რედაქტირება ანკარა

თქვენ მიერ განხორციელებული ცვლილებები გამოქვეყნდება უფლებამოსილი მომხმარებლის მიერ შემოწმების შემდეგ. (დახმარება)

თარგის ან ფაილის ცვლილებები ამ ვერსიაში შეუმოწმებელია. გამოქვეყნებული ვერსიის შემოწმების თარიღია: 23:07, 12 ივლისი 2024.

ყურადღება: თქვენ არ ხართ ავტორიზებული. თქვენი IP-მისამართი ჩაიწერება ამ გვერდის ცვლილებების ისტორიაში. იმ შემთხვევაში, თუ თქვენ შექმნით ვიკიპედიაში ანგარიშს, შეძლებთ თქვენი IP-მისამართის დამალვას და გამოიყენებთ რამდენიმე სხვა უპირატესობას. თქვენს IP-ზე გაგზავნილი შეტყობინებების ნუსხა შეგიძლიათ იხილოთ თქვენი განხილვის გვერდზე. გთხოვთ არ შეინახოთ სატესტო რედაქტირებები. თუ გსურთ ექსპერიმენტირება, გამოიყენეთ სავარჯიშო.

{{მრავალმნიშვნელოვნება*|ანკარა (მრავალმნიშვნელოვანი)}}
{{ინფოდაფა დასახლება
 |სტატუსი                  =ქალაქი
 |ქართული სახელი        = ანკარა
 |რეგიონის ტიპი             = 
 |რეგიონი                  = 
 |რეგიონი ცხრილში        = 
 |შიდა დაყოფა =
|რაიონის ტიპი=პროვინცია
 |რაიონი                   =ანკარა (პროვინცია){{!}}ანკარა
 |მმართველის ტიპი        = ქალაქის მერი
|სურათი=}}

'''ანკარა''' ({{lang-tr|Ankara}}) — [[თურქეთი]]ს [[დედაქალაქი]] და ქვეყნის სიდიდით მეორე ქალაქი [[სტამბოლი]]ს შემდეგ. ქალაქის მოსახლეობა 4 319 167-ს შეადგენს (პროვინციისა 5 153 000-ს 2005 წლის აღწერით) და მდებარეობს [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 938 მ სიმაღლეზე. ქალაქს უწინ ''ანგორა'' ან ''ენგიურიუ'' ერქვა, რომაულ, კლასიკურ და ელინისტურ პერიოდებში კი ''ანკირა'' (Ἄγκυρα - Áŋkyra). ქალაქი ასევე [[ანკარა (პროვინცია)|ანკარის პროვინციის]] დედაქალაქია.

[[ფაილი:Galatia Map.png|მინი|250პქ|მარცხნივ|ანკარა იყო კელტური სამეფოს გალათიას დედაქალაქი, რომაელების დაპყრობის შემდეგ (ქრისტეს შობამდე 25 წელს) იგივე სახელწოდების პროვინციის ცენტრი.]]

ანკარა [[ანატოლია|ანატოლიის]] ცენტრში მდებარეობს და მნიშვნელოვანი სავაჭრო და ინდუსტრიული ცენტრია. აქ მდებარეობს თურქეთის აღმასრულებელი და საკანონმდებლო მმართველობა და უცხოეთის ყველა საელჩო. ისტორიულად ქალაქი განთქმული იყო აქ მოშენებული განსაკუთრებული ჯიშის თხებით, დამახასიათებელი გრძელი ბეწვით და მისგან დამზადებული შალით ([[ანგორას შალი]]), ასევე განსაკუთრებული ჯიშის კატით ([[ანკარას კატა]]), თეთრი კურდღლებით, მსხლით, თაფლითა და რეგიონის მუსკატის ყურძნით.

ანკარა ციცაბო და კლდოვან ფერდებზეა აშენებული, რომელიც 170 მ-ით მაღლდება ენგური-სუს ხეობის მარცხენა სანაპიროდან. ქალაქის კოორდინატებია 39°52'30" N, 32°52' E (39.875, 32.8333). ქალაქი ქვეყნის ერთ-ერთ ყველაზე მშრალ ადგილასაა გაშენებული და გარშემორტყმულია უნაყოფო, გამოუსადეგარი სტეპური [[ფლორა (მცენარეები)|ფლორით]], რომელზეც მიმოფანტულია ჰიტიტთა, ფიგიელთა, ოსმანთა, ბიზანტიელთა და რომალეთა არქეოლოგიური ელემენტები. მას მკვეთრი კონტინენტური კლიმატი ახასიათებს ცივი თოვლიანი ზამთრითა და ცხელი მშრალი ზაფხულით. ნალექი ძირითადად გაზაფხულსა და შემოდგომაზე მოდის.

