Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
Wikipedia

Euskararen hotsak

nazioarteko Alfabeto Fonetikoaren (NAF) hurrengo ikurren bidez irudikatzen duena

Euskaraz erabiltzen diren hotsak Nazioarteko Alfabeto Fonetikoaren (NAF) hurrengo ikurren bidez irudikatu ohi dira:[1][2][3][4][5]

Kontsonanteak
NAF Adibidez Ahoskuntza NAF Adibidez Ahoskuntza
b bat m maisu
β̞ alaba[a] n nire
c kuttun ɲ ikurrina
d doa ñarro
ð̞ adar[a] p piztu
f foru pʰ phake[b]
ɡ gauak r urre[c]
ɣ̞ hego[a] ʁ
h hamar[d] ɾ zauri[e]
j jakintsu[f] ʁ̞
x s̺ uso
ʃ s̻ zeru
ɟ onddo ʃ xehe
k ke t talde
kʰ khate[b] tʰ athari[b]
l lagun t͡s̺ urretsu
ʎ zailenak t͡s̻ aitzin
gillotina t͡ʃ tximist
ɟʝ iheslari ʒ mendije[g]
Bokalak
NAF Adibidez Ahoskuntza
a gela
e eder
i nire
o aho
u hiru
y hirü[h]
ʉ
ã orɡã[i]
ũ ardũ[i]
ỹ hügü̃[i]
ĩ lĩ[i]
. gauak [ɡau.ak] Silaba muga markatzen du

Oharrak

aldatu
  1. ↑ a b c Bokalartean eta beste zenbait testuingurutan herskari ahostunak hurbilkari egiten dira.[2][6]
  2. ↑ a b c Herskari hasperendunak Zuberoa[7][8] eta Amikuzen[5] gordetzen dira, gutxienez.
  3. ↑ Iparraldeko hainbat hiztunek [ʁ] ebakitzen dute, frantsesezko r bezala, frantsesaren eraginez eta Euskaltzaindiak gaitzetsia.[5][9] Hegoaldean [r] egiten da, gaztelaniazko rr bezala.[10]
  4. ↑ Iparraldean /h/ ahostuna da bokal artean ([ɦ]).[11] Hegoaldean ez dago /h/rik gaur egun.
  5. ↑ Iparraldeko hainbat hiztunek [ʁ̞] ebakitzen dute, frantsesezko r leuna bezala, frantsesaren eraginez eta Euskaltzaindiak gaitzetsia.[5][9] Hegoaldean [ɾ] egiten da, gaztelaniazko r bezala.[12]
  6. ↑ Gipuzkoaren eta Bizkaiaren ahoskera [x] da, gaztelaniazko j bezala. Arabako eta Iparraldeko ahoskera [j] da, gaztelaniazko yren antzekoa. Tradizionalki, Nafarroa Garaian x ([ʃ]) bezala mintzatu izan da.
  7. ↑ Bizkaieraz eta Zubereraz.
  8. ↑ Zubereraz aitzineko bokal itxi biribildua, Amikuzeraz erdiko bokal itxi biribildua.[5]
  9. ↑ a b c d Bokal sudurkariak gaur egun zubereraz soilik aurki daitezke, lau guztira.[13]

