Augas territoriais

Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde maio de 2019.)

Augas territoriais ou mar territorial, tal como a define a Convención das Nacións Unidas sobre o Dereito do Mar de 1982,^[1] é un cinto de augas que se estenden a máis de 12 millas náuticas (22´2 km.) desde a liña de base (normalmente a marca media da baixamar) dun estado costeiro. O mar territorial está considerado como territorio soberano do estado, aínda que se permite o paso inocente dos barcos estranxeiros (civís) a través dela, ou paso de tránsito nos estreitos; esta soberanía tamén se estende ata o espazo aéreo e o fondo do mar. O axuste destes límites chámase, no dereito internacional, delimitación marítima.

O termo "augas territoriais" ás veces úsase informalmente para referirse a calquera superficie de auga sobre a que un estado ten xurisdición, incluíndo as augas internas, a zona contigua, a zona económica exclusiva e potencialmente a plataforma continental.

Normalmente, a liña de base desde onde se mide o mar territorial é a liña de baixamar ao longo da costa como se indica nos gráficos a grande escala recoñecidos oficialmente polo estado costeiro. Esta é a marca de auga durante a marea baixa máis próxima á costa ou, alternativamente, pode ser unha distancia ilimitada das terras permanentemente expostas, sempre que unha parte das elevacións expostas durante a marea baixa pero cubertas pola marea alta (como os fangos) estea dentro das 12 millas náuticas de terras permanentemente expostas. As liñas de base rectas pódense definir alternativamente conectando os bordos das illas ao longo dunha costa, a través das desembocaduras dos ríos ou con certas restricciones nas bocas das baías. Neste caso, unha baía defínese como "unha fenda na costa ben marcada cuxa penetración é tan proporcional ao ancho da súa boca que contén augas terrestres e constitúe máis que unha simple curvatura da costa. Non obstante, unha fenda na costa non considerárase como unha baía a menos que a súa superficie sexa tan grande ou maior que a do semicírculo cuxo diámetro é unha liña trazada a través da boca de esa fenda". A liña de base a través da baía tampouco debe ter máis de 24 millas náuticas de lonxitude.

As augas entre a terra e a liña de base están definidas como augas interiores, sobre as cales o estado ten soberanía completa, nin se permite o paso inocente sen permiso explícito do devandito estado. Os lagos e os ríos son considerados augas interiores. Todas as "augas arquipelágicas" dentro das illas ultraperiféricas dun estado arquipelagico, como Indonesia ou Filipinas tamén se consideran augas interiores, e son tratadas igual coa excepción de que debe permitirse o paso inocente por elas. Non obstante, os estados arquipélagos poden designar certas rutas marítimas a través destas augas.

O mar territorial dun estado esténdese ata 12 millas náuticas (22´2 km.) desde a súa liña de base. Se este se superpoñe co mar territorial doutro estado, a fronteira é considerado o punto medio entre as liñas de base dos dous estados, a non ser que os estados en cuestión pacten doutro xeito. Un estado tamén pode optar por reclamar un mar territorial menor.

Os conflitos ocorren sempre que unha nación costeira reclama un golfo enteiro como as súas augas territoriais mentres que outras nacións só recoñecen as definicións máis restritivas da convención da ONU. As reclamacións que trazan unha liña de base de máis de 24 millas náuticas (dous límites de 12 mn) son xulgadas excesivas polos Estados Unidos. Producíronse dous conflitos no Golfo de Sidra, onde Libia trazou unha liña que excede as 230 millas náuticas e reivindica o golfo enteiro como as súas augas territoriais. Os Estados Unidos de América exerceron os dereitos de liberdade de navegación dúas veces, nos incidentes de 1981 e 1989

No sistema federal dos Estados Unidos, os estado da unión exercen a xurisdición (suxeita á lei federal) ata tres millas náuticas (9 millas náuticas para Texas e Florida) desde a costa, mentres que o goberno federal exerce a exclusiva competencia territorial (ver Tidelands).