ქალაქის ერთ-ერთ ციცაბო ფერდობზე ძველი ციხე-სიმაგრის ნარჩენებია, რაც წარმტაც პანორამას ქმნის, თუმცა ქალაქის განაშენება ცუდად იყო დაგეგმილი და ის ძირითადად მზეზე გამშრალი ტალახის აგურით ნაგები შენობებისა და ვიწრო ქუჩებისგან შედგება. ქალაქში აქაიქ შემორჩენილია ბერძნული, რომაული და ბიზანტიური არქიტექტურა, მათ შორის ყველაზე განსაკუთრებულია აუგუსტუსის ტაძარი, რომლის კედლებზე აღბეჭდილია მისი განთქმული ''Monumentum Ancyranum''.

== ეტიმოლოგია ==
ანკარას სახელის ორთოგრაფია საუკუნეების განმავლობაში იცვლებოდა. იგი გაიგივებულია ხეთების საკულტო ცენტრთან  ანკუვაშთან,[https://web.archive.org/web/20021115072135/http://socialscience.tjc.edu/mkho/fulbright/1998/turkey/turman3.htm] თუმცა ეს ახლაც მსჯელობის საგანია. კლასიკურ ანტიკურ ხანაში და შუა საუკუნეების პერიოდში ქალაქი ბერძნულად იყო ცნობილი ანკირა (Ἄγκυρα, სიტყვასიტყვით „ღუზა“) ლათინურად ანქირა (Ancyra). ქალაქის სახელწოდება კელტურადაც მსგავსი შინაარსის იყო. 1073 წელს თურქ-სელჩუკების მიერ მისი ანექსიის შემდეგ ქალაქი ცნობილი გახდა მრავალ ევროპულ ენაზე, როგორც ანგორა; ის ასევე ცნობილი იყო ოსმალურ თურქეთში, როგორც ენგიურიუ (Engürü). თანამედროვე პერიოდში ტერმინი ანგორა სხვადასხვა ტიპის ცხოველებს გამოხატავს. ამ სახელწოდების ადგილები არსებობს [[ამერიკის შეერთებული შტატები|ამერიკის შეერთებული შტატებში]].
[[ფაილი:AlacaStandarte.jpg|მარცხნივ|მინი|ძვ. წ. III ათასწლეულით დათარიღებული არტეფაქტი. ის დღესაც ქალაქის სიმბოლოდ ითვლება]]

== ისტორია ==
ამ რეგიონის ისტორია ძველი [[ბრინჯაოს ხანა|ბრინჯაოს ხანით]] თარიღდება. ძველი წელთაღრიცხვით მეორე ათასწლეულში ტერიოტირა ხეთების სამფლობელო უნდა ყოფილიყო, ძველი წელთაღრიცხვით მეათე საუკუნეში ფრიგიელების. შემდგომში ტერიტორია უნდა დაეპყრო ლიდიელებს, სპარსელებს, ბერძნებს, რომაელებს, ბიზანტიელებს და თურქებს ([[რუმის სასულთნო|რუმის სასულთნოდან]] [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიამდე]] და საბოლოოდ [[თურქეთი|თურქეთის]] რესპუბლიკის შემადგენლობამდე).

=== უძველესი ისტორია ===
პირველი დასახლებები ქალაქის ცენტრში უნდა ყოფილიყო ხეთების მმართველობის დროს. რომელიც ბრინჯაოს ხანაში იყო და ძველი წელთაღრიცხვით 2000-დან 1700-მდე თარიღდება. ფრიგიელთა დროს ქალაქი მნიშვნელოვნად გაიზარდა ზომითა და მნიშვნელობით, ძვ. წ. 1000-დან დაიწყო ფრიგიელთა დედაქალაქიდან, გორდიონიდან ქალაქისკენ მიგრანტების ნაკადის სვლა, რომელიც მიწისძვრის გამო იყო განპირობებული. ანკირიის დამაარსებლად ტრადიციულად ფრიგიელტა მეფე, მიდასი გახდა. ბერძენი გეოგრაფი, პაუსანიასი ამბობს, რომ ქალაქი მიდასის პერიოდამდე დიდი ხნით ადრე არსებობდა, რასაც არქეოლოგიური აღმოჩენები მოწმობს.[https://en.wikipedia.org/wiki/Pausanias_(geographer)]

ფრიგიულმა მმართვწლობამ ჯერ ლიდიური, შემდეგ კი სპარსული ელემენტები შეიძინა. სპარსეთის უზენაესობა გაგრძელდა მანამ, სანამ სპარსელები ალექსანდრე მაკედონელმა არ დაამარცხა. მან ქალაქი დაიპყრო ძვ. წ. 333 წელს. ალექსანდრე გორდიონიდან ანკარაში ჩავიდა და ქალაქში მცირე ხნით დარჩა. ძვ. წ. 323 წელს ბაბილონში მაკედონელის გარდაცვალების შემდეგ მისი იმპერია დაიყო და ანკარა და მის მიდამოები ანტიგონუსის მმართველობის ქვეშ გადავიდა.

კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი გაფართოება მოხდა პონტოელი ბერძნების ქვეშ, რომლებიც იქ ჩავიდნენ დაახლოებით ძვ. წ. 300 წელს. მათ ქალაქი სავაჭრო ცენტრად აქციეს რომელიც ხელს უწყობდა საქონლის ცვლას ასირიასთან, კვიპროსთან, საქართველოსთან, სომხეთთან, ლიბანელებთან და სპარსელებთან.

=== კელტური პერიოდი ===
ძველი წელთაღრიცხვით 278 წელს, ცენტრალური ანატოლიის დანარჩენ ნაწილთან ერთად ქალაქი კელტებმა მოიცვეს. ანკარა მათ ტომებრივ ცენტრად აქციეს. სხვა მსგავსი ცენტრი იყო პესინუსი, თანამედროვე ბალიჰიშარი.
[[ფაილი:AnkaraColumnFar.JPG|მინი|იულიანის სვეტი]]

=== რომაული პერიოდი ===
ქალაქი შემდგომში რომის იმპერიის კონტროლის ქვეშ გადავიდა. ძვ. წ. 25 წელს იმპერატორმა ავგუსტუსმა იგი რომაული გალატიის პროვინციის დედაქალაქად აქცია.ანკარაში განთქმულია Monumentum Ancyranum (ავგუსტუსისა და რომის ტაძარი), სადაც არის ავგუსტუსის საქმეების ოფიციალური ჩანაწერი, რომელიც ამ ტაძრის კედლებზე მარმარილოშია ჩაჭედილი.

რომის იმერიის პერიოდში ქალაქში 200 000 ადამიანი ცხოვრობდა.

=== ბიზანტიური პერიოდი ===
ქალაქი ცნობილია IV საუკუნის განმავლობაში, როგორც ქრისტიანული საქმიანობის ცენტრი. ამის დასტური იმპერიული ვიზიტები და ლიბანიუსის ჩანაწერებია. 620 წელს ან, სავარაუდოდ, 622 წელს, იგი დაიპყრეს სასანიანმა სპარსელებმა 602–628 წლებში ბიზანტიურ- სასანიდური ომის დროს. მიუხედავად იმისა, რომ ომის დასრულების შემდეგ ქალაქი ბიზანტიას დაუბრუნდა, სპარსეთის არსებობამ კვალი დატოვა ქალაქის არქეოლოგიაში.

654 წელს ქალაქი პირველად დაიპყრეს რაშიდუნის ხალიფატის არაბებმა. ის ოპსიციური თემის დედაქალაქი გახდა მანამ, სანამ იმპერატორმა კონსტანტინე V-მ არ დაიხსნა. ამის შემდეგ ის ახალი, [[ბუკელართა თემი|ბუკელართა თემის]] დედაქალაქად ჩამოყალიბდა.

=== თანამედროვე პერიოდი ===
[[პირველი მსოფლიო ომი|პირველ მსოფლიო ომში]] ოსმალთა იმპერიის დამარცხების შემდეგ ოსმალთა დედაქალაქი კონსტანტინეპოლი (თანამედროვე [[სტამბოლი]]) და [[ანატოლია|ანატოლიის]] უდიდესი ნაწილი მოკავშირეთა ხელში გადავიდა. მისი მიწები გაიყფა გადაწყდა [[სომხეთი|სომხეთს]], [[საფრანგეთი|საფრანგეთს]], [[იტალია|იტალიას]] და [[დიდი ბრიტანეთის სამეფო|დიდი ბრიტანეთის სამეფოს]] შორის.  ამის საპასუხოდ, თურქეთის ნაციონალისტური მოძრაობის ლიდერმა, მუსტაფა ქემალ ათათურქმა დააარსა თავისი წინააღმდეგობის მოძრაობის შტაბი ანგორაში 1920 წელს. 1923 წლის 29 ოქტომბერს თურქმა ნაციონალისტებმა შეცვალეს ოსმალეთის იმპერია თურქეთის რესპუბლიკით. რამდენიმე დღით ადრე, ანგორამ ოფიციალურად შეცვალა კონსტანტინოპოლი, როგორც ახალი თურქეთის დედაქალაქი.[https://www.britannica.com/place/Ankara] 1923 წლის 13 ოქტომბერს რესპუბლიკელთა წარმომადგენლებმა განაცხადეს, რომ ქალაქი სახელია ანკარაა და ამის შემდეგ ასე უნდა ყოფილიყო მოხსენიებული.[https://www.nationalgeographic.org/thisday/mar28/istanbul-not-constantinople/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200707175747/https://www.nationalgeographic.org/thisday/mar28/istanbul-not-constantinople/ |date=2020-07-07 }}

== გეოგრაფია ==
ანკარა და [[ანკარის პროვინცია]] თურქეთის [[ცენტრალური ანატოლიის რეგიონი|ცენტრალური ანატოლიის რეგიონში]] მდებარეობს. ქალაქის ცენტრში გაედინება მდინარე ჩუბაქი, რომელიც მდინარე ანკარის დასავლეთ შენაკადია. ის შემდგომში [[საქარია|საქარიას]] უერთდება.

