Nothing Special »
Address
:
[go:
up one dir
,
main page
]
Include Form
Remove Scripts
Accept Cookies
Show Images
Show Referer
Rotate13
Base64
Strip Meta
Strip Title
Session Cookies
Jump to content
Main menu
Main menu
move to sidebar
hide
Peeragol
Hello jaɓɓorgo
Damugal renndo
Wailitooji kesi
Ɗerewol kawral
Ballal
Dokkal
Yiylo
Yiylo
Appearance
Sos konte
Seŋo
Kuutorɗe maa keeriiɗe
Sos konte
Seŋo
Pages for logged out editors
learn more
Ballitte
Yeewtere
Taƴtagol
Gammbi
Add languages
Ɗerewol
Kaldigal
Fulfulde
Tar
Taƴto
Taƴto ɗaɗi wiki
Yiyto aslol
Kuuruɗum
Tools
move to sidebar
hide
Actions
Tar
Taƴto
Taƴto ɗaɗi wiki
Yiyto aslol
General
Ko jokkii ɗoo
Bayle toɗɗiiɗe ɗee
Yollu fiilde
Kelle keeriiɗe
Umpito ɗerewol
Get shortened URL
Download QR code
Temre Wikidata
E eɓɓooje goɗɗe
Appearance
move to sidebar
hide
Barraaki:
on ɗon seno. IP address maaɗa ɗon laato bana a waɗan feere. To a
log in
malla
tagi account
, a waɗata habaruji to innde ma, bee kuugal feere.
Anti-spam check. Do
not
fill this in!
{{1}} {{P1|[[Gammbi|Alkule lateŋ]]}} {{P2|[[Gammbi/adlam|𞤀𞤣𞤤𞤢𞤥 𞤆𞤵𞤤𞤢𞤪]]}} {{2}} {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |+<big><big>'''Ndenndaandi Gammbi<br/>Republic of the Gambia '''</big></big> |- | style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" |- | align="center" width="140px" | [[Fichier:Flag of The Gambia.svg|Iilal|125px]] | align="center" width="140px" | [[Fichier:Coat of arms of The Gambia.svg|Fiɓtol|150px]] |} |- | align="center" colspan=2 | <small>''Jobbitoore leydi: Ƴellitaare, Jam, Yaajeende''</small> |- | align=center colspan=2 | |- | align=center colspan=2 | [[Fichier:LocationGambia.png|250px]] |- | align=center colspan=2 | [[Fichier:LocationGambia.svg|250px]] |- | '''Ɗemngal laawɗinaangal''' | Enngeleere |- | '''Laamorde''' | [[Bannjulu]] |- | '''Saare ɓurnde caʼe fuu mawnude''' | Serrekunda |- | align=center colspan=2 | [[Fichier:Ga-map.png|250px]] |- | align=center colspan=2 | Map of The Gambia (Gammbi) in English |} '''Gammbi''' (en. ''Gambia'') ko [[leydi]] tokoosiri lommbiindi e nder [[Senegaal]], to hiirnaange [[Afirik]]. Mbertudi leydi ndin ko 11.295 km2, jamaa hoɗuɗo e mayri no hewtaynoo fewndo hitaande dowgu 2013 [[yimmɓe]] 1.882.450. Laamorde (kapital) [[leydi]] Gammbi yo [[Bannjulu]] (en. ''Banjul''). Hindi jeeyaa e leyɗe CEDEAO (ECOWAS). == Jubbannde e taariixa leydi ndii == Gammbi hino jeyanoo e laamateeri [[Maali]] ndin. E hitaande alif 1455, Portokeesuuɓe ɓen fuɗɗino joɗɗinde kontuwaaruuji e takko maayo [[Gammbi]] ngon, fii yuɓɓingol ngeeygu jiyaaɓe ɓaleeɓe. E hitaande 1723, Enngeleeɓe ɓen woni e soodude