Alan Stivell

Alan Stivell

(2016)
Beathaisnéis
Breith	(br) Alan Cochevelou 6 Eanáir 1944 80 bliana d'aois Riom, An Fhrainc
Cathaoirleach oinigh Conseil culturel de Bretagne (fr)
2009 –
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Lycée Voltaire Ollscoil Roazhon 2 — An Bhriotáin Uachtarach Sorbonne Nouvelle-Paris 3 École pratique des hautes études
Áit chónaithe	Betton Roazhon
Teanga dhúchais	an Fhraincis
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Ceol agus cultúr na Briotáine
Gairm	stiúrthóir ceolfhoirne (1961–), amhránaí is scríbhneoir, cumadóir, cumadóir amhrán, cóiritheoir ceoil, léiritheoir ceirníní, ceoltóir, gníomhaí, il-ionstraimí, cláirseoir, amhránaí, ealaíontóir taifeadta
Tréimhse oibre	1953 –
Ball de	Bagad Bleimor Hootenanny
Seánra	Ceol na Briotáine, ceol Ceilteach, cumasc Ceilteach, crossover (en) , ceol na hAoise Nua, rac Ceilteach, rac-cheol tíre, ceol leictrifuaimiúil agus rac Briotánach
Mac/iníon léinn de chuid	Denise Mégevand
Faoi thionchar	Breton dance (en) , Sœurs Goadec, Frères Morvan (en) , Jef Le Penven, Seán Ó Riada, Roger Abjean, Mary O'Hara, Toirdhealbhach Ó Cearbhalláin, pìobaireachd (en) agus ceol na hÉireann
Teangacha	An Bhriotáinis, Béarla agus an Fhraincis
Cineál gutha	Baratón
Uirlis	Cláirseach Cheilteach, great Highland bagpipe (en) , pommer (en) , sintéiseoir, ceol gutha, cnaguirlis, gléas ceoil leictreonach, Irish flute (en) , feadóg íseal, feadóg stáin agus cláirseach
Lipéad ceoil	Coop Breizh Mouez Breiz (1959–1966) Philips Records (1967–1978) Fontana Records (1968–1974) Keltia 3 (1974–) Sony Music (1979–1980) Disc'AZ (1981–1984) Warner Music Group (1985–1986) Disques Dreyfus (1987–2004) Harmonia Mundi (2005–2017) Universal Music France (2012–2013) World Village (2015–) Play It Again Sam (2018–)
Ealaíontóirí gaolmhara	Dan Ar Braz Pat O'May (en) Guichen Brothers (en) Kate Bush Angelo Branduardi Nolwenn Leroy Alan Simon Laurent Voulzy Carlos Núñez Joan Baez Graeme Allwright Frank Darcel Gabriel Yacoub Michel Santangeli (en) René Werneer (en) Idir Robert Le Gall (en) Xavier Géronimi (en) Padrig Sicard (en) Marcel Aubé (en) Andrea ar Gouilh
Saothar
Suíomh a chartlainne	Ionad um Thaighde Briotánach agus Ceilteach
Teaghlach
Athair	Georges Cochevelou  agus Fanny Julienne Dobroushkess
Croineolaíocht
28 Feabhra 1972	À l'Olympia (Olympia (en) )
Gradam a fuarthas (2012)  Commandeur des Arts et des Lettres (2006)  Duais Imram (1994)  Ord an Eirmín (1983)  Premio Tenco (en)
Ainmnithe do (1999) Victoires de la musique 1999 (en) , as a saothar 1 Douar (1996) Victoires de la musique 1996 (en) , as a saothar Brian Boru (1994) Victoires de la musique 1994 (en) , as a saothar Again
Suíomh gréasáin	alanstivell.bzh

