Studio Ghibli

Studio Ghibli
Datuak
Mota	animazio estudioa
Jarduera sektorea	Industria zinematografikoa eta video game industry (en)
Herrialdea	Japonia
Jarduera
Enplegatuak	280 (2022)
Ekoizpena	marrazki biziduneko film
Negozio dibisioak	Studio Ghibli Records eta Studio Kajino (en)
Agintea
Egoitza nagusi	Kajinochō 35°42′11″N 139°31′45″E / 35.7031°N 139.5292°E / 35.7031; 139.5292
Legezko forma	kabushiki gaisha
Jabea	Tokuma Shoten (en) eta Nippon Television
Historia
Sorrera	1985eko ekainaren 15a
Sortzailea	Hayao Miyazaki Isao Takahata Toshio Suzuki Yasuyoshi Tokuma (en)
Sorlekua	Kichijōji-Honchō (en)
Ordezkatzen du	Topcraft (en)
Aurrekoak	Topcraft (en)
webgune ofiziala

Studio Ghibli, Inc. (japonieraz: 株式会社スタジオジブリ, Hepburn: Kabushiki-gaisha Sutajio Jiburi^?) animaziozko filmak egiten dituen Japoniako estudio bat da. Anime motako filmak egiteagatik da ezaguna. 1985eko ekainaren 15ean sortu zen, Kaze no Tani no Naushika ("Naushika, haizearen haranekoa") filmak izandako arrakastaren ondoren.

Ghibli izena Hayao Miyazakik sortutako izena da. Libiar-arabiar hitza da, herrialde horretako basamortuko haize beroa deskribatzeko erabiltzen dena. Ideia originala zen Ghibli estudioak "haize berri bat emango ziola anime industriari".^[1][2] Erreferentzia egiten dio hegazkin italiarrari, Caproni CA. 309 Ghibli. Hitz italiar originala zuzenean ギブリ (Giburi) bezala itzultzen da. Japonieraz, estudioaren izena ジブリ(Jiburi) da.^[1]

Kaze no Tani no Naushika Ghibli estudioaren lehen produkziotzat hartzen da askotan, eta sarritan estudioaren lanen bildumen barnean egoten da, baina egia esan, Tokuma Shoten, Hakuhodo eta Top Craft enpresen arteko koprodukzioa da, Studio Ghibli sortu baino urte bat lehenagokoa.

Kaze no Tani no Naushika Hayao Miyazakik zuzendutako eta Isao Takahatak ekoiztutako filma da, Toshio Suzuki produkzio batzordean lan egiten zuen bitartean egindakoa. Pelikularen arrakastak hirurak Studio Ghibli sortzera eraman zituen 1985an, haien hurrengo produkziorako, Tenkū no Shiro Rapyuta ("Gaztelua zeruan") deiturikoa.^[3]

Enpresaren hasierako asmoa bakarrik film luze originalak sortzea zen, baina sortu zenetik, hainbat telebistarako filmak, film labur eta telebista iragarkiak egin dituzte, haien 20 film luzeez aparte.

Studio Ghibliren 29 urteetan enpresak arrakasta handia lortu du bere filmekin, bai Japonian eta nazioarteko zine merkatuan, eta estudioaren 9 pelikula zinemaren historian etekin gehien lortu duten anime pelikulen artean daude.

Estudioaren benetako lehen arrakasta Majo no Takkyūbin ("Sorginaren posta zerbitzua") izan zen, 1989an Japonian etekin handienak bildu zituen filma. Hala ere, Studio Ghibiliren film handiena 2001eko Chihiroren bidaia izan zen, Hayao Miyazakik idatzi eta zuzendutakoa, eta Toshio Suzukik produzitarikoa. Chihiroren bidaia Japoniako film arrakastatsuena bihurtu zen, James Cameronen Titanic filmaren lekua hartuz.^[4]

