Tacito

Tacito
Sexo	mascule
Nascentia	Error de Lua in Module:Wikidata al linea 692: attempt to index field 'datavalue' (a nil value) (Gallia Narbonensis)
Decesso	120 (Imperio Roman)
Ethnicitate	Romans[*]
Citatania	Roma antique
Occupation	historico[*], politico[*], military personnel[*], poeta[*], philosopho[*], biographer[*], annalist[*], jurista[*], scriptor
Obras notabile	Annals[*], Histories[*], Germania[*], Agricola[*], Dialogus de oratoribus[*]
Conjuge	Julia Agricola[*]
Lingua	latino
Identificatores
ISNI	0000000121033889
VIAF	100226923, 1956150032981911180008, 6584151778230018130006
Commons	Publius Cornelius Tacitus

Iste articulo concerne le historico Tacito. Un altere articulo essera dedicate al imperator M. Claudio Tacito.

Publio o Gaio Cornelio Tacito [tá-ci-to] (nascite circa 55 E.C.; morte circa 117 E.C.), esseva un historico roman. Su major obras – le Annales e le Historias – prendeva como subjecto le historia del Imperio roman.

Tacito, como multe altere figuras litterari de su era, nasceva in un familia provincial equestre, probabilemente in le nord de Italia o le sud de Gallia. Quando juvene ille studiava rhetorica in preparation pro un carriera in jurisprudentia e politica. Al etate de 20 annos ille se maritava a Julia Agricola, filia de Gneo Julio Agricola. In le anno 81 E.C., sub Tito, ille comenciava su carriera politic como questor. Ille avantiava per le cursus honorum e ille ganiava fama como un advocato e orator; su talento in oratorio public da ironia a su cognomine Tacito. Ille superviveva le regno de terror del imperator Domitiano (durante le qual ille serviva in le provincias desde circa 89 usque circa 93 – iste facto indubitabilemente le adjuvava remaner salve) e de senator ille avantiava a consule in 97 sub Nerva. In le mesme anno ille arrivava al summitate de su fama como orator quando ille dava le oration funerari pro le famose vetere soldato Verginio Rufo. In le anno sequente ille scribeva e publicava su tres obras minor, depois del quales ille retornava a practicar jurisprudentia. In le anno 100 E.C. ille, con su vetere amico Plinio le Juvene, prosecutava con successo Mario Prisco (proconsule de Africa) pro corruption; Plinio scribeva solmente alcun dies depois (in Epistolas, 2.11) que Tacito habeva parlate "con tote le majestate que characterisa su customari stylo de oratorio." Depois un absentia longe ab le politica, durante le qual ille scribeva su duo obras major, ille occupava le posto de governator civil le plus alte, illo del provincia roman de Asia in le west de Anatolia, in le anno 112. Ille es credite haber morite circa le anno 117; il non se sape si il habeva alcun filios qui le superviveva; nonobstante, le imperator Marco Claudio Tacito pretendeva que ille esseva su ancestre eponyme.

Su duo obras major son un historia continue del prime seculo in le Imperio roman, desde le morte de Augusto al morte de Domitiano; ben que partes de istos ha essite perdite, lo que remane es un memoria inestimabile del era.

Del Historias (scripte circa 105) solmente le prime quatro libros e 26 capitulos del quinte libro ha supervivite. Illos coperi le anno 69 e le prime parte de 70. Le obra es credite haber continuate usque le morte de Domitiano le 18 de septembre de 96. Malgrado del perdita de un magne parte del Historias, le portion supervivente ha un grande valor historic. In iste annos, Neron se habeva suicidate; un rebellion germanic e gallic erumpeva e esseva supprimite; le rebellion judee progressava; le imperator Galba perdeva su vita in un battalia con le turba; duo guerras civil conduceva Othon, Vitellio e finalmente Vespasiano al poter. Un section ethnographic sur le judeos es importante pro illustrar un vista roman de iste populo.^[1]

Le Annales (ab excessu Divi Augusti) esseva le obra final de Tacito, que coperiva le periodo ab le morte de Cesare Augusto. Tacito scribeva al minus 16 libros, ma le libros 7 a 10 e partes del libros 5, 6, 11 e 16 son perdite. Le libro 6 termina con le morte de Tiberio e le libros 7 a 12 presumibilemente coperiva le regnos de Gaio (Caligula) e Claudio. Le altere libros coperiva le regno de Neron, forsan usque su morte in junio 68 o usque le fin de ille anno, pro connecter le Annales con le Historias. Le secunde medietate del libro 16 es perdite. On non sape si Tacito completava le labor o si ille scribeva qualque altere libros. Un passage ben cognoscite mentiona le morte de Christo.^[2] Scripte in 117, dece-duo annos post su altere obras, le Annales son sin dubita le obra de Tacito le plus amar e pessimista.