=== კლიმატი ===
ანკარას აქვს ცივი [[ნახევრად უდაბნოს ზონები]]. მისი სიმაღლის და შიდა მდებარეობის გამო, ანკარას აქვს ცივი და თოვლიანი ზამთარი და ცხელი და მშრალი ზაფხული. წვიმა ძირითადად გაზაფხულზე და შემოდგომაზე გვხვდება. საშუალო ნალექი საკმაოდ დაბალია 388 მმ-მდე, მიუხედავად ამისა, ნალექი შეიძლება დაფიქსირდეს მთელი წლის განმავლობაში. წლიური ტემპერატურა საშუალოდ 12.02 ° C-ია.
{| class="wikitable mw-collapsible"
! colspan="14" |ანკარას კლიმატური მონაცემები
|-
!თვე
!იანვარ
!თებერ
!მარტ
!აპრი
!მაისი
!ივნის
!ივლის
!აგვის
!სექტ
!ოქტო
!ნოემ
!დეკემ
!წლიური
|-
!რეკორდულად მაღალი °C (°F)
|16.6
(61.9)
|21.3
(70.3)
|27.8
(82.0)
|31.6
(88.9)
|34.4
(93.9)
|37.0
(98.6)
|41.0
(105.8)
|40.0
(104.0)
|37.7
(99.9)
|33.3
(91.9)
|24.7
(76.5)
|20.4
(68.7)
|41.0
(105.8)
|-
!საშუალოდ მაღალი °C (°F)
|4.2
(39.6)
|6.4
(43.5)
|11.5
(52.7)
|17.4
(63.3)
|22.4
(72.3)
|26.6
(79.9)
|30.3
(86.5)
|30.4
(86.7)
|26.0
(78.8)
|19.9
(67.8)
|13.0
(55.4)
|6.4
(43.5)
|17.9
(64.2)
|-
!დღიური საშუალო °C (°F)
|0.2
(32.4)
|1.7
(35.1)
|5.8
(42.4)
|11.3
(52.3)
|16.1
(61.0)
|20.1
(68.2)
|23.5
(74.3)
|23.4
(74.1)
|18.8
(65.8)
|13.0
(55.4)
|7.1
(44.8)
|2.5
(36.5)
|12.0
(53.6)
|-
!საშუალოდ დაბალი °C (°F)
|−3.3
(26.1)
|−2.4
(27.7)
|0.6
(33.1)
|5.3
(41.5)
|9.6
(49.3)
|12.9
(55.2)
|15.8
(60.4)
|15.9
(60.6)
|11.8
(53.2)
|7.0
(44.6)
|2.5
(36.5)
|−0.9
(30.4)
|6.2
(43.2)
|-
!რეკორდულად დაბალი °C (°F)
|−24.9
(−12.8)
|−24.2
(−11.6)
|−19.2
(−2.6)
|−7.2
(19.0)
|−1.6
(29.1)
|3.8
(38.8)
|4.5
(40.1)
|5.5
(41.9)
|−1.5
(29.3)
|−9.8
(14.4)
|−17.5
(0.5)
|−24.2
(−11.6)
|−24.9
(−12.8)
|-
!საშუალო ნალექიანობა მმ.  (ინჩები)
|39.7
(1.56)
|35.1
(1.38)
|39.1
(1.54)
|41.9
(1.65)
|51.8
(2.04)
|34.3
(1.35)
|13.5
(0.53)
|11.4
(0.45)
|17.6
(0.69)
|27.9
(1.10)
|31.7
(1.25)
|44.1
(1.74)
|388.1
(15.28)
|-
!საშუალო ნალექიანი დღეები
|12.2
|11.3
|10.7
|11.1
|12.3
|8.6
|3.5
|2.7
|4.0
|6.9
|8.2
|11.7
|103.2
|-
!საშუალოდ მზის ნათების საათები თვიურად
|83.7
|110.2
|161.2
|195.0
|263.5
|303.0
|353.4
|334.8
|276.0
|207.7
|138.0
|77.5
|2,504
|-
!საშუალოდ მზის ნათების საათები დღიურად
|2.7
|3.9
|5.2
|6.6
|8.5
|10.2
|11.4
|10.8
|9.2
|6.7
|4.6
|2.6
|6.9
|-
| colspan="14" |წყარო 1: Turkish State Meteorological Service [https://web.archive.org/web/20190112144035/https://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=A&m=ANKARA]
|-
| colspan="14" |წყარო 2: Deutscher Wetterdienst (humidity 1931–1960) [https://www.dwd.de/DWD/klima/beratung/ak/ak_171300_kt.pdf]
|}

