Yom Kippur

Yom Kippur

Lipéad sa teanga dhúchais	(he) יוֹם כִּיפּוּר‎ (yi) יום־כּיפּור (he) יוֹם הַכִּפּוּרִים‎
Cineál	saoire phoiblí de Iosrael ta'anit (en) imeacht féiltiúil lá saoire
Lá	10 Tishrei (en)
Reiligiún	an Giúdachas
Ceiliúradh	domhanda

Is é Yom Kippur Lá an Leorghnímh, an lá is naofa é sa bhliain Ghiúdach. Lá fíorshollúnta is ea é.^[1] Tugtar Yom Kippur ar an lá seo san Eabhrais, agus sin é an t‑ainm a thugtar dó de ghnáth, fiú i nua-theangacha.

Titeann Lá an Leorghnímh ar an deichiú lá de Thisrí (Meán Fómhair nó Deireadh Fómhair). Sin deich lá tar éis na Bliana Nua.

Níl tagairt ar bith don fhéile seo in aon téacs bíobalta roimh an Deoraíocht (598 RC). Ach b’fhéidir go raibh na comhpháirteanna bunúsacha den fhéile ann roimhe sin.

Roimh thitim Iarúsailéim (70 RC) bhíodh mórchuid de shearmanas Lá an Leorghnímh sa Teampall. Le linn ré an Teampaill. bhíodh deasghnátha áirithe le comhlíonadh agus bhí íobairtí speisialta leagtha amach le hofráil.

Tar éis gur loisceadh an Teampall, tháinig deireadh leis an gcóras íobairtí agus deasghnáth a bhain leis. Tugadh tábhacht nua do pháirt an phobail, d’admháil a gcoireanna, don aithrí, agus don fhonn maithiúnais a bheith orthu.

Tosaíonn ceiliúradh an lae le béile na féile, tráthnóna an 9ú lá de Thisrí. Tar éis an bhéile téann na daoine go dtí an tSionagóg. Anseo tosaíonn na paidreacha le fógra sollúnta ar a dtugtar Kol Nidre, ‘Móideanna Uile.’ Is fógra é seo go bhfuil na móideanna uile a tugadh go meargánta do Dhia i rith na bliana ar neamhní. Is cuid bhunúsach de dheasghnátha Lá an Leorghnímh an fógra seo. Cantar é le fonn anamúil traidisiúnta atá ag na Giúdaigh ó timpeall 900 RC.

I ndiaidh an Kol Nidre, tagann foirmle chasta d’admháil peacaí. Úsáidtear foirmle den chineál seo ag ceithre shearmanas eile ar Lá an Leorghnímh.

• Cogadh Yom Kippur