Is ceoltóir agus amhránaí Francach, Briotánach agus Ceilteach é Alan Stivell, (a rugadh Alan Cochevelou ar 6 Eanáir 1944) agus cumadóir amhrán, ealaíontóir taifeadta, agus máistir ar an gcruit Cheilteach. Ó na 1970idí luatha, d’athbheothaigh sé suim dhomhanda sa chruit Cheilteach (go sonrach Briotánach) agus sa cheol Ceilteach mar chuid den cheol domhanda. Mar phíbeire agus seinnteoir talabaird, nuachóirigh sé ceol traidisiúnta na Briotáine agus ar amhránaíocht thraidisiúnta na Briotáine san Bhriotáinis. Is réamhtheachtaí rac Cheilteach é, tá sé spreagtha ag aontas na gcultúr Ceilteach agus ina choimeádaí ar chultúr na Briotáine..I

Rugadh Alan Stivell i mbaile Riomh san Auvergne. Státseirbhíseach in Aireacht Airgeadais na Fraince ba ea a athair, Georges (Jord in Briotáinis) Cochevelou, a bhain amach a bhrionglóid maidir le cruit Cheilteach nó Bhriotánach a athchruthú i mbaile beag Gourin, sa Bhriotáin ^[1] agus ba de shliocht Liotuánach - Giúdach a mháthair. Sa bhliain 1953, thosaigh hAlan ag seinm na huirlise agus é naoi mbliana d'aois faoi chúram a athar agus Denise Megevand, cláirseoir ceolchoirme. D’fhoghlaim Alan miotaseolaíocht, ealaín agus stair na gCeilteach chomh maith, chomh maith leis an mBriotáinis, rince traidisiúnta na Briotáine, agus an phíb Albanach agus an talabard, uirlis thraidisiúnta Bhriotáineach, ó teaghlach an óbó. Thosaigh Alan ag seinm ceolchoirmeacha ag aon bhliain déag d’aois agus rinne sé staidéar ar cheol tíre traidisiúnta na Breataine Bige, Shasana, na hÉireann, na hAlban agus na Breataine Bige, ag foghlaim an druma, an fheadóg mhór Éireannach agus an fheadóg stáin.^[2] Bhí sé san iomaíocht, agus bhuaigh sé roinnt comórtas ceoil traidisiúnta Briotánach Bagad Bleimor.^[3] Chaith Alan a óige i bPáras, lena thionchair ilchultúrtha. Ach thit sé i ngrá leis an gceol Briotánach agus leis an gcultúr Ceilteach, go ginearálta, agus ba mhinic a chuaigh sé ar ais go dtí an Bhriotáin ina dhéagóir.^[2]

Tháinig an chéad taifeadadh ag Stivell amach sa bhliain 1960 ("Musique gaelique"), singil a lean an fadcheirnín Telenn Geltiek i 1964. Thaifead sé ceoltóirí aonair cruite agus an chruit ag tabhairt tacaíocht d'amhránaithe cheana féin i 1959 le Breiz ma bro ("An Bhriotáin, mo thír ") agus ceirnín leathfhada Mouez Breiz ("Guth na Briotáine") leis an amhránaí mná Andrea Ar Gouilh. Ciallaíonn a ainm stáitse, Stivell, "scairdeán" nó "fuarán" sa Bhriotáinis. Tagraíonn an t-ainm d'athnuachan na Briotáine agus dá shloinne Cochevelou (forás ar kozh stivelloù, "na seanfhuaráin").^[2]

Le bardchruit nua le sreanga cré-umha, thosaigh Stivell ag baint triail as stíleanna ceoil nua-aimseartha ar tugadh rac Cheilteach orthu. Sa bhliain 1966, thosaigh Alan Stivell ag seinm agus ag taifeadadh mar amhránaí. An bhliain dár gcionn, shínigh Philips Records é. Ba le linn bhreith ghluaiseacht an cheoil Nua - Bhriotánaigh agus Cheiltigh a tharla sé seo.

