რადიანი

რადიანი (< ლათ. radius — „სხივი“, „რადიუსი“; აღნიშვნა: რად, rad) — ბრტყელი კუთხის რადიანული ზომის ერთეული ერთეულთა საერთაშორისო სისტემაში.

რადიანულ ზომაში ერთეულად მიღებულია მახვილი კუთხე, რომლის გვერდები ეყრდნობა რადიუსის სიგრძის მქონე რკალის ბოლოებს. ამ კუთხის სიდიდე არ არის დამოკიდებული წრეწირის არჩევაზე და მოცემულ წრეწირზე რკალის მდებარეობაზე. ვინაიდან ნახევარწრეწირი ცენტრიდან ${\displaystyle 180^{\circ }}$-იანი კუთხით ჩანს, ხოლო ამ ნახევარწრეწირის სიგრძე ${\displaystyle \pi }$-რადიუსის ტოლია, ამიტომ ${\displaystyle 1}$ რადიანი ${\displaystyle \pi }$-ჯერ ნაკლებია ${\displaystyle 180^{\circ }}$-ზე, ე. ი. ${\displaystyle 1}$ რად შეიცავს დაახლოებით ${\displaystyle 57^{\circ }17'44.8''}$ და პირუკუ:

${\displaystyle 1^{\circ }={\frac {\pi }{180}}\approx 0.017453}$ რად;

${\displaystyle 1'={\frac {\pi }{180\cdot 60}}\approx 0.000291}$ რად;

${\displaystyle 1''={\frac {\pi }{180\cdot 60\cdot 60}}\approx 0.000005}$ რად.

საზოგადოდ, თუ კუთხის რადიანული ზომა უდრია ${\displaystyle \alpha }$-ს, მაშნ კუთხე შეიცავს ${\displaystyle {\frac {180^{\circ }\alpha }{\pi }}}$ გრადუსს, პირუკუ ${\displaystyle n^{\circ }}$-იან კუთხეს აქვს ${\displaystyle {\frac {{\pi }{n^{\circ }}}{180^{\circ }}}}$ რადიანული ზომა.

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 8, თბ., 1984. — გვ. 268.

• The International System of Units (SI)

ხ • გ • რ ერთეულთა SI სისტემის ერთეულები ძირითადი ერთეულები ამპერი კანდელა კელვინი კილოგრამი მეტრი მოლი წამი წარმოებული ერთეულები ბეკერელი ვატი ვებერი ვოლტი ჰენრი ჰერცი ცელსიუსი გრეი ჯოული ზივერტი კატალი კულონი ლუქსი ლუმენი ნიუტონი ომი პასკალი რადიანი სიმენსი სტერადიანი ტესლა ფარადა გამოიყენება ასევე სი სისტემასთან ერთად ანგსტრემი ასტრონომიული ერთეული ჰექტარი გრადუსი (მინუტი, სეკუნდი) დალტონი ბელი ლიტრი ნეპერი დღე-ღამე (საათი, წუთი) ტონა ელექტრონვოლტი იხ. აგრეთვე სი თავსართები ერთეულთა გარდაქმნა სი ძირითად ერთეულთა განსაზღვრებების ცვლილება (2019) მეტრული სისტემის ისტორია