Iruñerriko Ibarrak
Ibarrak[a] Nafarroa Garaiko azpieskualde bat da, Iruñerria eskualdean barruan, Euskal Herrian kokatuta. Iruñerriko landa eremua da, tradizioz ibarretan antolatzen dena, Metropolialdean ez bezala, bertan ohiko antolaketa zendeetan egiten baita. Dena den, egia da Itza Zendea azpieskualdekoa dela eta Eguesibar, Aranguren eta Elortzibar ibarrak Metropolialdean sartuta daudela, baina aldaketa horiek irizpide demografiko eta praktikoen ondorio dira batez ere.
| Ibarrak | |
|---|---|
 Euskal Herria | |
  | |
| Administrazioa | |
| Herrialdea |  Nafarroa Garaia |
| Udalerriak | 20 (lista ikusi) |
| Eskualdeburua | Zubiri (Esteribar) |
| Herri handiena | Zubiri (Esteribar) |
| Izen ofiziala | Ibarrak (eus.) Valles (cas.) |
| Geografia | |
| Koordenatuak | |
| Azalera | 688,06 km² |
| Garaiera | 360-1259 metro |
| Distantzia | 20,3 km (Iruñetik) |
| Demografia | |
| Dentsitatea | ERROREA: ezin izan da automatikoki kalkulatu, arazoa konpontzeko egin klik hemen biztanle/km² |
| Datu gehigarriak | |
| Sorrera | 2019ko otsailaren 6an |
20 udalerrik osatzen dute, eta biztanle eta 688,06 kilometro koadroko azalera zituen; horrek 19,53 biztanle kilometro koadroko biztanleria-dentsitatea sortzen zuen. Arga ibaia Beraskoainen dagoen itsas mailaren gaineko 360 metrotik Okoro mendiaren 1259 metrora arteko altuera du.
Izena
aldatuIbarrak beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:
- gaztelaniaz: Valles
Izen ofiziala, Nafarroako Gobernuaren arabera, honako hau da: Valles / Ibarrak.[1]
Etimologia
aldatuGeografia
aldatuMugakideak
aldatuInguru naturala
aldatuKlima
aldatuBanaketa
aldatuBanaketa tradizionala
aldatuUdalerriak
aldatuIbarrak azpieskualdea 19 udalerritan banatuta dago, honako hauek:
| Udalerria | Biztanleria (2023) | Azalera (km²) | Dentsitatea (bizt/km²) | Udalburua |
|---|---|---|---|---|
| 491 | 61,4 | 8 | Olague | |
| 214 | 17,1 | 12,51 | Eritze | |
| 138 | 6 | 23 | Beraskoain | |
| 165 | 5 | 33 | Bidaurreta | |
| 2832 | 146,77 | 19,3 | Zubiri | |
| 75 | 2,2 | 34,09 | Etxarri | |
| 653 | 13,64 | 47,87 | Etxauri | |
| 1837 | 34 | 54,03 | Orikain | |
| 172 | 42,23 | 4,07 | Aizpun | |
| 1330 | 52,03 | 25,56 | Eritze | |
| 150 | 16,94 | 8,85 | Lantz | |
| 373 | 24 | 15,54 | Erripa | |
| 409 | 15,72 | 26,02 | Olabe | |
| 435 | 36,98 | 11,76 | Ollo | |
| 1836 | 40,7 | 45,11 | Ororbia | |
| 564 | 31,51 | 17,9 | Markalain | |
| 1636 | 96,57 | 16,94 | Larraintzar | |
| 289 | 14 | 20,64 | Arraitza | |
| 158 | 4 | 39,5 | Ziritza |
Herriak
aldatuHerri hustuak
aldatuPartzuergoak
aldatuHistoria
aldatuAzpieskualdea 2019an sortu zen, Barkos gobernuak onartutako 04/2019 Foru Legearen arabera.[2] Nafarroa Garaiko eskualde berriak diseinatzeko prozesuan, 11 eskualde proposatu ziren lehen aldiz, eta horietako 3 bi azpieskualdetan banatu ziren. Azpieskualde hori Ibarrak izenarekin agertzen zen, eta 20 udalerrik osatzen zuten, azkenean kontserbatu zena.[3]
Urte bereko irailean legeak atxilotu zuen Maria Chivite lehendakari berriak, bere ustez aurreko legealdian gehiengo osoz baliatu zen legeak ez baitzuen behar besteko adostasunik. Horregatik, nahiago izan zuen sakonago landu hasi berri zen legegintzaldian, prozesuarekin bat egin aurretik. 2021eko urrian, aldi baterako neurri gisa, tokiko finantzaketa-eredu berri bat onartu zen, aurrekoan sortutako desberdintasunak konpontzeko, eskualde berriak garatzen diren bitartean; hala ere, Uxue Barkosek bere garaian baliatu zuen legeak aprobetxatuta eta ofizialki onartuta jarraitzen zuten.[4]
Demografia
aldatuEkonomia
aldatuPolitika
aldatuIbarrak azpieskualdea, lege-eremuan garatuta egon arren, oraindik garatu gabe dagoen azpieskualdea da, arlo juridikoan edo eskumenetan. Horregatik, oraingoz ez dago lurralde osoa biltzen duen azpieskualde-erakunderik edo mankomunitaterik.
Azpiegiturak
aldatuErrepideak
aldatuHezkuntza
aldatuOsasuna
aldatuGarraioa
aldatuKultura
aldatuEuskara
aldatuOndarea
aldatuOndasun nabarmenak
aldatuEremu naturalak
aldatuIrudiak
aldatuOharrak
aldatuErreferentziak
aldatu- «Nafarroako Eskualdeak» www.lexnavarra.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-11-29).
- ↑ «Lexnavarra | 4/2019 Foru Legea» www.lexnavarra.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-11-29).
- ↑ «Lexnavarra | 4/2019 Foru Legea» www.lexnavarra.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-11-29).
- ↑ «Nafarroako Gobernua pozik Toki Administrazioaren Erreforma Legea Parlamentuan onartu ondoren» www.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-12-02).
- ↑ «Nafarroako Gobernuak finantzaketa eredu berri bat adostu du PSN-PSOE, Geroa Bai, EH Bildu Nafarroa, Podemos Ahal Dugu eta Izquierda-Ezkerrarekin. Eredu bidezkoa, solidarioa eta nahikoa udalerri eta kontzejuetarako» nafarroa.eus (Noiz kontsultatua: 2021-12-02).
Ikus, gainera
aldatuKanpo estekak
aldatuDatuak: Q112613382