Բենտ Լարսեն

Բենտ Լարսեն; դան․՝ Jørgen Bent Larsen
Ծնվել է	մարտի 4, 1935
Ծննդավայր	Tilsted Parish, Դանիա
Մահացել է	սեպտեմբերի 9, 2010 (75 տարեկան)
Մահվան վայր	Բուենոս Այրես, Արգենտինա
Քաղաքացիություն	Դանիա
Մասնագիտություն	շախմատիստ և գրող
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Շախմատային Օսկար
	Bent Larsen Վիքիպահեստում

Բենտ Լարսեն (դան․՝ Jørgen Bent Larsen, մարտի 4, 1935(1935-03-04)^[1], Tilsted Parish, Դանիա - սեպտեմբերի 9, 2010(2010-09-09)^[2]^[1], Բուենոս Այրես, Արգենտինա), դանիացի շախմատիստ, շախմատային լրագրող, հրապարակախոս և մեկնաբան, 1960-1970-ական թվականներին համարվել է աշխարհի ուժեղագույն շախմատիստներից մեկը, ինչպես նաև մինչև Մագնուս Կառլսենի ի հայտ գալն ամենահաջողակ սկանդինավցի գրոսմայստերը։ Բենտ Լարսենը համարվում է Դանիայի բոլոր ժամանակաների լավագույն շախմատիստը։ Նա աչքի է ընկել իր ագրեսիվ և ռիսկային խաղով և հաճախ է հրաժարվել ոչ-ոքիներից։

Միջազգային վարպետ (1954), գրոսմայստեր (1956)։ Եղել է առաջին Շախմատային Օսկարակիրը (1967)։ 1960-ականների վերջին մրցաշարերում ունեցած բազմաթիվ հաջողությունների համար լրագրողներից ստացել է «Աշխարհի մրցաշարային չեմպիոն» մականունը»^[3].։ 1970 թվականին ԽՍՀՄ հավաքականն աշխարհի հավաքականի դեմ խաղում եղել է աշխարհի հավաքականի գլխավոր խաղացողը։

1964, 1967 և 1976 թվականներին հաղթող է ճանաչվել միջգոնային մրցաշարերում։ 1965, 1968, 1971 և 1977 թվականներին մասնակցել է հավակնորդների մրցաշարերին։ 1971 թվականին հավակնորդների մրցաշարի կիսաեզրափակիչում Ֆիշերից 0:6 հաշվով կրած չոր պարտությունից և 1973 թվականի միջգոնային մրցաշարերում 5-6-րդ տեղը հանդես գալուց հետո Լարսենի մարզական արդյունքները վատացել են։

1980-ական թվականներին Բենտ Լարսենը տեղափոխվել է Արգենտինա և ավելի քիչ մասնակցել հեղինակավոր մրցաշարերի։

Կենսագրություն

Շախմատով սկսել է զբաղվել 7 տարեկանում, նրա առաջին ուսուցիչը և խաղընկերը եղել է իր դպրոցական ընկեր։ 12 տարեկանում Լարսենը սկսել է ինքնուրույն ուսումնասիրել շախմատային գրականություն։ Դպրոցում սովորելու տարիներին եղել է իր հասակակիցների մեջ առաջինը։ Աստիճանաբար դարձել է իրենց քաղաքի, մարզի, իսկ 19 տարեկանում՝ ամբողջ Դանիայի առաջատար շախմատիստը։

1956 թվականին Մոսկվայում տեղի ունեցած համաշխարհային օլիմպիադայում Դանիայի հավաքականի կազմում առաջին խաղատախտակի վրա Լարսենը ցույց է տվել լավագույն արդյունք և արժանացել գրոսմայստերի կոչման։