I 1968, tar éis dhá bhliain de chamchuairt agus láithrithe rialta ag an American Students and Artists Centre i bPáras, chuaigh Alan isteach sa Moody Blues ar an stáitse chun seinnt i Halla na Banríona Eilís i Londain.^[4]

Sa bhliain 1970, d'eisigh Stivell a chéad chnaga, an singil "Broceliande" agus an t-albam Reflets, an dá cheann ar lipéad taifead Philips. Bhí dlúthbhaint aige le hathbheochan fréamhacha na Briotáine a bhí ag dul chun cinn, go háirithe tar éis scaoileadh an albam uirlise 1971 Renaissance of the Celtic Harp, a bhuaigh ceann de na gradaim is cáiliúla sa Fhrainc, duais an Académie Charles Cros.^[3]

Scríobh an léirmheastóir ceoil Bruce Elder den albam Renaissance of the Celtic Harp :

People who hear this record are never the same again. Renaissance of the Celtic Harp, one of the most beautiful and haunting records ever made by anybody, introduced the Celtic harp to many thousands of listeners around the world. To call this music gorgeous and ravishing would be the height of understatement—indeed, there aren't words in the English language to describe this record adequately. The opening work, 'Ys', is a piece inspired by the legend of the fifth century capital of the kingdom of Cornwall, (most versions of the legend place the city in the Douarnenez Bay on the coast of Brittany), [said to have been] engulfed by a flood as punishment for its sins. (Debussy wrote one of his finest works, "The Engulfed Cathedral," later adapted by the group Renaissance into "At the Harbour" on the 1973 album Ashes Are Burning, based on the same legend). The reflective "Marv Pontkellec" is every bit as sublimely beautiful, but the highlight of this record is "Gaeltacht," a 19-minute musical journey by Stivell's harp across the Gaelic lands of Ireland, Scotland, and the Isle of Man.^[5][6]

Ar an 28 Feabhra 1972, bhí ceolchoirm in amharclann an Olympia, halla ceoil cáiliúil i bPáras ag Stivell, áit ar sheinn sé agus a bhanna ceoil ag nascadh ceol traidisiúnta Ceilteach le fuaimeanna nua-aimseartha (giotár leictreach, drumaí, etc.). Bhain an cheolchoirm seo clú do Stivell agus a chuid ceoil ar fud na Fraince.^[1] Ag an am seo, bhí cur chuige eicléictiúil Stivell i leith an cheoil an-nua agus measadh go raibh sé contúirteach, ach ní fada go raibh tóir air. Díoladh os cionn 1,500,000 taifead den cheolchoirm sin (A l’Olympia). Spreag clú nua Alan Stivell é ar camchuairt ar fud na Fraince, na Ríochta Aontaithe, Cheanada agus na Stát Aontaithe. Lean sé ar aghaidh ag taifeadadh, agus d’fhoilsigh sé cnuasach filíochta Briotáinise i 1976.^[1] Leis an Symphonie Celtique 1980 mheasc sé don chéad uair gnéithe rac-cheol, ceolfhoireann shiansach, uirlisí Ceilteacha agus gnéithe eitneacha neamh-Eorpacha ar nós an t-amhránaí Berber Djourha agus an siotársóir Narendra Bataju.^[3]

Tháinig meath beagán ar athbheochan an cheoil tíre sna 1980í. Cé go raibh an-tóir fós, ar Alan Stivell, níor shroich sé airde an mhóréilimh a bhí aige sna 1970idí. Lean sé ar camchuairt i go leor áiteanna ar fud an domhain agus ag taifeadadh dá lucht leanúna dílis. D'oibrigh sé freisin leis an gceoltóir Sasanach Kate Bush.^[3]

Sna 1990idí, thaifead Stivell leis an amhránaí Francach Laurent Voulzy, an taibheoir traidisiúnta Éireannach Shane MacGowan agus an t-amhránaí Seineagálach Doudou N'Diaye Rose. Ainmníodh an t - albam Again, agus bhí an-tóir air sa Fhrainc, rud a chuir tús le tonn nua Cheilteach.^[7] Bhí eilimintí rac-cheoil níos suntasaí i dtaifid Stivell sna 1990idí déanacha, agus sheinn sé ag féile rac ar a dtugtar Transmusicales i Rennes. Lean sé ag obair le ceoltóirí éagsúla, ag tabhairt cuireadh do Paddy Moloney (ó The Chieftains), Jim Kerr (ó Simple Minds), Khaled agus Youssou N’Dour a bheith ina albam idirnáisiúnta 1 Douar / 1 Earth.^[3]

Bhí an cnag ceoil Francach "La Tribu de Dana" ag an tríréad rapcheoil Manau, ar cheann de na singil Francacha is mó díol riamh, agus léirigh sé cóiriú ceoil den chineál céanna le “Tri Martolod” de chuid Stivell. Cé gur thug sé Stivell cás i leith Manau, as an tsampláil neamhúdaraithe, mhaígh an grúpa go ndearna siad an bunleagan a mhodhnú go leor, trí liricí agus athruithe eile a chur leis, chun aon chúisimh bradaíola a sheachaint. Tugtar creidiúint do Stivell anois as cuid de chóirithe “ La Tribu de Dana ”. 