Ille scribeva anque tres obras minor sur varie themas: le Agricola, un biographia de su patre-affin Gneo Julio Agricola; le Germania, un monographia sur le terras e tribos del Germania barbare; e le Dialogo, un dialogo sur le arte del rhetorica.

In le Germania (scripte circa le anno 98 E.C.), Tacito tracta del terras, costumes, e governamentos del populos germanic. Su tractamento del tribos foras del Imperio es de valor mixte al historicos. Ille reporta le character german como un sorte de ‘nobile salvage’ como comparation al romanos contemporanee qui esseva in su oculos ‘degenerate’. Gratias a su depiction, le obra esseva popular in Germania moderne – specialmente inter le nationalistas german e illes del Romanticismo german – del seculo XVI e depois. Malgrado iste preoccupation, illo nos provide multe detalios sur le Germania de iste periodo, pro exemplo nomines pro tribos con qui Roma habeva facite contacto. Le information de Tacito non esseva, in general, basate sur su proprie experientia, e plus recente recercas ha demonstrate que multe de su assumptiones esseva in error. In facto, historicos moderne debatte si tote le tribos esseva germanic in le sensa linguistic, viste que alcunos parlava probabilemente linguas celtic.

Tacito describe equalmente ci le Battalia del Foreste de Teutoburgo (le saltus Teutoburgiensis) in le qual tres legiones roman sub le commando de Varo esseva destructe.

Le Agricola (De vita et moribus Iulii Agricolae, scripte circa 98) tracta del vita de Gneo Julio Agricola, un eminente general roman e le patre-affin de Tacito; illo coperi anque, brevemente, le geographia e ethnographia del antique Britannia. Como in le Germania, Tacito contrastava favorabilemente le libertate del nativos britannic al corruption e al tyrannia del Imperio; le libro contine anque polemicas eloquente e acerbe contra le rapacitate e le avaritia de Roma.

Le Dialogo (Dialogus de oratoribus) es un obra re le arte rhetoric scripte circa 102.

Le stilo historic de Tacito, le qual in grande parte influentiarea le obra de Edward Gibbon titulate The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, combina varie approches al historia in un methodo distinctive (partialmente indebitate a Sallustio); con descriptiones de eventos e lectiones moral immixte in un conto dramatic, su historias contine perspicacitate profunde e pessimistic sur le mente human e le natura del poter.

Tacito se concentrava primarimente in le balancia del poter inter le Senato e le Imperatores roman. Su scriptos son plen de contos de corruption e tyrannia in le classe social governante de Roma, le qual falleva adjustar se al nove regime imperial; illes guastava lor car traditiones cultural del libertate de discurso e del auto-respecto quando illes se excedeva pro placer le imperator disconcertate (e rarmente benigne).

Le exactitude factual de su obras es occasionalmente ponite in question: su Annales son basate in parte sur secundari ressources de incognite fidelitate al factos, e su proprie experientia del regno tyrannic de Domitiano le dava un amarisate e prejudicate puncto de vista a su representation del imperatores desde Julio a Claudio. Su Historias, scripte ab documentos original, e con su cognoscimento intime del periodo flavie (69-96), es credite esser plus exacte, ben que le odio de Tacito pro Domitiano habeva aliquanto colorate su tono e su interpretation.

Le carriera politic de Tacito occurreva in grande parte sub le imperator Domitiano; su experientia del tyrannia, corruption e decadentia tanto prevalente in le era de iste (81–96 E.C.) poterea explicar su amarisate e ironic analyse politic. Ille inveheva contra le periculos del poter sin responsabilitate; le amor al poter sin regulation per principios; le apathia popular; e le corruption, ingenerate per le ricchessa del Imperio roman, le qual permitteva que tal males floresceva.

