ესტონელები

ესტონელები
საერთო მოსახლეობა
დაახ. 1.1 მილიონი
რეგიონები მნიშვნელოვანი მოსახლეობით
ესტონეთი	924,100[1]
ფინეთი	29,080[2]
აშშ	25,000
კანადა	23,930[3]
რუსეთი	24,000
შვედეთი	23,000
გაერთიანებული სამეფო	14,000[4]
ავსტრალია	7,543[5]
გერმანია	5,000
ნორვეგია	2,871[6]
უკრაინა	2,868[7]
ირლანდია	2,373[8]
ლატვია	2,000[9]
ბელგია	2,000[10]
ენები	ესტონური ვირუ სეტო
რელიგიები	უმეტესობა: არარელიგიური და ლუთერანი ისტორიულად: ფინური კერპთაყვანისმცემლობის მიმდევრები

ესტონელები (ესტ. eestlased — ეესტლასედი) — ხალხი, ესტონეთის ძირითადი მოსახლენი (963 ათ.); ცხოვრობენ აგრეთვე რუსეთის ფედერაციაში (46,4 ათ.), აშშ-ში, კანადაში, შვედეთსა და ავსტრალიაში. წარმომავლობით განეკუთვნებიან ბალტიისპირა-ფინური ჯგუფის ფინურ-უნგრულ ხალხებს. ესტონელების წინაპრები — ფინურენოვანი ტომები ესტონეთის ტერიტორიაზე ძვ.წ. III ათასწლეულში გამოჩნდნენ. შემდეგ ათასწლეულებში მათ შემადგენლობაში შევიდნენ ბალტიისპირეთის, ნაწილობრივ ჩრდილოეთ-გერმანული (სკანდინავიური), ხოლო I ათასწლეულის დასასრულს აღმოსავლეთ სლავური ელემენტები. რუსულ მატიანეებში სხვა ბალტიისპირა ფინურ ტომებთან ერთად ჩუდებად იხსენიებიან, დასავლეთ ევროპულ წყაროებში — ესტებად. ესტონელი ხალხის ჩამოყალიბება ძირითადად XIII-XVI საუკუნეებში დასრულდა. XIII საუკუნეში მიიღეს კათოლიკობა, რომელიც XVI საუკუნეში რეფორმაციის პერიოდში, ლუთერანობით შეიცვალა. XIX საუკუნის შუა წლებში მოსახლეობის 10-12%-მა მართლმადიდებლობა მიიღო. XIX საუკუნის II ნახევრისა და XX საუკუნის დასაწყისში მძიმე ეკონომიკური პირობების გამო ესტონელები მასობრივად გაასახლეს, ძირითადად, რუსეთის სხვა გუბერნიებში.

• საერთო რაოდენობა: დაახლ. 1,1 მლნ.
• ენა: ესტონური.
• მორწმუნეები: ძირითადად ლუთერანები, არიან აგრეთვე მართლმადიდებლები (ძირითადად სეტუს ჯგუფი).

XIX საუკუნის 80-იანი წლებიდან ესტონელების დასახლებები გაჩნდა საქართველოში, კერძოდ, აფხაზეთში. თავდაპირველი მოსახლენი იყვნენ 1857 წელს კუუსალეს მიწაზე (ესტონეთი) გლეხთა მღელვარების შედეგად დარბეული გლეხები. 1882 წელს ერმოლოვსკის (ახლანდელი ლესელიძის) მახლობლად (მდ. ფსოუს მარცხენა ნაპირზე), დააარსეს სოფ. სალმე, შემდეგ იმავე ხეობაში — სოფ. სულევო და, გულრიფშთან ახლოს, კოდორის ხეობაში — სოფ. ესტონკა (ყოფილი ბაღნაშენი). ესტონელებმა ხელი მოჰკიდეს მებოსტნეობას, მეთამბაქოეობას, მეჩაიეობას და მალე ეკონომიკურად დაწინაურდნენ. 1990-იანი წლების კონფლიქტამდე აფხაზეთში 1 500-მდე ესტონელი ცხოვრობდა. სეპარატისტული ხელისუფლების მონაცემებით (2011), აფხაზეთში მხოლოდ 357 ესტონელია დარჩენილი.

