Eskoziera

Eskoziera
	Scots leid — Scots
	Eskozieraren hedapen historikoa, urdinez.
Datu orokorrak
Lurralde eremua	Eskozia; Ipar Irlanda; Irlandako Errepublika; Ingalaterra
Hiztunak	1,5 milioitik gora:; — Eskozia: 1,5 millioi (Eskoziako Erregistro Orokorraren Bulegoa, 1996).; — Ipar Irlanda: 30.000 (Northern Ireland Life and Times Survey, 1999).; — Irlandako Errepublika: ofizialki zehaztu gabe dago, baina ehunka batzuk Donegalgo konderrian.
Rankinga	Ez 100 mintzatuenen artean
Ofizialtasuna	Ez du.; — Eskoziako Gobernuak "hizkuntza tradizional" gisa sailkatua.; — "Gutxiengo baten edo erregio baten hizkuntza" Europako hizkuntza gutxitu edo erregionalen Kartaren arabera, Erresuma Batuak 2001ean onartua.; — "Hizkuntza tradizionala" 1999ko Ipar eta Hego Irlandaren arteko Kooperazio Hitzarmenaren arabera.
Eskualdea	Eskoziako Lowlands eta Caithness, Orkada eta Shetland uharteak, Ulster
UNESCO sailkapena	2: kaltebera
Araugilea	— Eskozia: Ez du, Eskozieraren Hiztegiak autoritate handia du.; — Irlanda: Ez du, nahiz eta Ulster-Scots Agency sortu den, Ostiral Santuko Akordioan bere promozioa eta zaintzea zehazten da.
Hizkuntza sailkapena
	giza hizkuntza; indoeuropar hizkuntzak; germaniar hizkuntzak; mendebaldeko germaniar hizkuntzak; anglo-frisiar hizkuntzak; angliar hizkuntzak
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologia	subjektu aditza objektua, hizkuntza azentuala eta hizkuntza fusionatzailea
Alfabetoa	latindar alfabetoa
Hizkuntza kodeak
ISO 639-2	sco
ISO 639-3	sco
Ethnologue	sco
Glottolog	scot1243
Wikipedia	sco
Linguist List	sco
UNESCO	410
IETF	sco
Endangered ; Languages Project	; 10894

Artikulu hau Eskoziako germaniar hizkuntzari buruzkoa da; Eskoziako zelta hizkuntza gaitzat duena beste hau da: «Eskoziako gaelera»

Eskoziera^[1]^[2] (hizkuntza hartan, Scots edo Lallans) Eskoziako lurralde behereetan hitz egiten den germaniar hizkuntza bat da. Ipar Irlandako eta Irlandako Errepublikako lurralde batzuetan ere mintzatzen da. Eskoziako gaelerarekin batera, Eskoziako berezko hizkuntza da, nahiz eta egun ingelesa nagusitu eta harekin hizkuntz continuum bat eratzen duen.

Ipar Irlandan mintzatzen den aldaerari Ulsterko eskoziera (hizkuntza hartan, Ulster Scots, Ullans, Hiberno-Scots edo Scotch-Irish) deritzo. Ikerlari gehienen iritziz eskozieraren dialektoa da, nahiz eta batzuek hizkuntza bereizia dela aldezten duten. Ostiral Santuko Akordioan hizkuntza hura babestea onartu zuten, eta Ulster-Scots Agency edo Tha Boord o Ulstèr-Scotch erakundeak babestu eta arautzen du.

Eskoziera eta ingelesa

Autore askoren ustez, eskoziera ingelesaren dialektoa da. Kontuan izan behar da eskoziera eta ingelesa oso antzekoak direla. Eskozieraren hizkuntza beregainaren izaera defendatzen dutenek, aldiz, eskozieraren eta ingelesaren jatorri desberdinak azpimarratzen dituzte, bi hizkuntzen arteko desberdintasuna markatzeko: eskozieraren jatorria, horrela, ez dago antzinako ingelesean soilik, ingelesarekin gertatu bezala, baizik eta baita Eskandinaviako hizkuntza germaniarrean ere ^[3].

Eskoziera eta haren dialektoen mapa.

2011ko Eskoziako erroldaren datuak jasoz eskozieraz mintzatzeko gai diren biztanle kopuruaren araberako mapa.

2011ko Ipar Irlandako erroldaren datuak jasoz Ulsterko eskoziera mintzatzeko gai diren biztanle kopuruaren araberako mapa.

Erreferentziak

↑ «eskoziera [...] gaur egun [Eskozian] egiten den ingeles dialektala da». (Euskaltzaindia: 47. araua: Hizkuntza hilak eta klasikoak).
↑ UNESCO etxea- Munduko hizkuntzen amaraunean, scotsera deritzo.
↑ Ibidem.

Ikus, gainera

Kanpo estekak

Hizkuntza honek bere Wikipedia du: Bisita ezazu.

Datuak: Q14549
Multimedia: Scots language / Q14549

[1] «eskoziera [...] gaur egun [Eskozian] egiten den ingeles dialektala da». (Euskaltzaindia: 47. araua: Hizkuntza hilak eta klasikoak).

[2] UNESCO etxea- Munduko hizkuntzen amaraunean, scotsera deritzo.

[3] Ibidem.

[1]

[2]

[3]