Aragoiko Konderria

Aragoiko Konderria; Condato d'Aragón
	809 – 1035
	Konderria
	Eskualdeko mapa
Geografia
Hiriburua	Jaka
Kultura
Hizkuntza(k)	Nafar-aragoiera
Erlijioa	Kristautasuna
Historia
	Karolingiar Inperioa
	Kordobako emirerria
Iruñeko Erresuma
Aragoiko Erresuma

Aragoiko Konderria (aragoieraz: Condato d'Aragón; latinez: Comitatus Aragoniae) edo Jakako Konderria Aragoi ibaiaren haranean, euskaldunen lurraldean zegoen frankoen markako konderri txikia zen. Erdialdeko Pirinioetan zegoen, eta Anso, Hecho eta Canfranc biltzen zituen bere baitan, Jaka hiriburu zuela. Karolingiarrek burututako Akitaniaren eta Baskoniaren konkista (769) hertsiki lotuta dago Pirinioen kristautzearekin eta mendiko monasterioen zein Aragoien sorrerarekin. Nahiz eta VIII. mendeko bukaeran edo IX. mendeko hasieran karolingiarrek sortua izan, laster Iruñeko Erresumaren eremuan erori zen. Nafarrek 922an bereganatu zuten. XI. mendean Aragoiko Erresuma sortzeko lagunduko zuen.

Aragoiko kondeen zerrenda

?–809: Auriol (nonbait 802 baino lehen hasi zen)
809–820: Aznar I.a Garindoitz
820–833: Gartzia Gaiztoa
833–844: Garindo Gartzeitz
844–867: Garindo I.a Aznaritz
867–893: Aznar II.a Garindoitz
893–922: Garindo II.a Aznaritz

Garindo II.a Aznaritz hil ondoren, konderria Iruñeko Erresuman eremuan sartu zen. Iruñeko erregeek zenbait noble aukeratu zituzten konde izateko (berez subiranotasuna izan ez zuten arren). Gutxi dokumentatutako zerrenda honetan, izen hauek daude:

Guntislo Garindoitz, Garindo II.a Aznaritzen sasikumea.
Orti Ximenez, 947 ingurukoa.
Gonzalo Antso, Antso II.aren semea (970–994), Urraka Fernanditz amaren babespean aritu zuena.

Bibliografia

Bisson, T. N. The Medieval Crown of Aragon: A Short History. Oxford: Clarendon Press, 1986. ISBN 0-19-821987-3.
Ricardo del Arco y Garay. España Christiana: Hasta el año 1035, fecha de la Muerte de Sancho Garcés III. Madril: Espasa Calpe, 1964.

Kanpo estekak

Datuak: Q1235737