== დემოგრაფია ==
ანკარას მოსახლეობა 1927 წელს 75 000-ს შეადგენდა. 2019 წლის მონაცემებით კი ქალაქში 5,639,076 ადამიანი ცხოვრობს. <ref>Turkish Statistical Institute, 1 Feb. 2019 data</ref>

1923 წელს, მას შემდეგ რაც ანკარა თურქეთის რესპუბლიკის დედაქალაქი გახდა აქ 500 000 ადამიანი ცხოვრობდა. 1920-იანი, 1930-იან და 1940-იანი წლების განმავლობაში ქალაქის მოსახლეობა გაიზარდა დაგეგმილი და მოწესრიგებული ტემპით. 1950-იანი წლებიდან მოყოლებული ანკარას მოსახლეობა გაცილებით სწრაფად იზრდება. ამის მთავარ მიზეზს უმუშევრობა და სიღარიბე წარმოადგენს, რამაც საზოგადოება აიძულა შედარებით მცირე ზომის დასახლებებიდან საცხოვრებლად დედაქალაქში გადასულიყვნენ. შედეგად, ქალაქის ირგვლივ აშენდა მრავალი უკანონო სახლი, რომლეთაც გეჯექონდუს უწოდებდნენ. ამან გამოიწვია ანკარას დაუგეგმავი და უკონტროლო ურბანული ლანდშაფტი. მიუხედავად იმისა, რომ სახლები ნაჩქარევად არის აშენებული, მათ უმეტეს ნაწილს ელექტროენერგია, წყალი და თანამედროვე საყოფაცხოვრებო კეთილმოწყობას აქვს.

გეჯექონდუს ნაწილი ჯერ კიდევ რჩება თანამედროვე ანკარას ტერიტორიაზე. ისინი ასევე თანდათანობით ჩაანაცვლა მასობრივმა საცხოვრებელმა ნაერთებმა, რადგან ქალაქ ანკარაში ცარიელი მიწის ნაკვეთების მოძიება ახალი სამშენებლო პროექტებისთვის შეუძლებელია.

ჩორუმი და იოზგატი, რომლებიც მდებარეობს ცენტრალურ ანატოლიაში და რომელთა მოსახლეობა კლებულობს, არიან პროვინციები, რომელთაც აქვთ ყველაზე მაღალი მიგრაციის დონე ანკარის მიმართულებით.ცენტრალური ანატოლიის მოსახლეობის დაახლოებით ნახევარი 15,608,868 ადამიანი ცხოვრობს ანკარას მუნიციპალიტეტში.

ანკარას მოსახლეობის განათლების დონე ქვეყნის საშუალო დონესთან შედარებით მაღალია, რასაც არაერთი კვლევის შედეგენი მოწმობს. 
[[ფაილი:Ankara asv2021-10 img75 Yenimahalle metro.jpg|მარცხნივ|მინი|ანკარას მეტრო]]

=== ტრანსპორტი ===
ანკარას ემსახურება ანკარის მეტროს სამი ხაზი:  (M1, M2, M3), რომლის მეშვეობითაც ყოველდღიურად დაახლოებით 300 000 მგზავრი გადაადგილდება. ქალაქში დაწყებულია მეოთხე ხაზის (M4) მშენებლობაც. ქალაქის 3.2 კმ სიგრძის საბაგირო გზით შენთეფეს დასახლება და იენიმაჰალე ერთმანეთს უკავშირდებიან.

ანკარას ცენტრალური სადგური არის მთავარი სარკინიგზო კერა თურქეთში. თურქეთის სახელმწიფო რკინიგზა ახორციელებს სამგზავრო მატარებლის მომსახურებას ანკარიდან სხვა დიდ ქალაქებში, როგორებიცაა: [[სტამბოლი]], [[ესქიშეჰირი]], [[ბალიქესირი]], [[ქუთაჰია]], [[იზმირი]], [[ადანა]], [[კაისერი]], [[ყარსი]], [[ელაზიღი]], [[მალათია]], [[დიარბაქირი]], [[ყარაბუქი]], [[ზონგულდაქი]], [[სივასი]].

ესენბოღას საერთაშორისო აეროპორტი ქალაქის ჩრდილო -აღმოსავლეთით მდებარეობს და ანკარას მთავარ და უმსხვილეს აეროპორტს წარმოადგენს.

== ღირსშესანიშნაობები ==
[[ფაილი:Ankara Castle.jpg|მინი|267x267პქ|ანკარას ციტადელი და ციხე-სიმაგრე]]

=== ძველი/არქეოლოგიური ობიექტები ===

==== ანკარას ციტადელი ====
ანკარას ციხე და ციტადელის საფუძვლები გალატელებმა ჩაუყარეს (39.941 ° N 32.864 ° E), ხოლო დანარჩენი რომაელებმა დაასრულეს. შემდგომ ბიზანტიელებმა და სელჩუკებმა გააკეთეს რესტავრაციები და დამატებები.ციტადელის გარშემო და მის შიგნით მდებარე ტერიტორია, რომელიც ანკარას უძველესი ნაწილია, ტრადიციული არქიტექტურის მრავალი შესანიშნავი მაგალითია. აქ არის დასასვენებელი ადგილებიც. ბევრმა აღადგინეს ტრადიციული თურქული სახლები ციტადელის მიმდებარე ტერიტორიაზე, გახსნენს რესტორნები და დამსვენებლებს ტრადიციული თურქული კერძებით უმასპინძლდებიან.

