سال جهانی ژئوفیزیک
سال جهانی ژئوفیزیک (فرانسوی: Année géophysique internationale؛ انگلیسی: International Geophysical Year) یک پروژهٔ علمی بین‌المللی بود که از ۱ ژوئیهٔ ۱۹۵۷ تا ۳۱ دسامبر ۱۹۵۸ ادامه داشت. این پروژه نشانگر پایان یک دورهٔ طولانی در خلال جنگ سرد بود که در آن تبادل علمی میان جهان غرب و جهان شرق به‌طور جدی قطع شده بود. اگرچه سرزمین اصلی جمهوری خلق چین، به‌عنوان یک استثناء قابل اشاره، به حضور جمهوری چین (تایوان) در این پروژه معترض بود، اما در مجموع شصت و هفت کشور در پروژه‌های سال جهانی ژئوفیزیک شرکت کردند. شرق و غرب توافق کردند که مارسل نیکولت بلژیکی را به‌عنوان دبیر کل سازمان بین‌المللی مربوطه نامزد کنند.[۱][۲]
این پروژه دربرگیرندهٔ یازده عمل از علوم زمین بود: شفق قطبی، هواتاب، پرتو کیهانی، میدان مغناطیسی زمین، گرانش، فیزیک یونوسفر، اندازه‌گیری طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی (نقشه‌برداری دقیق)، هواشناسی، اقیانوس‌نگاری، لرزه‌شناسی و فعالیت‌های خورشیدی.[۲] زمان‌بندی سال جهانی ژئوفیزیک به‌طور ویژه در تناسب با مطالعهٔ برخی از این پدیده‌ها تنظیم شده‌بود؛ چرا که این بازهٔ زمانی، اوج چرخه خورشیدی ۱۹ را پوشش می‌داد.
هم اتحاد شوروی و هم ایالات متحده، به‌مناسبت این رویداد ماهواره‌هایی مصنوعی را به فضا پرتاب کردند؛ اسپوتنیک-۱ شوروی، که در ۴ اکتبر ۱۹۵۷ پرتاب شد، نخستین ماهوارهٔ مصنوعی موفق جهان بود.[۳] سایر دستاوردهای قابل توجه سال جهانی ژئوفیزیک شامل اکتشاف کمربند وان آلن توسط اکسپلورر ۱ و توصیف خط‌الرأس‌های زیردریایی میان‌اقیانوسی می‌شد که تأییدی مهم برای زمین‌ساخت صفحه‌ای محسوب می‌شد.[۴][۵][۶]
کشورهای شرکت‌کننده
[ویرایش]کشورهایی که در سال جهانی ژئوفیزیک حضور داشتند به شرح زیر هستند:[۷]
آرژانتین
اتریش
استرالیا
برزیل
بلژیک
بلغارستان
بولیوی
برمه
کانادا
قلمرو سیلان
شیلی
کلمبیا
کوبا
چکسلواکی
دانمارک
دومینیکن
اکوادور
مصر
اتیوپی
فنلاند
فرانسه
آلمان شرقی
آلمان غربی
غنا
یونان
گواتمالا
مجارستان
ایسلند
هند
اندونزی
ایران
ایرلند
اسرائیل
ایتالیا
ژاپن
کرهٔ شمالی
فدراسیون مالایا
مکزیک
مغولستان
مراکش
هلند
نیوزیلند
نروژ
پاکستان
پاناما
پرو
فیلیپین
لهستان
پرتغال
فدراسیون رودزیا و نیاسالند
رومانی
آفریقای جنوبی
اتحاد جماهیر شوروی
اسپانیا
سوئد
سوئیس
جمهوری چین
تایلند
تونس
بریتانیا
ایالات متحده آمریکا
اروگوئه
ونزوئلا
ویتنام شمالی
ویتنام جنوبی
یوگسلاوی
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ارجاع‌ها
- ↑ Administration, US Department of Commerce, National Oceanic and Atmospheric. "Rockets, Radar, and Computers: The International Geophysical Year".
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Everts, Sarah (2016). "Information Overload". Distillations. 2 (2): 26–33. Retrieved 27 July 2022.
- ↑ "International GeoPhysical Year".
- ↑ "IGY History". ESRL Global Monitoring Division. Archived from the original on 17 May 2008. Retrieved 27 July 2022.
- ↑ WMO, Archives. "The International Geophysical Year, 1957–1958". Archived from the original on 2016-07-02. Retrieved 27 July 2022.
- ↑ "Korolev, Sputnik, and The International Geophysical Year".
- ↑ Nicolet, M. "The International Geophysical Year 1957/58" (PDF). World Meteorological Organization. Archived from the original (PDF) on 28 July 2013. Retrieved 27 July 2022.
- منابع
- University of Saskatchewan Archives
- History of ionosondes, at the U.K.'s Rutherford Appleton Laboratory
- History of arctic exploration
- James Van Allen, From High School to the Beginning of the Space Era: A Biographical Sketch by George Ludwig
- Fraser, Ronald. (1957). Once Round the Sun: The Story of the International Geophysical Year, 1957–58. London, England: Hodder and Stroughton Limited.
- Schefter, James (1999). The Race: The uncensored story of how America beat Russia to the Moon. New York: Doubleday. ISBN 0385492537.
- Sullivan, Walter. (1961). Assault on the Unknown: The International Geophysical Year. New York, New York: McGraw-Hill Book Company.
- Wilson, J. Tuzo. (1961). IGY: The Year of the New Moons. New York, New York: Alfred A. Knopf, Inc.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
- اسناد مرتبط با سال جهانی ژئوفیزیک، کتابخانه ریاست‌جمهوری دوایت دی. آیزنهاور
- «سال جهانی ژئوفیزیک بر روی یخ»، تهیه‌شده توسط باربارا بوگف، ساندپرینت. مستند رادیویی سال ۲۰۱۱ به‌همراه جان سی. برندت، تونی گوان، فیل اسمیت، و چارلی بنتلی.
- اسناد رابرت ال. لانگ جونیور. در کتابخانه کالج دارتموث
| کتابخانه‌های ملی | |
|---|---|
| سایر | |