1958 թվականի միջզոնալ մրցաշարում Լարսենը ցույց է տվել անհաջող արդյունք, որից հետո Հավակնորդների մրցաշարում որպես Ռոբերտ Ֆիշերի մարտավկա մեկնել է Հարավսլավիա։ Լարսենը երբեք մարզիչ չի ունեցել, նա շախմատով զբաղվել է ինքնուրույն։ Այդ տարիներին նա իր կնոջը՝ Լիզիին համարում էր ամենալավ օգնականը։

1964 թվականին Ամստերդամի միջզոնալ մրցաշարում Լարսենը կիսել է 1-4-րդ տեղերը և առաջին անգամ դարձել աշխարհի չեմպիոնի հավակնորդ։ Հավակնորդների մրցաշարի կիսաեզրափակիչ փուլում Լարսենը 4,5։5,5 հաշվով զիջել Է Միխայիլ Տալին։

1966 թվականին Սանտա Մոնիկայում տեղի ունեցած «Պյատիգորսկի գավաթ» միջազգային մրցաշարում երկու անգամ հաղթել է Տիգրան Պետրոսյանին և դարձել Միխայիլ Չիգորինի և Հարի Պիլսբերիի խորհրդանշական ակումբների անդամ^[4]։

Նույն թվականին Գավրայի միջազգային մրցաշարում Լարսեը 2 միավորով առաջ անցնել խորհրդային շախմատիստներ Լև Պոլուգաևսկուց և Նիկոլայ Կրոգիուսից և գրավել առաջին տեղը։ Նրա խաղը մեծ ազդեցություն է թողել Պոլուգաևսկու վրա, որը հոդված է հրապարակել շախմատային լրահոսերից մեկում։

1967 թվականը հաջողակ տարի է եղել Լարսենի համար․ շախմատիստտը երեք անընդմեջ հաղթանակ է տարել խոշոր մրցաշարում՝ Հավանայում, Վինիպեգում և Պալմա դե Մալյորկայում։ Սուսի միջզոնալ մրցաշարում հաջողություն գրանցելուց հետո Լարսենը դարձել է աշխարհի առաջնության գլխավոր հավակնորդներից մեկը։ Նույն թվականին նա դարձել է առաջին Շախմատային Օսկարակիրը։

1971 թվականին Հավակնորդների մրցաշարում Լարսենը 0:6 հաշվով պարտություն է կրել Ֆիշերից։

Լարսենը հաճախ է խուսափել ոչ-ոքիներից, նա խաղի ընթացքում չափազանց լավատես է եղել, իսկ երբեմն՝ չափից դուրս ինքնավստահ։ Իր ամենաուժեղ մրցակիցը նա համարել է Ռոբերտ Ֆիշերին, որի հետ խաղացել է 13 պարտիա, որոնցից միայն երկուսում է հաղթանակ տարել։ Շախմատի աշխարհի յոթ չեմպիոնների դեմ Լարսենն ունի հաղթանակներ։

Լարսենը հաղթող է ճանաչվել ավելի քան 40 միջազգային մրցաշարում, 1970 թվականին՝ «Դարի խաղում» եղել է աշխարհի հավաքականի գլխավոր խաղացողը՝ ԽՍՀՄ հավաքականի դեմ։

Նրա անունն է կրում b2—bЗ շախմատային սկզբնախաղը (Լարսենի սկզբնախաղ, երբեմն նաև Նիմցովիչ-Լարսենի սկզբնախաղ)։ Նույն սկզբնախաղով Լարսենը հաջողություններ է ունեցել աշխարհի ուժեղագույն շախմատիստների հետ պարտիաներում։ b2-b3 քայլն օգտագործել են նաև Պյոտր Ռոմանովսկին, Մարկ Տայմանովը, Ռոբերտ Ֆիշերը և ուրիշներ։

Լարսենը տառապել է շաքարախտով, մահացել է 2010 թվականին, ուղեղի արյունազեղումից^[5]։