ციტადელი გამოსახული იყო სხვადასხვა თურქულ ბანკნოტებში 1927–1952 და 1983–1989 წლებში. 
[[ფაილი:MonumentumAncyranum28Nov2004.jpg|მინი]]

==== რომაული თეატრი ====
რომაული თეატრის ნაშთები, სცენა და კულუარებში ჩანს ციხის გარეთ. აქ ნაპოვნი რომაული ქანდაკებები გამოიფინა ანატოლიის ცივილიზაციების მუზეუმში. დასაჯდომი ადგილები ჯერ კიდევ მიწის ქვეშ მდებარეობენ.

==== აუგუსტუსისა და რომის ტაძარი ====
აუგუსტეუმი [https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Ancyra]რომელიც ამჟამად ავგუსტუსისა და რომის ტაძარის სახელითაა ცნობილი, აშენდა ძველი წელთაღრიცხვით 25-20 წლებში, რომის იმპერიის მიერ ცენტრალური ანატოლიის დაპყრობის შემდეგ. ანკარას უძველესი აკროპოლისის ტაძარი II საუკუნეში გააფართოვეს და V საუკუნეში ეკლესიად აქციეს. ის მდებარეობს ქალაქის ულუსის კვარტალში. შემდგომში იგი განახლდაა XVI საუკუნეში ავსტრიის ელჩის ოგიე ღისელინ დე ბისბეცკის ძალისხმევით.

==== რომაული აბანოები ====
[[ფაილი:AnkaraRomanBaths1.jpg|მინი|რომაული აბანოები ანკარაში]]
ანკარას რომაულ აბანოებს აქვთ კლასიკური რომაული აბანოების კომპლექსის ყველა დამახასიათებელი მახასიათებელი: ფრიგიდარიუმი (ცივი ოთახი), ტერპიარიუმი (თბილი ოთახი) და კალდარიუმი (ცხელი ოთახი). აბანოები აშენდა რომის იმპერატორის [[კარაკალა|კარაკალას]] მეფობის დროს, III საუკუნის დასაწყისში, [[ასკლეპიოსი|ასკლეპიოსის]], მედიცინის ღმერთის პატივსაცემად. დღეს მხოლოდ სარდაფი და პირველი სართულებია შემორჩენილი. ისიც მდებარეობს ულუსის კვარტალში.

==== რომაული გზა ====
ანკარას ან კარდო მაქსიმუსის რომაული გზა 1995 წელს იპოვა თურქმა არქეოლოგმა ჯევდეთ ბაიბურთლუოღლუმ. მისი სიგრძე 216 მეტრია, ხოლო სიგანე 6.7 მეტრი.

==== ჯულიანის სვეტები ====
ჯულიანისა თუ ჯულიანუსის სვეტი, რომელიც ახლა ულუსის რაიონშია, აღმართული იქნა რომის იმპერატორის, [[იულიანე განდგომილი]]ს ვიზიტის აღსანიშნავად, 362 წელს.[https://v3.arkitera.com/news.php?action=displayNewsItem&ID=26016]

== გალერეა ==
<div class="center">
<gallery>
ფაილი:Musem Of Anatolian Civilisations Ankara.JPG|[[ანატოლიის ცივილიზაციის მუზეუმი]].
ფაილი:State Painting and Sculpture Museum of Ankara.jpg|[[ანკარის ხელოვნებისა და ქანდაკების სახელმწიფო მუზეუმი]].
ფაილი:Ankara.jpg
ფაილი:ANKARA KOCATEPE CAMİİ.jpg
ფაილი:Ankara Views.jpg
ფაილი:Ankarahukuk.JPG
ფაილი:Sıhhiye Square, Ankara.jpg
ფაილი:AnkaraStateOpera2.JPG
</gallery>
</div>

== სქოლიო ==
{{სქოლიოს სია}}

[[კატეგორია:ევროპის დედაქალაქები]]
[[კატეგორია:თურქეთის ქალაქები]]
[[კატეგორია:აზიის დედაქალაქები]]

რეზიუმე^(?) (გთხოვთ მოკლედ აღწეროთ თქვენი რედაქტირება):

→ სხვა წყაროებიდან (ვებგვერდიდან და სხვ.) ტექსტი არ გადმოიწეროთ: პატივი ეცით საავტორო უფლებებს (დახმარება);
→ ინფორმაციას სანდო და გადამოწმებადი წყაროები მიუთითეთ: სანდო წყაროები. გადამოწმებადობა (დახმარება).

