Bombo

Bombo
Información
Clasificación	Percusión; Membranófono

O bombo é un instrumento musical de percusión, da familia dos membranófonos. Está formado por unha caixa redonda recuberta con parches que se fan resoar batendo neles cunha maza recuberta.

Orixe e utilización

O bombo é coñecido desde antigo no Oriente Medio, onde xa o empregaban sumerios e gregos, e onde se documenta o seu uso durante toda a Idade Media. Desde alí foi introducido en Europa, a través das orquestras turcas do Imperio Otomán, aparecendo representado por primeira vez en pinturas de Tiziano e Vittore Carpaccio no século XVI. Cara ao XVIII o instrumento fíxose popular da man de orquestras e bandas de música, sendo o compositor Christoph Gluck o primeiro en lle dar un lugar ao bombo nunha das súas obras.^[1]

Na actualidade o son do bombo, de timbre grave, emprégase para manter o ritmo en diversos estilos musicais. Tánxese con varios tipos de mazos, de distintas densidades, tamaños e formas, utilizando a man ou accionándoos cos pés. Os tipos de bombos poden clasificarse en tres grupos:

Os bombos de concerto, empregados por bandas de música, orquestras e na música de cámara.
Os bombos de marcha, empregados en desfiles por bandas de gaitas, charangas, grupos de gaiteiros ou para marcar o paso en procesións relixiosas.
Os bombos de batería presentes desde o século XX en xéneros como o rock, o pop ou o jazz.

Formando parte da batería, o bombo percútese empregando un mazo accionado polo pé, normalmente o dereito. O seu tamaño oscila entre os 16 e as 28 polgadas, cun fondo de 14 a 22. En ocasións a parte frontal posúe un buraco que permite escapar o aire, provocando sons menos sostidos. Ademais, permite atenuar o son colocando coxíns, mantas ou amortecedores profesionais no interior en contacto coa zona onde se bate, sen ter que retirar o parche frontal. Tamén facilita a introdución de micrófonos dentro para amplificalo. Algunhas baterías posúen dous bombos ou dous pedais para un bombo, o que permite dar mais golpes en menos tempo.

O bombo na música tradicional galega

O bombo foi introducido na música tradicional galega polas bandas de música na segunda metade do século XIX. Os primeiros modelos empregaban aros de metal e tensión por parafusos, dun xeito similar á caixa, só máis adiante comezaron a fabricarse localmente, aparecendo entón bombos tensados por cordas como os que se usan actualmente na música tradicional.^[2] O bombo pasou axiña a formar trío co dúo de gaita e tamboril, un conxunto que foi moi frecuente por toda Galiza, agás no Oriente montañoso, onde o bombo non penetrou até mediados do século XX.^[3]

Posteriormente, o instrumento foi incorporado noutras formacións tradicionais nadas da adopción da instrumentación das bandas de música. Así, o bombo integrouse en cuartetos con clarinete, cuartetos tradicionais, requintas ou charangas. Nestas últimas aparece decote equipado cuns pratiños na parte superior. É frecuente a ornamentación da pel do bombo, por parte dos grupos de gaiteiros, co nome da agrupación e algunha imaxe representativa.^[1]

O bombo "galego" é fabricado en madeira e carece de bordóns.^[4] Ten unha caixa de entre 50 e 80 centímetros de diámetro e un fondo de 25 ou 30 centímetros. Pendúrase do ombro do tocador cunha correa en posición case vertical e bátese nel, só na parte dereita, cunha maza recuberta duns 25 centímetros. Outros instrumentos galegos similares, como os bombos de entroido^[5] ou os bombos de mallada^[6], non están emparentados con el e son moito máis antigos na cultura galega.^[1]