ისიდორ ისააკ რაბი

ისიდორ ისააკ რაბი
ინგლ. Isidor Isaac Rabi
დაბ. თარიღი	29 ივლისი, 1898(1898-07-29)[1] [2] [3] [4] [5] [6]
დაბ. ადგილი	რიმანუვი, გალიციისა და ლოდომერიის სამეფო, ავსტრია-უნგრეთის იმპერია
გარდ. თარიღი	11 იანვარი, 1988(1988-01-11)[7] [1] [2] [3] [4] [5] [6] (89 წლის)
გარდ. ადგილი	მანჰეტენი, ნიუ-იორკი, აშშ[8] [9]
დასაფლავებულია	Riverside Cemetery[9]
მოქალაქეობა	აშშ[10]  ავსტრია-უნგრეთის იმპერია
საქმიანობა	ფიზიკოსი, ბირთვული ფიზიკოსი, უნივერსიტეტის პროფესორი და ფიზიკოს-თეორეტიკოსი
მუშაობის ადგილი	კოლუმბიის უნივერსიტეტი და მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიის ინსტიტუტი
ალმა-მატერი	კოლუმბიის უნივერსიტეტი, კორნელის უნივერსიტეტი და John Jay Educational Campus
მეუღლე	Helen Newmark
ჯილდოები	მშვიდობიანი ატომის ჯილდო, ნილს ბორის საერთაშორისო ოქროს მედალი, ნობელის პრემია ფიზიკაში[11] [12] , ელიოტ კრესონის მედალი[13] , Four Freedoms Award – Freedom from Fear, ერსტედის მედალი[14] , NAS Public Welfare Medal[15] , საპატიო ლეგიონის ორდენის ოფიცერი, რიხტმაიერის მემორიალური პრემია[16] , ამერიკის ფიზიკის საზოგადოების წევრი და I. I. Rabi Award[17]
ხელმოწერა
ისიდორ ისააკ რაბი ვიკისაწყობში

ისიდორ ისააკ რაბი (ინგლ. Isidor Isaac Rabi, დ. 29 ივლისი, 1898 — გ. 11 იანვარი, 1988, ნიუ იორკი) — ამერიკელი ფიზიკოსი რომელიც გახდა 1944 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი ფიზიკის დარგში „ატომის ბირთვების მაგნიტური მომენტების განსაზღვრისათვის“.

ისიდორ ისააკ რაბი დაიბადა 1898 წლის 29 ივლისს პოლონურ-ებრაულ მართლმადიდებლების ოჯახში, რიმანუვში (გალიციაში), რომელიც იყო ავსტია უნგრეთის იმპერიის ნაწილი, თუმცა დღესდღეობით იგი ეკუთვნის პოლონეთს. ისიდორის დაბადების შემდგომ მამამისი დავიდი წავიდა აშშ-ში. რაბი და მისი დედა შეინდელი დავიდს რამდენიმე თვის დაგვიანებით შეუერთდნენ, ხოლო შემდგომ ოჯახი საცხოვრებლად გადავიდა ორ ოთახიან ბინაში, ქვემო ისტ-საიდში (მანჰეტენში). სახლში ოჯახი იდიშურად ლაპარაკობდა. როდესაც რაბი სკოლაში შევიდა შემინდელმა თქვა, რომ მისი შვილის ახელი იყო იზი და სკოლამ იფიქრა, რომ ეს იყო ისიდორის შემოკლებული ფორმა. ამიტომაც ეს სახელი შემდგომში მისი ოფიციალური სახელი გახდა. იგი შემდგომში ცნობილი გახდა ისიდროს ისააკ რაბი შემოკლებით ი. ი. რაბი. მისი სანაცნობო წრე და და გერტრუდა რომელიც 1903 წელს დაიბადა მას უბრალოდ „რაბიდ“ იცნობდნენ. 1907 ელს ოჯახი საცხოვრებლად გადავიდა ბროუნსვილში.^[18]