ღილაკზე „გვერდის შენახვა“ დაწკაპუნებით, თქვენ თანახმა ხართ შეუქცევადად განათავსოთ თქვენი წვლილი Creative Commons Attribution/Share-Alike (ვერსია 4.0) და GFDL ლიცენზიებით. თქვენ ასევე თანახმა ხართ, რომ სხვა მომხმარებელთა მიერ თქვენ მიერ უკვე შეცვლილი გვერდის გამოყენებისას თქვენი წვლილი დამოწმდება მინიმუმ ჰიპერბმულის ან URL-ის მეშვეობით. იხილეთ ასევე გამოყენების პირობები დამატებითი ინფორმაციისთვის.

გაუქმება დახმარება (ახალ ფანჯარაში)

მთავარი ენის თარგები: {{lang-en|}} {{lang-ru|}} {{lang-es|}} {{lang-fr|}} {{lang-de|}} {{lang-pt|}} {{lang-la|}} {{lang-el|}} {{lang-ar|}}

მეორადი ენის თარგები: {{lang-ka|}} {{lang-ab|}} {{lang-uk|}} {{lang-it|}} {{lang-nl|}} {{lang-tr|}} {{lang-hy|}} {{lang-az|}} {{lang-grc|}}

რედაქტორის თარგები: {{არაენციკლოპედიური}} {{არაქართული}} {{გადასაწერი}} {{განახლება}} {{განხილვა}} {{გასაწმენდი}} {{გასწორება}} {{გრამატიკა}} {{ექსპერტი}} {{ვიკი}} {{თმოძველდა}} {{მიკერძოებული}} {{მშვიდი განხილვა}} {{პრეს-რელიზი}} {{რეკლამა}} {{რჩევა|}} {{საკამათო}} {{უკატეგორიო}} {{ულიცენზიო}} {{უტექსტო}} {{უწყაროო}} {{შერწყმა|}} {{შესავალი აკლია}} {{წასაშლელი}} {{წაშლილი გვერდის განხილვა}}</div> {{subst:წაშლის კანდიდატი|მიზეზი=}} {{წყარო}} {{subst:პლაგიატი|url=}} {{rq|}} {{subst:მუშავდება}} {{subst:ფაქტიჩა|}}

სტატიის რედაქტირება: {{მმ|}} {{კურსივისახელი}} {{დამალული ბლოკის დაწყება|}}</div> {{closed}}</div> {{თ|}} {{commonscat|}} {{DEFAULTSORT:}} {{ციტატა|}}

{{დაბადების თარიღი|||}} {{დაბადების თარიღი და ასაკი|||}} {{გარდაცვალების თარიღი|||}} {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი||||||}}

==იხილეთ აგრეთვე== ==ლიტერატურა== ==რესურსები ინტერნეტში== ==სქოლიო== {{სქოლიო}}

მომხმარებლების თარგები: {{გამარჯობა}}— ~~~~ {{subst:ტესტი}}— ~~~~ {{subst:ვანდალი}}— ~~~~ {{subst:ვანდალი 2}}— ~~~~ {{subst:დასაბლოკი|მიზეზი=}}— ~~~~ {{subst:ბლოკი|დრო=|მიზეზი=}}— ~~~~ {{subst:სპამი}}— ~~~~ {{subst:OTW}}— ~~~~ {{გაფრთხილება|}}— ~~~~ {{დარღვევა|}}— ~~~~ {{ხელმოუწერელი|}} {{u|}} {{ping|}}

სპორტის თარგები: {{fb|}} {{fb-rt|}} {{fb-big|}} {{ru|}} {{ru-rt|}} {{ru-big|}} {{bk|}} {{bk-rt|}} {{bk-big|}} {{ih|}} {{ih-rt|}} {{ih-big|}}

დამატებითი ნიშნები: „“ «» - – — … . . . ° °C ≈ ≠ ≡ ≥ ≤ ± − · × ٭ ÷ √ ∂ ∫ ∞ % ‰ ‱ § № ⁂ ~ | ¡ ¿ † ‡ ↔ ↑ ↓ ← → • # º ¹ ² ³ ⁿ ½ ⅓ ⅔ ¼ ¾ ⅛ ⅜ ⅝ ⅞ ‘ ’ “ ” ″ ′ ¢ $ € ₾ £ ¥ § ♠ ♣ ♥ ♦

საკომუნიკაციო თარგები: {{გაკეთდა}} {{მომწონს}} {{(:)}} {{(:(}} {{(:D}} {{(:*}} {{(:*|45}} 😀 😁 😂 😉 😊 😋 😎 😍 😘 🤩 🤔 🙄 🤐 😪 😛 😲 😟 😤 😭 😱 🤪 😡 😠 😇 👍 👎 🖐 👌 🙏