Ba é albam dlúthdhiosca Stivell Again i 1993 ina bhonn le haghaidh tonn nua a raibh an-tóir air, go háirithe sa Fhrainc agus sa Bhriotáin. Fuair albam eile léirmheasanna maithe, mar shampla Brian Boru nó 1 Douar ("1 Earth"). Sa bhliain 2002 d'eisigh Stivell Au-delà des mots ("Thar Fhocail"), an t-aonú fadcheirnín is fiche aige. Ar an albam bhí sé ag seinm sé chroit dhifriúla, a bhí tiomnaithe go speisialta do chomóradh 50 bliain na hAthbheochana na Cruite Ceiltí. 

Sa bhliain 2004, chun comóradh 50 bliain d’athbheochan na cruite Ceiltí sa Bhriotáin a cheiliúradh, scríobh sé leabhar i gcomhar le Jean-Noël Verdier: Telenn, la harpe bretonne ("Telenn, an chruit Bhriotáineach").^[8] An bhliain chéanna, d’fhoilsigh Fox-Pathé an físdiosca digiteach Parcours .

Sa bhliain 2006, tháinig dlúthdhiosca nua dar teideal Explore amach sa Fhrainc agus i dtíortha eile, arna dháileadh trí Harmonia Mundi. Scrúdaigh an t-albam comhcheangail de cheol Ceilteach le leictrea-rac, raga agus hip-hap le stíl gutha uathúil agus pearsanta agus meascán bunaidh de liricí sa Bhriotáinis, sa Bhéarla agus sa Fhraincis.^[9]

Sa bhliain 2009, rinne teideal a albam Emerald ceiliúradh ar a chomóradh smaragaide lena lucht leanúna (.i. daichead bliain le chéile) agus thug sé ómós don fharraige agus do na tailte Ceilteacha (dath gorm-uaine, Glaz sa Bhriotáinis). In 2013, tháinig dlúthdhiosca agus físdiosca digiteach nua amach dar teideal Olympia 40th Anniversary amach sa Fhrainc (Universal) mar thoradh ar an gceolchoirm a rinneadh ag halla ceoil mhiotasach Olympia ar 16 Feabhra 2012. 

Ar an 2 Deireadh Fómhair 2015 d’eisigh Stivell albam CD nua dar teideal AMzer: Seasons trí WorldVillage sa Fhrainc (agus i dtíortha eile), a chéad cheann sna 2010í, ag an am céanna le 50 bliain a ghairm bheatha. Tá an t-albam ar fáil freisin mar “eagrán teoranta Leclerc” lena n-áirítear 3 traic bónais (2 mheascán mhalartach agus ionstraimeach úrnua) agus leabhrán 60 leathanach. 

• 
  cruite Cheilteach agus feadóg íseal
• 
  Guth agus feadóg stáin
• 
  Buamadóir
• 
  Píobáin Leictreonacha (MIDI)
• 
  Píb mhór Ghàidhealach
• 
  Giotár Leictreach

