Melanocito

Un melanocito é unha célula da epiderme que se encarga de producir melanina, un pigmento da pel, ollos (iris^[1], coroide ^[2]) e pelo, que ten a misión de bloquear os raios ultravioleta do sol, evitando que danen o ADN das células destas partes tan expostas á luz. Tamén hai melanocitos no oído interno,^[3] meninxes,^[4] ósos,^[5] e corazón.^[6]

É unha célula dendrítica (con prolongacións) que na súa orixe deriva da crista neural e que migra cara á epiderme e o folículo piloso durante a embrioxénese.

Caracterízanse polo seu núcleo ovoide. En condicións normais os melanocitos sitúanse na capa basal epidérmica e contactan cos queratinocitos por medio das súas dendritas (prolongacións). A densidade de melanocitos é variable dependendo da rexión anatómica, pero é moi constante entre os individuos de diferentes etnias. A cor da pel depende da actividade destas células. A melanina pode ser eumelanina (de cor cartaña parda) ou feomelanina (vermella amarelada). Ambas as formas prodúcense a partir da tirosina do retículo endoplasmático rugoso e o aparato de Golgi ao chegar á célula a hormona estimulante dos melanocitos (MSH) que se fixa ao receptor da membrana destes (MCR).

Os melanocitos están relacionados con algunhas enfermidades como a vitilixe ou os melanomas.

Na pel humana hai normalmente entre 1000 e 2000 melanocitos por mm². Os melanocitos supoñen do 5% ao 10% das células da capa basal da epiderme. O seu tamaño é xeralmente de 7 micrómetros de lonxitude. Non todas as zonas da pel están igual de pigmentadas, os melanocitos están normalmente na proporción de 1 a 36 con respecto aos queratinocitos, pero nas zonas máis pigmentadas (nas mamilas ou no escroto) están na proporción de 1 a 4.

A diferenza na cor da pel nos humanos de pouco pigmentada a moi pigmentada non se debe á cantidade de melanocitos presentes na súa pel, senón ao grao de actividade dos melanocitos, é dicir, á cantidade e proporcións relativas de eumelanina e feomelanina producidas. Este proceso está baixo control hormonal, e nel interveñen hormonas como a MSH e a ACTH, que son péptidos producidos a partir do precursor proopiomelanocortina.

Os albinos non producen melanina por un defecto xenético que afecta aos encimas que sintetizan a melanina.

A melanoxénese é o proceso bioquímico, levado a cabo polos melanocitos, que produce a melanina.

Os melanocitos sintetizan un encima chamado tirosinase ou DOPAoxidase contido nos premelanosomas (orgánulos con forma de vesículas ovoides nos loiros ou morenos e esféricos nos roxos).

A tirosinase converte o aminoácido tirosina en melanina, e a tirosina exposta aos raios ultravioleta oxídase transformándose en dihidroxifenilalanina ou DOPA que pode ser tamén ela substrato da tirosinase. A tirosinase trasforma a tirosina en melanina moi lentamente, mentres que a formación da melanina a partir da DOPA é moito máis rápida. Unha vez que se sintetizou a melanina, os melanocitos poden transferila aos queratinocitos e parece que tamén a outras células como os macrófagos.

Numerosos estímulos poden alterar a melanoxénese ou a produción de melanina nos melanocitos en cultivo, aínda que o mecanismo polo cal funciona non se comprende totalmente. Suxeriuse que as melanocortinas teñen efecto sobre o apetito sexual e actividade sexual nos ratos.^[7] Os metabolitos da vitamina D, os retinoides, hormona estimulante do melanocito, forskolina, toxina colérica, isobutilmetilxantina, análogos de diglicéridos, e luz UV desencadean a melanoxénese e, á súa vez, a pigmentación e o bronceado ^[8]. Tamén producen doenzas crónicas cando a luz ultravioleta dá nas feridas abertas.^[9] A produción de melanina iníciase tamén por estímulo da ACTH (hormona adrenocorticotropa) ^[10].

Unha vez fabricada, a melanina móvese ao longo das prolongacións celulares chamadas dendritas non neuronais dentro dunha especie de vesícula chamada melanosoma; os melanosomas son despois traspasados aos queratinocitos. Por tanto, a pigmentación dos queratinocitos procede dos melanocitos. Os melanosomas sitúanse na célula protexendo o núcleo do queratinocito.

Cando os raios ultravioleta penetran na pel e danan o ADN ^[11], fragmentos formados por dinucleótidos de timidina (pTpT) procedentes do ADN danado inician o proceso de estimulación da melanoxénese ^[12], que acaba por facer que o melanocito produza melanosomas, os cales serán despois trspasados aos queratinocitos.

Os melanocitos están relacionados con algunhas enfermidades como a vitilixe ou os melanomas. A vitilixe caracterízase pola formación dunhas placas brancas na pel como resultado da falta de pigmentación desta. Non se sabe ben por que ocorre o proceso pero algunhas das hipótese implican a destrución dos melanocitos polo propio sistema inmunitario, ou polo funcionamento anormal dalgunhas células nerviosas que producirán substancias tóxicas provocando o dano dos mesmos.

O melanoma é un tipo de cáncer de pel. Orixínase por unha concentración de melanocitos malignos. Cando a concentración é de melanocitos benignos aparecen as pencas, lunares e nevos. Nos nevos aparecen uns melanocitos especiais chamados células do nevo.

• Melanosoma
• Melanina
• Cor dos ollos
• Cor do pelo
• Cor da pel
• Vitilixe