დამატებითი კოდები: [] [[]] [[|]] {{}} {{·}} {{!}} [[კატეგორია:]] [[ფაილი:|მინი|]] #გადამისამართება [[]] <s></s> <sup></sup> <sub></sub> <small></small> <big></big> <center></center> <tt></tt> <pre></pre> <ref></ref> <ref name=""></ref> <ref name="" /> <references /> <math></math> <code></code> <nowiki></nowiki> <noinclude></noinclude> <includeonly></includeonly> <br /> <poem></poem> <blockquote></blockquote> ~~~~ — ~~~~

ა ბ გ დ ე ვ ზ თ ი კ ლ მ ნ ო პ ჟ რ ს ტ უ ფ ქ ღ ყ შ ჩ ც ძ წ ჭ ხ ჯ ჰ ( ჱ ჲ ჳ ჴ ჵ ჶ ჷ ჸ ჹ ჺ ჻ ჼ ) Ⴀ Ⴁ Ⴂ Ⴃ Ⴄ Ⴅ Ⴆ Ⴡ Ⴇ Ⴈ Ⴉ Ⴊ Ⴋ Ⴌ Ⴢ Ⴍ Ⴎ Ⴏ Ⴐ Ⴑ Ⴒ Ⴣ Ⴓ Ⴔ Ⴕ Ⴖ Ⴗ Ⴘ Ⴙ Ⴚ Ⴛ Ⴜ Ⴝ Ⴞ Ⴤ Ⴟ Ⴠ Ⴥ

ვიკიმონაცემების ობიექტები გამოყენებული ამ გვერდზე

მეტრი: Label: ka
თურქული ენა: Label: ka, Title
ანკარა: Sitelink, Title, Statement: P1082, Statement: P1249, Statement: P1451, Statement: P150, Statement: P17, Statement: P1705, Statement: P18, Statement: P2044, Statement: P2046, Statement: P281, Statement: P37, Statement: P373, Statement: P395, Statement: P41, Statement: P421, Statement: P473, Statement: P571, Statement: P6, Statement: P625, Statement: P856, Statement: P94, Description: ka
თურქეთი: Label: ka
Mansur Yavaş: Label: ka, Label: en, Title, Label: mul
UTC+3: Label: ka, Title
კმ²: Label: ka

ამ გვერდზე გამოყენებული თარგები:

თარგი:Both (რედაქტირება)
თარგი:Coord (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Flagicon (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Lang-tr (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:LangWithName (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Lower (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Main other (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Nowrap (რედაქტირება)
თარგი:Nowrap begin (რედაქტირება)
თარგი:Nowrap end (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Nowrap დაწყება (რედაქტირება)
თარგი:PAGENAMEBASE (რედაქტირება)
თარგი:Smallsup (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Tnavbar (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Webarchive (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Wikidata (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Wikidata-coords (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Wikidata/p1082 (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:Wikidata/p18 (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:აზიის დედაქალაქები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ანკარის უნივერსიტეტები და კოლეჯები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:დროშა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ევროპის დედაქალაქები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ვიკიმონაცემები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:თურქეთის ქალაქები (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა/რიგი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ინფოდაფა დასახლება (იხილე წყარო) (დაცულია)
თარგი:ინფოდაფა დასახლება/პოზრუკა (იხილე წყარო) (დაცულია)
თარგი:ინფოდაფა დასახლება/პოზრუკა/ხარვეზების შესწორება (რედაქტირება)
თარგი:კატეგორია ვიკისაწყობში (რედაქტირება)
თარგი:მრავალმნიშვნელოვნება* (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:მრავალმნიშვნელოვნება/დიზაინი (რედაქტირება)
თარგი:ნავდაფა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ნავიგაცია სვეტებით (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:პოზრუკა (იხილე წყარო) (დაცულია)
თარგი:პოზრუკა თურქეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:სქოლიოს სია (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ფერი (იხილე წყარო) (დაცულია)
თარგი:ქვეყნის დროშა (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის დროშა2 (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
თარგი:ქვეყნის მონაცემები თურქეთი (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Arguments (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Check for unknown parameters (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Coordinates (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Dates (რედაქტირება)
მოდული:Math (იხილე წყარო) (დაცულია)
მოდული:No globals (რედაქტირება)
მოდული:Sources (რედაქტირება)
მოდული:Sources-utils (რედაქტირება)
მოდული:String (რედაქტირება)
მოდული:Webarchive (რედაქტირება)
მოდული:Wikidata (იხილე წყარო) (ნახევრად დაცული)
მოდული:Wikidata/date (რედაქტირება)
მოდული:Wikidata/media (რედაქტირება)
მოდული:Wikidata/number (რედაქტირება)
მოდული:WikidataCache/Q3640 (რედაქტირება)
მოდული:WikidataCoords (რედაქტირება)
მოდული:WikidataSelectors (რედაქტირება)
მოდული:პოზრუკა (რედაქტირება)

მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ანკარა“-დან