Ebla
| |||||
| Tipo | cidade antiga tel (pt)  estado desaparecido período histórico estado soberano  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Localización | |||||
| División administrativa | Idlib, Siria (pt) | ||||
| |||||
| Características | |||||
| Candidato a Patrimonio da Humanidade | |||||
| Data | 8 de xuño de 1999 | ||||
| Identificador | 1293 | ||||
| Historia | |||||
| Data de creación ou fundación | 3000 a. C. | ||||
| Data de disolución, retirada ou demolición | 2240 a. C. | ||||
Ebla (en árabe:عبيل، إيبلا, actual Tell Mardikh en Siria ) é un sitio arqueolóxico situado a 60 km ao sur de Alepo sobre a ruta de Hama, despois da bifurcación en dirección Latakia, ocupando unha posición xeoestratéxica na entrada dun porto que dá acceso ao Mediterráneo. O asentamento, que se presenta baixo a forma dun tell oval de 60 ha dominada por unha acrópole central, descubriuse en 1964 e os seus restos foron escavados polos equipos do profesor Paolo Matthiae (Universidade La Sapienza de Roma) en 1968.
Ebla, dende o terceiro milenio antes da nosa era, é unha rica cidade. Os seus reis empezan a partir do 2500 a.C. a estender o seu dominio polo Éufrates medio e dunha parte da actual Siria.
Os restos atopados permitiron recoñecer a existencia dunha rica biblioteca, de máis de dezasete mil táboas de arxila gravadas en sumerio e en eblaíta. Estas táboas subministraron informacións preciosas sobre a economía, o comercio e a industria, a administración e a diplomacia, deste antigo reino: arquivos económicos, tratados de alianza con outros estados, relacións de guerra e de paz, epopeas e himnos relixiosos. Ebla foi unha das máis poderosas Cidades Estado de Siria entre o 2500 e o 2400 a.C.
Ebla na segunda metade do III milenio
[editar | editar a fonte]
O primeiro nivel habitado (Mardikh I) corresponde á segunda metade do IV milenio. O segundo nivel (Mardikh II) cobre a maioría do III milenio. O apoxeo de Ebla para este período é o nivel II B1 (contra 2350-2250). Un monumento importante desta época é o que corresponde co coñecido como "pazo G", dividido en varias partes: o "complexo central", no que habitaba o personaxe máis importante, o "tribunal de audiencias", as "dependencias administrativas", e o "complexo meridional", onde residían os dignitarios do pazo. Descoñecemos o resto da cidade neste período, xa que aparece recuberto por outros niveis.
É nas "dependencias administrativas" onde se descubriu un conxunto de 14.000 táboas, un dos descubrimentos meirandes da arqueoloxía oriental dos últimos decenios. Están escritas en eblaíta, lingua semita, adaptando a escritura sumeria para a súa notación, e infórmannos da historia da cidade durante gran parte do século XXIV a.C., baixo o reinado de tres soberanos: Igrish-Halam, Irkab-Damu e Ish'ar-Damu. Levan o título sumerio de en ou o eblaíta de mâliku. A función real parece fortemente marcada polo aspecto relixioso e tiña carácter electivo cada sete anos[1]. Rendíaselles culto funerario aos soberanos defuntos na cidade de Darib. A administración do reino exercía o lugal.
Politicamente, Ebla é unha dos máis importantes estados do norte de Siria. Ingrésalle non obstante un tributo a Mari. Igrish-Halam, asistido por dous lugal que ocupan unha posición privilexiada, Darmia e Tiro, reforza o poderío da cidade. O seu sucesor Irkab-Damu, secundado por outro lugal, Arrukum, que se volve pouco a pouco o "visir" do reino, consegue rebaixar o tributo ingresado a Mari, signo da potencia nova de Ebla. Somete Emar, e asina un tratado con Abarsal. Baixo o soberano seguinte, Ish'ar Damu, o lugal vólvese o xerente dos asuntos administrativos da cidade, mentres o en conságrase sobre todo aos asuntos relixiosos. Dous grandes lugal sucédense entón: Ibrium e seu fillo Ibbi-Zikkir. Ebla está entón no apoxeo da súa potencia, e mantén relacións con Exipto e Mesopotamia.
Ebla e Mari parecen compartir o dominio do norte de Siria, con Nagar, máis ao leste, ata a invasión desta rexión por Sargón de Acadia, cara o 2300 a.C., quen toma Ebla e saquéaa. A dinastía eblaíta remata no caos, e séguese unha fase de abandono da cidade para preto dun século.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Giovanni Pettinato Ebla. Nuovi orizzonti della storia: nuovi orizzonti della storia, Rusconi 1986, px. 14.
 |
Commons ten máis contidos multimedia sobre: Ebla |