ისიდორ ისააკ რაბის ბავშვობაშივე იყო დაინტერესებული მეცნიერებით. მან წაიკითხა ბიბლიოთეკიდან ნათხოვარი წიგნი და თვითონვე ააწყო საკუთარი „რადიო კომპლექტი“. მისი პირველი სამეცნიერო ნაშრომი ეხებოდა რადიო კონდენსატორის დიზაინს, რომელიც გამოქვეყნდა „Modern Electrics“-ში, დაწყებით სკოლაში სწავლის პერიოდში.^[19][20] რელიგიური თვალსაზრისით იგი იყო ათეისტი.^[21] რაბიმ 1916 წელს დაამთავრა უმაღლესი სკოლა ბრუკლინში („Manual Training High School“).^[22] ერთი წლის შემდგომ რაბი შევიდა კორნელის უნივერსიტეტში როგორც ინჟინერიის სტუდენტი, მაგრამ მალე იგი ქიმიაში გადავიდა.

ისააკ ისიდორ რაბიმ მთელი ცხოვრების განმავლობაში მრავალი ჯილდოს მოპოვება მოახერხა, თუმცა მათგან გამორჩეული იყო ნობელის პრემია. სხვა ჯილდოებიდან მას მოპოვებული აქვს: ფრანკლინის ინსტიტუტის ელიოტ კრესონის მედალი (1942),^[23] საფრანგეთის ლეგიონის ღირსების ორდენი (1956),^[24] ბერნარდის მედალი ფიზიკაში საკუთარი დამსახურებისათვის (1960),^[25] ნილს ბორის ეროვნული ოქროს მედალი (1967), „ოერსტედის“ მედალი რომელიც გადასცა ამერიკის ფიზიკის მასწავლებელთა ასოციაციამ (1982), ოთხი თავისუფლების ჯილდო ფრანკლინისა და ელეონორ რუზველტის ინსტიტუტიდან (1985), საზოგადოებრივი კეთილდღეობის მედალი ეროვნული მეცნიერებათა აკადემიისაგან (1985), ვანევარ ბუშის ჯილდო ეროვნული სამეცნიერო ფონდისაგან (1986),^[24][26]. რაბი იყო ამერიკის ფიზიკოსთა საზოგადოების წევრი ხოლო 1950 წელს მისი პრეზიდენტი. იგი აგრეთვე იყო ეროვნული მეცნიერებათა აკადემიის, ამერიკული ფილოსოფოსთა საზოგადოების და ამერიკის მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემიის წევრი.

ისიდორ ისააკ რაბი გარდაიცვალა 1988 წლის 11 იანვარს, საკუთარ სახლში („რივერსაიდ დრავი“).^[27][28] მისი მეუღლე ჰელენი გარდაიცვალა 102 წლის ასაკში 2005 წლის 18 ივნისს.^[29]

• Rigden, John S. (1987). Rabi, Scientist and Citizen, Sloan Foundation Series. New York: Basic Books. ISBN 0-465-06792-1. OCLC 14931559. 
• Ramsey, Norman (1993). I. I. Rabi 1898–1988, Biographical memoirs. Washington, DC: National Academies Press. ISBN 0-585-14673-X. OCLC 45729831. 

• Interview with Isidor Isaac Rabi (1986). ციტირების თარიღი: 22 March 2016.
• Isidor Isaac Rabi at the Mathematics Genealogy Project

ხ • გ • რ ← 1944 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატები → ფიზიოლოგია და მედიცინა ჯოზეფ ერლანგერი (აშშ) ჰერბერტ სპენსერ გესერი (აშშ) ფიზიკა ისიდორ ისააკ რაბი (აშშ) ქიმია ოტო ჰანი (გერმანია) ლიტერატურა იოჰანეს ვილჰელმ იენსენი (დანია) მშვიდობა წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტი (შვეიცარია) ეკონომიკა გაიცემა 1969 წლიდან.