Վարկանիշի փոփոխության գրաֆիկ

**Էլոյի վարկանիշի փոփոխություններ**^[6]^[7]

Տարի	Հնվ	Մրտ	Ապր	Մայ	Հուլ	Սեպ	Հոկ	Նոյ	Տարվա լավագույն	Տարվա վատագույն
1971					2660				2660	2660
1972					2625				2625	2625
1973					2620				2620	2620
1974				2630					2630	2630
1975	2625								2625	2625
1976	2625								2625	2625
1977	2615								2615	2615
1978	2620				2620				2620	2620
1979	2620				2620				2620	2620
1980	2585				2585				2585	2585
1981	2610				2610				2610	2610
1982	2605				2595				2605	2595
1983	2555				2565				2565	2555
1984	2565				2535				2565	2535
1985	2520				2565				2565	2520
1986	2575				2565				2575	2565
1987	2565				2570				2570	2565
1988	2570				2560				2570	2560
1989	2580				2530				2580	2530
1990	2550				2545				2550	2545
1991	2560				2525				2560	2525
1992	2535				2565				2565	2535
1993	2540				2555				2555	2540
1994	2560				2535				2560	2535
1995	2505				2515				2515	2505
1996	2520				2520				2520	2520
1997	2520				2520				2520	2520
1998	2515				2495				2515	2495
1999	2532				2522				2532	2522
2000	2522				2500		2500		2522	2500
2001	2500		2489		2486		2486		2500	2486
2002	2486		2486		2486		2470		2486	2470
2003	2470		2470		2470		2470		2470	2470
2004	2470		2470		2461		2461		2470	2461
2005	2461		2461		2461		2461		2461	2461
2006	2461		2461		2461		2461		2461	2461
2007	2461		2461		2461		2461		2461	2461
2008	2461		2461		2461		2461		2461	2461
2009	2415		2415		2415	2415		2415	2415	2415
2010	2415	2415		2415	2415				2415	2415

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 http://www.nytimes.com/2010/09/11/world/americas/11larsen.html
↑ McClain, Dylan Loeb. «Bent Larsen, Chess Grandmaster, Dies at 75» (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 24-ին.
↑ Клуб Михаила Чигорина — В символический Клуб Михаила Чигорина объединены шахматисты всего мира, хотя бы один раз побеждавшие чемпионов мира по шахматам
↑ Barden, Leonard (2010 թ․ սեպտեմբերի 17). «Bent Larsen obituary». The Guardian. London.
↑ Էլոյի վարկանիշը ՖԻԴԵ ցանկերից։ Աղբյուրներ՝ fide.com, benoni.de, olimpbase.org
↑ Տեխնիկական խնդիրների պատճառով աղյուսակը ժամանակավորապես չի աշխատում։

Գրականություն

Каспаров, Гарри Кимович Мои великие предшественники. — М., 2005. — Т. 4 : Фишер и звёзды Запада. — С. 166—224. — ISBN 5-7905-3317-5.
Larsen. 1935—1965. (Bind I). Ed.: Jan Løfberg & Erik André Andersen. København, Løfbergs Forlag, 2014. ISBN 9788792772039

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բենտ Լարսեն» հոդվածին։

[_db0af937884c9c8c-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_bd01710a694d7983-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 http://www.nytimes.com/2010/09/11/world/americas/11larsen.html

[3] McClain, Dylan Loeb. «Bent Larsen, Chess Grandmaster, Dies at 75» (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 24-ին.

[4] Клуб Михаила Чигорина — В символический Клуб Михаила Чигорина объединены шахматисты всего мира, хотя бы один раз побеждавшие чемпионов мира по шахматам

[guardian-5] Barden, Leonard (2010 թ․ սեպտեմբերի 17). «Bent Larsen obituary». The Guardian. London.

[6] Էլոյի վարկանիշը ՖԻԴԵ ցանկերից։ Աղբյուրներ՝ fide.com, benoni.de, olimpbase.org

[7] Տեխնիկական խնդիրների պատճառով աղյուսակը ժամանակավորապես չի աշխատում։

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]