1. Telenn Geltiek / Harpe celtique (1964) (stiúideo #01 / uirlise #01)
2. Machnamh / Machnamh (1970) (stiúideo #02)
3. Renaissance of the Celtic Harp (1971) (stiúideo #03 / uirlise #02)
4. À l'Olympia / Ceolchoirm Olympia (1972) (beo #01)
5. Chemins de Terre / From Celtic Roots / Celtic Rock (1973) (stiúideo #04)
6. E Langoned (1974) (stiúideo #05)
7. E Dulenn / À Baile Átha Cliath / Beo i mBaile Átha Cliath (1975) (beo #02)
8. Trema'n inis: Vers l'Île (1976) (stiúideo #06)
9. Dilestra Raok: Avant d’accoster / Before Landing (1977) (stiúideo #07)
10. Un dewezh 'barzh' gêr: Journée à la maison / A Homecoming (1978) (stiúideo #08)
11. Turas Idirnáisiúnta: Tro ar Bed (1979) (beo #03)
12. Symphonie Celtique : Tir Na N-Og / Celtic Symphony (1979) (studio #09)
13. Terre des vivants: Bed and dud vew (1981) (stiúideo #10)
14. Finscéal / Légende / Mojenn (1983) (stiúideo #11)
15. Cláirseacha na hAoise Nua / Harpes du Nouvel Âge / Telenn a' Skuilh-dour (1985) (stiúideo #12 / uirlise #03)
16. The Mist of Avalon (1991) (stiúideo #13)
17. Arís (1993) (aththaifeadtaí stiúideo le healaíontóirí eile i ndíséad)
18. Brian Boru (1995) (stiúideo #15)
19. 1 Douar / 1 Domhan (1998) (studio #16) ("Eunn Douar" sa Bhriotáinis)
20. Ar ais go Breizh (1999) (stiúideo #17)
21. Au-delà des mots / En tu-hont d'ar c'homzoù / Beyond Words (2002) (stiúideo #18 / uirlise #04)
22. Explore (2006) (stiúideo #19)
23. Emerald (2009) (stiúideo #20)
24. AMzer: Seasons (2015) (stiúideo #21)
25. Human~Kelt (2018) (stiúideo #22)

Taifeadadh A l’Olympia agus In Dublin beo, ach ní raibh iontu ach rianta nua nár eisíodh cheana.

• Aird! Alan Stivell! (1973)
• Grand Succès d'Alan Stivell (1975)
• 70/95 Zoom (1997) – Disques Dreyfus (Tiomsú 2-CD 1970~1995, 35 traic)
• Routes (1997) – Disques Dreyfus (bosca 4 CD / 73 rian / leabhrán 32 leathanach)
• Vers l’île (1999) – Grúpa Ceoil Uilíoch ("Bosca Fada" 3CD / 30 titre / leabhrán)
• Ar Pep Gwellañ (Le best of) (2012) – Universal Music Group (CD is fearr lena n-áirítear CD bónais den taifeadadh athmháistrithe de cheolchoirm “Olympia” 1972)
• Comóradh 40 Bliain Olympia 2012 (2013) – Mearcair Uilíoch (CD/DVD Live faoin gceolchoirm nua i bPáras)

 

• Laurent Bourdelas: Alan Stivell, Brest, 2012,ISBN 2-84833-274-3
• Yann Brekilien (grianghraf. Padrig Sicard): Alan Stivell ou le folk celtique, Páras, 1973,ISBN 978-2852570054
• Jonathyne Briggs, Sounds French: Globalization, Cultural Communities, and Pop Music in France, 1958–1980, Oxford University Press, 2015, Caibidil 4 “Sounds Regional: The World in Briton Folk Music”,ISBN 978-0-19-937706-0
• Anny Maurussane agus Gérard Simon: Alan Stivell ou l’itinéraire d’un cruper hero, Páras, 2006,ISBN 2-9526891-0-5
• Alan Stivell, Jacques Erwan agus Marc Legras: Racines interdites / Gwriziad difennet, Jean-Claude Lattès, Páras, 1979
• Alan Stivell agus Jean-Noël Verdier: Telenn, la harpe bretonne Curtha i gcartlann 2016-03-03 ar an Wayback Machine, Brest, 2004,ISBN 2-84833-078-3
• ^[1]

• Official website (English, Breton and French language)
• Biography until 1995 Curtha i gcartlann 2016-03-04 ar an Wayback Machine
• Alan Stivell at discogs.com
• Alan Stivell at Rate Your Music.com
• 2019 interview with Innerviews
• Alan Stivell at IMDb

1. ↑ Archived at Ghostarchive and the Wayback Machine: “Inis Mona | Eluveitie live | Rockpalast 2019”. YouTube.