Erreferentziak

aldatu
  1. ↑ (Ingelesez) Hualde, José Ignacio; Ortiz de Urbina, Jon. (2003). A grammar of Basque. de Gruyter Mouton ISBN 978-3-11-089528-5. PMC 858861869. (Noiz kontsultatua: 2021-01-12).
  2. ↑ a b (Ingelesez) Hualde, José Ignacio. (1991). Basque phonology. Routledge ISBN 0-415-05655-1. PMC 22767008. (Noiz kontsultatua: 2021-01-12).
  3. ↑ Oñederra, Miren Lourdes. (2004). Fonetika fonologia hitzez hitz. E.H.U., Argitalpen Zerbitzua = U.P.V., Servicio Editorial ISBN 84-8373-659-4. PMC 433371647. (Noiz kontsultatua: 2021-01-12).
  4. ↑ (Ingelesez) Hualde, José Ignacio; Lujanbio, Oihana; Zubiri, Juan Joxe. (2010). «Goizueta Basque» Journal of the International Phonetic Association 40 (1): 113–127.  doi:10.1017/S0025100309990260. ISSN 0025-1003. (Noiz kontsultatua: 2021-01-12).
  5. ↑ a b c d e (Ingelesez) Egurtzegi, Ander; Carignan, Christopher. (2020). «An acoustic description of Mixean Basque» The Journal of the Acoustical Society of America 147 (4): 2791-2802.  doi:10.1121/10.0000996. ISSN 0001-4966. (Noiz kontsultatua: 2021-01-12).
  6. ↑ (Ingelesez) Nadeu, Marianna; Hualde, José Ignacio. (2015-09). «Biomechanically conditioned variation at the origin of diachronic intervocalic voicing» Language and Speech 58 (3): 351–370.  doi:10.1177/0023830914554727. ISSN 0023-8309. (Noiz kontsultatua: 2021-01-13).
  7. ↑ Gaminde, Iñaki; Hualde, José Ignacio; Salaberria, Jasone. (2002). «Zubereraren herskariak: azterketa akustikoa» Lapurdum 7: 221–236.  doi:10.4000/lapurdum.1000. ISSN 1273-3830. (Noiz kontsultatua: 2021-01-12).
  8. ↑ Mounole, Céline. (2004). «Zubererazko herskarien azterketa akustikoa» ASJU 38 (1): 207-248. ISSN 0582-6152. (Noiz kontsultatua: 2021-01-12).
  9. ↑ a b https://www.euskaltzaindia.eus/dok/arauak/Araua_0087.pdf <r, rr> euskaraz beti (eta areago hizkera zainduetan) hortzobikari dira eta gaitzetsi egin behar da frantsesezko ahoskera ubularra (frantsesezko rue hitzaren lehen kontsonantea, alegia).
  10. ↑ Gaminde, Iñaki; Etxebarria, Aintzane; Eguskiza, Naia; Romero, Asier; Iglesias, Aitor. (2017). «Dardarkari anizkunaren aldakortasunaz» FLV 123: 29–63. ISSN 0046-435X. (Noiz kontsultatua: 2021-01-13).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) Egurtzegi, Ander. (2013). Diferentes tipos de aspiración en vasco (con análisis espectrales del dialecto suletino actual). in: Iberia e Sardegna. Legami linguistici, archeologici e genetici dal Mesolitico all'Età del Bronzo., 151–169 or. ISBN 9788800744492. (Noiz kontsultatua: 2021-01-12).
  12. ↑ Gaminde, Iñaki; Romero, Asier; Eguskiza, Naia; Etxebarria, Aintzane. (2016). «Dardarkari bakunaren alofonoez testu irakurrietan» FLV 121: 121–140. ISSN 0046-435X. (Noiz kontsultatua: 2021-01-13).
  13. ↑ (Ingelesez) Egurtzegi, Ander. (2015). «Different distributions of contrastive vowel nasalization in Basque» Loquens 2 (1): e017.  doi:10.3989/loquens.2015.017. ISSN 2386-2637. (Noiz kontsultatua: 2021-01-12).

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu


Euskara
Euskarari buruzko artikuluak
Euskalkien mapa
 BizkaieraGipuzkeraNafarreraNafarreraLapurteraLapurteraBehe nafarreraZubereraArabako euskaraEkialdeko nafar euskalkia

Egizu klik euskalki bakoitzaren lurraldean haren orrialdera joateko.

 

Ezkerraldeko mapan 2011. urtean euskaraz ulertzen zutenen kopurua ageri da, herriz herri.

     > % 80     > % 60     > % 40

     > % 20     > % 0

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Euskararen_hotsak&oldid=9893091"(e)tik eskuratuta