leyɗeele e nder [[Gammbi]]. Doy-doy, ɓe jooɗii e kaal leykal lommbiikal e nder [[Senegal]], to Faransiiɓe ɓen jooɗinoo. Ɓen etii haa ronki riiwude Enngeleeɓe ɓen, ɓe siifidi e maɓɓe nanondiral 1889. Ittude 1894 Gammbi wonti leydi halfinaandi laamu Birtinkeʼen. Gammbi heɓti hoore mum e hitaande 1965, Dawda Kayraba Jaawara laatii hooreejo leydi arano on. E hitaande 1981, koninkeejo wiʼeteeɗo Kukoy Sammba faalaa liɓude laamu makko kono Senegal immini koninkooɓe mum, ɓen yahi Gammbi artiri Jaawara ka laamu. Ontuma Senegal e Gammbi hawtiti waɗi konfederasiyon Senegammbi (kawtital leyɗe ɗiɗi) kono ngal kawtital ronki ñiiɓude, ngal fogi 1989. Ñannde 22 yuliyuhu (morso) 1994 sentere ofisiyeeɓe nde kapiten Yaayaa Jamme ardii ƴetti laamu ngun e juuɗe Jaawara. Hino jeyaa e sababeeji on kuudetaa ronkugol Jaawara humnande caɗeele fagguduyankooje leydi ndin gila jeytal hoore mayri. Gila 1994 ko Yaayaa Jamme tun laamii sabu wonnde kala woote no woodi, ɗuuɗal feddeeji dawroyankooji no woodi, ko kanko tun foolata ka woote. Laamu Gammbi ngun no woowi siforeede bonanndeeji ɗuuɗuɗi feewde jojjanɗe neɗɗanke, teeŋtii non ndimaaku jaayndeeji (jurnaluuji). Yaayaa Jamme no anndiraa kadi giggol ɓurtungol wonande waccoore e añugol ŋiñere. == Leƴƴi e ɗemɗe == Leƴƴi Gammbi ɗin seertaa e leƴƴi leyɗe takkiiɗe ɗon ɗen: Seɓɓe (Manndinkooɓe), Njolfuɓe, [[Fulɓe]], Sarankulleeɓe, Jaakankeeɓe, Jolaaɓe. Ɗum e wonde ko enngeleere tun woni ɗemngal laawɗinaangal ngal, ko ɗee ɗoo ɗemle tati ɓuretee wowleede e [[leydi]] ndin: manndinkoore, njolfoore, pulaar. [[Fulɓe]] [[Gammbi]], ko ɓuri heewde kon, ko Firdunkooɓe (Fulaadunaaɓe) kono [[Fulɓe]] [[Fuuta Jaloo]] kadi no heewi. == Galluure == * [[Serrekunda]] 362.986 (2013) * [[Brikama]] 84.608 * [[Bakau]] 53.766 * [[Bannjulu]] 34.828 == Gallery == <gallery> TheGambia Divisions.png|Gammbi Serekunda 0001.jpg|Serekunda 316665074 34a80dfc88 o.jpg|Brikama Gambia Bakau 0001.jpg|Bakau Banjul-uitzicht.jpg|Bannjulu </gallery> {{Commons|Gambia}} {{Afirik}} [[Catégorie:Leydi]] [[Catégorie:Afirik]] [[Catégorie:Gammbi]]
Tonngol:
Danndude bayle maa firti ko a jaɓii ɗooftaade
Sarɗiiji Kuutoragol
, eteɗ a jaɓii ko aldaa e guli bayyinde ballitte maa e sarɗiiji
CC BY-SA 4.0 License
kam e
GFDL
. A jaɓii wonde jokkobal walla URL yonii jeɗol tugnaade e jamirol Creative Commons.
Haaytu
Ballal taƴtagol
(udditata e henorde hesere)
Wikidata entities used in this page
Gammbi
: Sitelink, Description: ff
Tiimtorɗe kuutoraaɗe e ngoo hello:
Template:1
(
taƴto
)
Template:2
(
taƴto
)
Template:Afirik
(
taƴto
)
Template:Commons
(
taƴto
)
Template:P1
(
taƴto
)
Template:P2
(
taƴto
)