A "zona contigua" é unha franxa de auga que se estende máis alá do bordo exterior do mar territorial ata as 24 millas náuticas (mn) desde a liña de base, dentro da cal un estado pode exercer un control limitado coa finalidade de previr ou castigar "a infracción das leis e regulamentos aduaneiros, fiscais, de inmigración ou sanitarios dentro do seu territorio ou mar territorial". Adoita ter 12 mn de ancho, pero podería ter máis (se un estado optou por reclamar un mar territorial de menos de 12 millas náuticas), ou menos, se se solapara noutra zona contigua doutro estado. Con todo, a diferenza do mar territorial, non existe unha regra estándar para resolver tales conflitos e os estados en cuestión deben negociar o seu propio compromiso. Os Estados Unidos reclamaron unha zona contigua a 24 mn desde a liña de base o 29 de setembro de 1999.^[2]

Unha zona económica exclusiva esténdese desde a liña de base ata un máximo de 200 mn, polo tanto inclúe a zona contigua.^[3] Unha nación costeira ten o control de todos os recursos económicos dentro da súa zona económica exclusiva, incluída a pesca, minería, explotación de petróleo e calquera contaminación destes recursos. Non obstante, non pode prohibir o paso nin o merodeo por riba, sobre ou por debaixo da superficie do mar, sempre que cumpran coas leis e regulamentos adoptados polo Estado ribereño de conformidade coas disposicións da Convención da ONU, dentro da parte da súa zona económica exclusiva máis alá do seu mar territorial. Antes da Convención das Nacións Unidas sobre o Dereito do Mar de 1982, as nacións costeiras ampliaran arbitrariamente as súas augas territoriais nun esforzo para controlar as actividades que agora están reguladas pola zona económica exclusiva, como a explotación petroleira offshore ou os dereitos de pesca (véxase guerra do bacallau). De feito, a zona económica exclusiva aínda é popularmente, máis erroneamente, chamada augas territoriais dunha nación costeira.

O artigo 76^[4] dá a definición legal de plataforma continental dos países costeiros. Para a definición de xeografía física, consulte plataforma continental. A plataforma continental dunha nación costeira esténdese ao bordo exterior da marxe continental, pero polo menos 200 mn (370 km) das liñas de base do mar territorial se o noiro continental non se estende tan lonxe. Os estados costeiros teñen dereito a explotar o fondo do mar e os recursos naturais que se atopan sobre ela ou por baixo dela, pero os outros estados poden instalar cables e canalizacións se están autorizados polo estado costeiro. O límite exterior da plataforma continental dun país non debe estenderse máis aló de 350 millas náuticas (650 km) da liña de base, ou máis aló de 100 mn (190 km) desde 2.500 m. de batimetría, que é unha liña que conecta as profundidades do fondo do mar a 2.500 metros. O bordo exterior da marxe continental para os efectos deste artigo defínese como:

• Unha serie de liñas que unen puntos a non máis de 60 mn (110 km) de separación de onde o espesor das rochas sedimentarias é polo menos o 1% da altura da plataforma continental por encima do pé da inclinación continental; ou:
• Unha serie de liñas que unen puntos a non máis de 60 millas náuticas (110 km) que non están a máis 60 millas náuticas ao pé da marxe continental.

O pé da inclinación continental determínase como o punto de cambio máximo no gradiente na súa base. A parte da plataforma continental máis aló do límite de 200 millas náuticas tamén é coñecida como a plataforma continental estendida. Os países que desexen delimitar a súa plataforma continental exterior máis alá de 200 millas náuticas deben enviar información científica baseándo a súa reclamación á Comisión das Nacións Unidas sobre os Límites da Plataforma Continental. A Comisión entón valida ou fai recomendacións sobre a base científica para a reclamación da plataforma continental prolongada. O xuízo científico da Comisión será final e vinculante. Se as solicitudes de plataforma continental estendidas validadas se sobrepoñen, calquera delimitación entre dous ou máis partes é decidida por negociacións bilaterais ou multilaterais, e non pola Comisión. Os países teñen dez anos logo de ratificar a UNCLOS para presentar as súas propostas para ampliar a súa plataforma continental máis de 200 millas náuticas ou o 13 de maio de 2009 para os países onde a convención ratificouse antes do 13 de maio de 1999. Desde o 1 de xuño de 2009, presentáronse 51 comunicacións á Comisión, das cales oito foron deliberadas pola Comisión e recibiron recomendacións. As oito son (en orde de data de envío): Federación Rusa; Brasil; Australia; Irlanda; Nova Zelandia; a presentación conxunta de Francia, Irlanda, España e o Reino Unido; Noruega e México.

Os artigos 77 a 81 definen os dereitos dun país sobre a súa plataforma continental.

A nación costeira ten o control de todos os recursos dentro ou baixo a súa plataforma continental, pero non o control sobre ningún organismo vivo sobre a plataforma que estea fóra da súa zona económica exclusiva. Isto dálle dereito a realizar traballos de exploración e perforación de hidrocarburos.

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Augas territoriais

• Augas internas

• UN Convention on the Law of the Sea