Ֆորդիզմ

Ֆորդիզմ, սոցիալ-տնտեսական ուղղություներից մեկը^[1]։ Անվանումը գալիս է Հենրի Ֆորդի անունից և կապված է նրա գործունեության հետ։

Ֆորդիզմի հիմքում ընկած է այն տեսակետը, համաձայն որի՝ հասարակական բարեկեցությունը և կազմակերպությունների մեծ շահույթները ստացվում են աշխատողների բարձր աշխատավարձների հաշվին, ինչը թույլ է տալիս վերջիններիս գնել արտադրանք, որն իրենք արտադրում են։ «Ֆորդիզմ» անվանումը սկսել է օգտագործվել XX դարի սկզբում՝ նկարագրելու այն գործնական մեթոդները, որոնք օգտագործվում էին Հենրի Ֆորդի մեքենաշինական գործարաններում։ Այդ համակարգի անբաժանելի մասն է համարվում կոնվեյերը։

Ֆորդի արտադրական համակարգն ունի 4 հիմնական տարր․

1. Աշխատանքի բաժանում՝ գործընթացները բաժանվում են ավելի փոքր հատվածների, որոնք կկարողանա կատարել ցածր որակավորում ունեցող աշխատակազմը։ Բարձր որակավորում ունեցող աշխատակիցները զբաղված են կառավարմամբ, վերամշակմամբ և գործընթացի կատարելագործմամբ։
2. Բարձր ստանդարտացում, որ կվերաբերի տարբեր ագրեգատների, սարքավորումների և գործիքների^[2]։
3. Կազմակերպություն ոչ թե որոշակի հատկություններ ունեցող հաստոցների շրջակայքում, այլ հաստոցները տեղադրված են արտադրության համար անհրաժեշտ հերթականությամբ և կարգով։
4. Կոնվեյերի ժապավեն՝ կապում է գործընթացի տարբեր փուլեր։

Ողջ համակարգն ուղղված է ստացվող արտադրանքի (մեքենայի) էժանացմանը։

• Antonio, Robert J. and Bonanno, Alessandro. "A New Global Capitalism? From 'Americanism and Fordism' to 'Americanization-globalization.'" American Studies 2000 41(2-3)։ 33-77. ISSN 0026-3079.
• Banta, Martha. Taylored Lives: Narrative Production in the Age of Taylor, Veblen, and Ford. U. of Chicago Press, 1993. 431 pp.
• De Grazia, Victoria (2005), Irresistible Empire: America's Advance Through 20th-Century Europe, Cambridge: Belknap Press of Harvard University Press, ISBN 0-674-01672-6
• Baca, George. "Legends of Fordism." Social Analysis Fall 2004։ 171-180.
• Doray, Bernard (1988). From Taylorism to Fordism: A Rational Madness.
• Holden, Len. "Fording the Atlantic: Ford and Fordism in Europe" in Business History Volume 47, #1 January 2005 pp 122–127.
• Hughes, Thomas P. (2004). American Genesis: A Century of Invention and Technological Enthusiasm 1870-1970. 2nd ed. The University of Chicago Press. [1]
• Jenson, Jane. "'Different' but Not 'Exceptional': Canada's Permeable Fordism," Canadian Review of Sociology and Anthropology, Vol. 26, 1989
• Koch, Max. (2006). Roads to Post-Fordism: Labour Markets and Social Structures in Europe
• Ling, Peter J. America and the Automobile: Technology, Reform, and Social Change chapter on "Fordism and the Architecture of Production"
• Maier, Charles S. "Between Taylorism and Technocracy: European Ideologies and the Vision of Industrial Productivity." Journal of Contemporary History (1970) 5(2)։ 27-61. Issn։ 0022-0094 Fulltext online at Jstor
• Mary Nolan; Visions of Modernity: American Business and the Modernization of Germany Oxford University Press, 1994 online Արխիվացված 2011-11-17 Wayback Machine
• Mead, Walter Russell. "The Decline of Fordism and the Challenge to American Power." New Perspectives Quarterly; Summer 2004։ 53-61.
• Spode, Hasso։ "Fordism, Mass Tourism and the Third Reich." Journal of Social History 38(2004)։ 127-155.
• Pietrykowski, Bruce. "Fordism at Ford: Spatial Decentralization and Labor Segmentation at the Ford Motor Company, 1920–1950," Economic Geography, Vol. 71, (1995) 383-401 online Արխիվացված 2011-11-17 Wayback Machine
• Roediger, David, ed. "Americanism and Fordism - American Style: Kate Richards O'hare's 'Has Henry Ford Made Good?'" Labor History 1988 29(2)։ 241-252. Socialist praise for Ford in 1916 .
• Shiomi, Haruhito and Wada, Kazuo. (1995). Fordism Transformed: The Development of Production Methods in the Automobile Industry Oxford University Press.
• Tolliday, Steven and Zeitlin, Jonathan eds. (1987) The Automobile Industry and Its Workers: Between Fordism and Flexibility Comparative analysis of developments in Europe, Asia, and the United States from the late 19th century to the mid-1980s.
• Watts, Steven. (2005). The People's Tycoon: Henry Ford and the American Century.
• Williams, Karel, Colin Haslam and John Williams, "Ford versus `Fordism': The Beginning of Mass Production?" Work, Employment & Society, Vol. 6, No. 4, 517-555 (1992). Stress on Ford's flexibility and commitment to continuous improvements.
• Gielen, Pascal. (2009). The Murmuring of the Artistic Mutitude. Global Art, Memory and Post-Fordism. Valiz։ Amsterdam.

• Կառլ Հայնց Ռոթ և այլք. Պրոլետարիատի վերադարձը(չաշխատող հղում)