ესტონელების მცირე ჯგუფი ცხოვრობს თბილისშიც, სადაც 1993 წელს რეგინა კახიძის თავმჯდომარეობით ჩამოყალიბდა ესტონელთა სათვისტომო.^[11]

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 239.

• ყიფიანი პ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 3, თბ., 2014. — გვ. 105.
• Petersoo, Pille (January, 2007). [doi.org/10.1111/j.1469-8129.2007.00276.x „Reconsidering otherness: constructing Estonian identity“] შეამოწმეთ |url=-ის მნიშვნელობა (დახმარება). Nations and Nationalism. 13 (1): 117–133. doi:10.1111/j.1469-8129.2007.00276.x. ISSN 1354-5078. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |date=-ში (დახმარება)
• Месхи И., Как живëте абхазские эстонцы? Моя маленькая советская Грузия, Тб., 1988.

• მოსახლეობისა და ეთნიკურ საქმიანობათა სამინისტროს ოფისი: ესტონელები საზღვარგარეთ დაარქივებული 2009-06-03 საიტზე Wayback Machine.

ხ • გ • რ ესტონეთის თემები ისტორია ძველი ესტონეთი • ლივონური ჯვაროსნული ლაშქრობა • დანიური ესტონეთი • გერმანული საეპისკოპოსოები • ლივონიის ორდენი • ბალტიელი გერმანელები • ლივონიის ომი • პოლონური ლივონია • შვედური ესტონეთი • დიდი ჩრდილოური ომი • რუსული ესტონეთი • ლივონია • გამოღვიძების ეპოქა • დამოუკიდებლობის დეკლარაცია • განმათავისუფლებელი ომი • ესტონეთის რესპუბლიკა • ვაპსების მოძრაობა • სიჩუმის ერა • ესტონეთის ოკუპაცია • მეორე მსოფლიო ომი • ტყის ძმები • დეპორტაციები • ესტონეთის სსრ • მომღერალი რევოლუცია გეოგრაფია კლიმატი • ოლქები • უკიდურესი წერტილები • ფაუნა • კუნძულები • ტბები • მუნიციპალიტეტები • დასახლებული პუნქტები • დაცული ტერიტორიები • მდინარეები • ქალაქები მმართველობა არჩევნები • საგარეო ურთიერთობები • მთავრობა (დევნილობაში) • პოლიტიკური სისტემა • პოლიტიკური პარტიები • პრეზიდენტი • პრემიერ-მინისტრი (სია) • რიიგიკოგუ (პარლამენტი) • მმართველები კანონმდებლობა კონსტიტუცია • დანაშაული • ადამიანის უფლებები (ლგბტ) • პოლიცია • უზენაესი სასამართლო შეიარაღებული ძალები ისტორია • სახმელეთო ძალები • საზღვაო ძალები • საჰაერო ძალები • თავდაცვის ლიგა • ჩინები • ომები ეკონომიკა სოფლის მეურნეობა • ესტონეთის ბანკი • ენერგეტიკა • კომპანიები • ევროს მონეტები • ნავთობის თიხოვანი ფიქალი • ტალინის საფონდო ბირჟა • ტელეკომუნიკაციები • ტრანსპორტი კულტურა არქიტექტურა • კინო (კინოები) • სამზარეულო • განათლება (უნივერსიტეტები) • ინტერნეტი (დომენი) • ლიტერატურა (ფოლკლორი • კალევიპოეგ) • მუსიკა (მუსიკალური ფესტივალი) • მითოლოგია • გაზეთები • საზოგადოებრივი დღესასწაულები • რადიო • სპორტი (ესტონეთი ოლიმპიადებზე) • ტელევიზია • თეატრი დემოგრაფია ესტონელები (სია) • ენა (ენობრივი უმცირესობები) • მოქალაქეობის კანონი • რელიგია • რუსები ესტონეთში • სეტოსი • ვიროსი სიმბოლოები ჰიმნი • გერბი • დროშები (ნაციონალური დროშა) • სახელი

ეს სტატია მსოფლიოს ხალხების შესახებ ჯერჯერობით ესკიზია. თქვენ შეგიძლიათ დაგვეხმაროთ მის შევსებაში.