Su obra ganiava grande popularitate durante le Renascentia, quando illo esseva favorite de Niccolò Machiavelli, inter alteres. Su criticismos del tyrannia e le amor al republicanismo le ganiava le amor del revolutionarios francese e le odio de Napoléon, qui essayava sin successo de discreditar su obras como un falsification. Un de su polemicas contra le males del imperio, ab su Agricola (biographia de Gneo Julio Agricola, cap. 30) esseva multo citate durante le invasion de Afghanistan per le Statos Unite e le invasion de Iraq in 2003 per illes qui trovava su advertimentos tanto applicabile al era moderne como al ancian.^[3] Illo dice, in parte:

Raptores orbis, postquam cuncta vastantibus defuere terrae, iam mare scrutantur: si locuples hostis est, avari, si pauper, ambitiosi, quos non Oriens, non Occidens satiaverit.... Auferre trucidare rapere falsis nominibus imperium, atque ubi solitudinem faciunt, pacem appellant.^[4]

In traduction a interlingua, illo dice:

Raptores del mundo, post que le terra ha fallite lor manos devastante, illes scruta mesmo le mar; si su inimico sia ric, illes es avar; si ille es povre, illes es ambitiose; ni le est ni le west les satiava.... Illes pilia, illes massacra, e illes furta: isto illes appella un Imperio, e ubi illes face un deserto insolite, illes lo appella pace.

Le habile experientia con le latino scripte de Tacito non es superpassate; necun altere autor es considerate su equal, excepte forsan Ciceron. Su stilo differe ambe ab le prevalente stilo del Epocha argentee e ab ille del Epocha auree; ben que illo ha un grandor calculate e un eloquentia (in grande parte gratias al education in rhetorica de Tacito), illo es extrememente concise, mesmo epigrammatic – le phrases son rarmente fluide o belle, ma lor puncto es sempre clar. Le mesme stilo ha essite criticate como "dur, displacente, e spinose" e anque laudate como "grave, concise, e succinctemente eloquente".

Su obras historic se preoccupa del psyche e del motivationes interne del characteres, subinde con perspicacitate penetrante – ben que il es ponite in question quanto iste perspicacitate es accurate, e quanto illo convince solo a causa de su rhetorica experte. Ille brilla quando expone le hypocrisia e dissimulation; pro exemplo, ille seque un narration relatante le refusa de Tiberio pro su titulo pater patriae (patre del patria) recordante le institution de un lege prohibiente qualque discurso o scripto seditiose, e le prosecutiones frivole que resultava.^[5] Alterubi ille compara le distributiones public de assistentia a causa de foco con su inhabilitate de stoppar le perversiones e abusos de justitia que ille habeva comenciate.^[6]

Tacito es indebitate in grande parte a Sallustio (Gaio Sallustio Crispo, 86-34 A.E.C.). Ammiano Marcellino es le historico qui plus tarde se approxima le plus a Tacito in stilo.

1. ↑ Historias v.2-9.
2. ↑ Annales, xv.44.
3. ↑ Vide pro exemplo le Guardian, "A very Roman lesson for today" (6 de april 2003). (anglese)
4. ↑ Le punctuation seque le Loeb Classical Library edition; ellipse es addite.
5. ↑ Annales, i.72.
6. ↑ Annales iv.64–66.

• Ronald Martin, Tacitus (Los Angeles, UC Press, 1981) (anglese)
• Clarence Mendell, Tacitus: The Man and His Work (New Haven, Yale University Press, 1957) (ISBN 0-208-00818-7) (anglese)
• Ronald Syme, Tacitus, Volumes 1 & 2 (Oxford, Oxford University Press, 1985), un studio exhaustive de su vita e obras (ISBN 0-19-814327-3) (anglese)
• Ronald Syme, Ten Studies in Tacitus (Oxford, Oxford University Press, 1970) (ISBN 0-19-814358-3) (anglese)
• Varie autores, Tacitus (London, Routledge & Kegan Paul, 1969) (ISBN 0-7100-6432-2) (anglese)

___

Iste articulo in forma parlate

Discargar · A proposito de iste file · Altere articulos parlate · Adjuta · On ha create iste file audio de un revision datate le 16 de octobre 2009; ille non reflecte subsequente modificationes al articulo.

• Textos in-linea del obras de Tacito