Термос
Термос — бұл жылу өткізбейтін немесе сақтайтын, жоғары немесе төмен температурадағы азық-түлікті ұзақ уақытқа дейін сақтай алатын, күнделікті өмірде қолданылатын ыдыс-аяқтың бір түрі. Дьюар ыдысының өзге түрі болып саналады. Термос азық-түлікті тек сақтау үшін емес, сонымен қатар олардың даярлауына да қолданылуы мүмкін, мысалы, қышқыл сүтті тағамдарды термос арқылы ашытады.
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]1903 жылы шыны бұйымдарда өндіруші, берлиндік Рейнгольд Бургер 1892 жылы шыққан Дьюар ыдысын жетілдірді. Дьюар ыдысын күнделікті өмірде ыңғайлы қолдануы үшін ол ыдыстың конструкциясына металлдан жасалған тұрқы, тығын мен қақпақ-стаканды қосты. Сонымен қатар Рейнгольд Бургер сауыттың ішкі қабырғасын ұстап тұратын жүйені өңдеді. Бұл өнертабыс үшін ол DE170057 неміс патентін алды. Сұраным 1903 жылы 30 қыркүйек күні берілді. Жаңа өнертабыстың сауда таңбасының ең жақсы аты үшін байқау өткізілді. Байқауды Thermos (гр. therme — ыстық) атын ұсынған, Мюнхен қаласының тұрғыны ұтып алды. Бургер бірдей атты Тhermos-Gesellschaft m.b.H. (Тhermos GmbH) фирмасын ашты. Фирма термостардың өндірісімен айналасты. 1904 жылдың наурызынан бастап сауда таңбасы саудалық мақсаттарда пайдалана бастады.
Дьюар ыдысы патенттелмеді. Өйткені оның ойлап шағарушысы Джеймс Дьюар өз өнерртабысы коммерциялық жетістік болмайды деп ойлады. Сол үшін ол Рейнгольд Бургерге сотқа бергенде, оның талаптары қанағатталмады. 1906 жылы 23 қазан күні Рейнгольд Бургер сұраным беріп, ал 1907 жылы 3 желтоқсанда ол U.S. Patent 872 795 АҚШ патентін алды. Ойлап шығарушы ретінде патентте Рейнгольд Бургер аты жазылып тұрды. Джеймса Дьюардың аты аталмады. Американдық фирма American Thermos Bottle Company патенттің иесі болды. Сонымен қатар термостың өндірілуіне тағы да екі компанияға құқықтар сатылды, канадалық компания Canadian Thermos Bottle және британиялық Thermos Limited. Қазіргі уақыытта патенттің мерзімі өтіп кетті. Thermos атын қолдануға қытайлық Thermos L.L.C. компаниясында құқықтары бар.
Конструкциясы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Термостың негізгі бөлшегі бұл - сауыт (Дьюар ыдысы). Сауыт көбінсе шыныдан немесе екі қабырғалы, таттанбайтын болаттан жасалады. Жылуөткізгіштікті және сауыт пен қоршаған орта арасындағы конвекцияны азайту үшін қабырғалар арасынан ауа сорылып алынады, вакуум пайда болады. Жылу бөлінуін азайту үшін сауыттың бетін шағылыстыратын, айналы материалмен қаптайды. Термостың сыртқы қабаты пластмассадан немесе металлдан жасалады. Металл сауыт термостың корпусы да болып саналады.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]ГОСТ Р 51968-2002. Термостар.
| ||||||||||||||||||||||||
