан да көбірек шамаға өзгеруі мүмкін. Ядрошықтың кұрамына РНҚ және ақуыз енеді, РНҚ-синтезі жүреді. Клетка бөлінген кезде ол жойылып кетеді. Ядрошықта 70% цитоплазмалық РНҚ және 30% ядролық РНҚ синтезделеді.

Өсімдіктер мен жануарлар жасушаларын тірі қалпында зерттегенде немесе бекітіп, бояп барып тексергенде олардың ядросының құрамында үсақ түйіршікті, тығыз орналаскан заттарды — хроматинді байкауға болады. Бұл заттар өздеріне негізгі бояуларды жақсы сіңіреді, осыған карап хроматиннің қышқылдық қасиеттерінің бары немесе ДНҚ мен ақуыздардың қосындысынан тұратыны анықталды. Хроматин ядро кабатына тақау немесе кариоплазмада біркелкі орналасады. Интерфаза кезінде хромосомалар тығыз денешіктер қалпына босаңқырайды. Егер хромосомалардың барлық бөлімдері бірдей босаңқы келсе, онда бұл аймакты шашыраңқы (диффузды) хроматин деп атайды, ал хромосомалардың барлық бөлімдері тығыз келсе, онда Бұл аймақты тығыз— гетерохроматин деп атайды. Хроматиндердің осылай орналасуы синтетикалық, процестерге байланысты. Шашыраңқы (диффузды) хроматиндерде синтетикалық процестердің күшті жүретіні байқалған. РНҚ синтезі азайғанда хроматиндер тығыздалып гетерохроматинге айналады. Митоз процесінде хроматиндер тығыздалып, хромосомаға айналғанда ешқандай синтетикалық процесс жүрмейді.

Сонымен хромосомдардың құрылымына қарай екі күйін байқауға болады: біріншісі — шашыраңқы (диффузды) күй, Бұл ядродағы транскрипция және редупликация процесін көрсетеді, екіншісі — хроматиндердің тығыздалған күйі, мұнда, хромосомдар тек кана генетикалық материалдарды болу және оларды ұрпактан-ұрпакка беру қызметін атқарады.

Хроматиннің химиялық құрамына негізінде ДНҚ, арнаулы хроматин ақуызы — гистон және РНҚ кіреді (олардың көлемі 1:1,3-0,2). Сонымен хроматин өзінің химиялық құрамы жағынан ДНҚ мен ақуыздың күрделі қосылысы ДІ ІП (дезоксинуклеопротеид) болып саналады.^[1]

1. ↑ Цитология және гистология. Оқу құралы. Сапаров Қ.Ә. - Алматы: Қазақ университеті, 2009. - 128 бет. ISBN 978-601-247-057-4

Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Cell nucleolus

Жасушаның органеллалары Эндомембраналық жүйе Жасуша мембранасы • Жасуша ядросы • Эндоплазмалық тор • Гольджи аппараты • Аутофагосома • Везикулалар (Экзосома • Лизосома • Эндосома • Фагосома • Вакуоль • Акросома • Вайбель—Паладе денешігі) • Меланосома • Пероксисома • Гликосома Жасуша қаңқасы Микрофиламенттер • Аралық филаменттер • Микротүтікшелер • Микротүтікшелерді иіретін орталық (Центросома • Центриоль • Кинетосома) • Миожіпшелер Эндосимбионттар Митохондрия • Пластидтер (Хлоропласттар • Хромопласттар • Лейкопласттар • Танносомалар) Басқа ішкі органеллалар Ядрошық • Рибонуклеопротеидтер (Рибосома • Сплайсосома • Vault) • Цитоплазма • Протеасома • Көзше Сыртқы құрылымдар Кірпікшелер (Аксонема) • Жасуша қабырғасы