2014ko abuztuan Studio Ghiblik pelikulak egiteari denbora batean utziko ziola esan zuen, Hayao Miyazakik erretiratzearen ondorioz. Hala ere, duela hilabete batzuk zuzendariak beste film luze bat egiten ari dela adierazi zuen Kimitachi wa Dou Ikiru ka (Zelan bizi zara?) deiturikoa.^[5]

Dordoka gorria (2016)

Ghibli Estudioak Japoniako animatzailerik hoberenetarikoekin egin du lan. Estudioak produzitako 21 filma eta beste hainbat iragarki, film labur, bideo-joko eta musika bideoak sortzen lan egin duten animatzaile garrantzitsuenen artean, Kitarō Kōsaka, Masashi Ando, Kenichi Yoshida, Akihiko Yamashita eta Hideaki Anno daude. Animatzaile hauekin lan egiteak izugarrizko bultzakada eman dio Ghibliri urteetan zehar, haien talentuaz aparte, artista hauen izen onaz baliatu izan ahal dira-eta.

1986an Oh! Production estudioa utzi zuen Hayao Miyazaki-ren eskumako eskua bihurtzeko (horrela ezagutzen dute Japonen). Ghibli estudioarekin egindako lanen artean, Haugu No Ugoku Shiro (“Gaztelu Ibiltaria”, 2004),  Sen to Chihiro no kamikakushi (“Chihiroren bidaia”, 2001) eta Mononoke-hime (“Mononoke Printsesa”, 1997) daude.

Sen to Chihiro no kamikakushi (“Chihiroren bidaia”, 2001) eta Mononoke-hime (“Mononoke Printsesa”, 1997) pelikuletan lan egin zuen Andok ere bai, haren ibilbide profesionalari hasiera emanez. Geroago, urte batzuez utzi zuen Ghibli estudioa, baina 2013an bueltatu zen Kaguya-hime no Monogatari (“Kayuga Printsesaren kondaira”, 2013) pelikulan lan egiteko.

1990an sartu zen Yoshida Ghibli estudioan. Omoide Poro Poro (“Atzo Bakarrik”, 1991) eta Kureai no Buta (“Karmin-koloreko Txerria”, 1992) filmetan lan egin zuen. Hauek produzitu eta gero Ghiblitik atera eta freelance moduan hasi zen lanean.

Ghibli estudioetako animatzailea da Yamashita, eta bertan egin dituen lan esanguratsuenak Haugu No Ugoku Shiro (“Gaztelu Ibiltaria”, 2004) eta Gedo Senki (“Ged-en gudu kronikak”, 2006)

Ghibli estudioekin lan egin duen animatzailerik ezagunenetarikoa da Anno. 1984an, Ghibli estudioen iragarki bat ikusi zuen aldizkari batean, animatzaileen beharrean zeudela. Beraz, Anno Miyazakirekin batu zen estudioan, bere marrazkiak erakutsi, eta Miyazakik kontratatzea erabaki zuen. Kaze no Tani no Naushika (Haizearen Aranaren Naushika, 1984) pelikula sortu zuten horrela, Hayao Miyazaki-ren beraren manga batean oinarritu zena.

Aipatutako pelikula hauek Ghibli estudioaren ezagunenak dira. Argi dago, beraz, animatzaile hauen guztien laguntza garrantzitsua izan dela Hayao Miyazaki-ren delako formula hori aurrera eramateko. Baina, zer da, zehazki, Miyazaki-ren formula hau? Bada, Ghibli estudioen filmak aztertzean, eredu moduko bat jarraitzen dutela konturatu gaitezke^[6]. Horrek ez du esan nahi pelikula edo istorio guztiak berdinak direnik; baina egia da Ghibli estudioen filma gehienek eskema bat jarraitzen dutela. Protagonista gehienetan neska gazte bat da, eta beti du sidekick bat: animalia bat, mutiko bat, edo gauza biak. Miyazakiren pelikulen protagonistek haien bizitzan agertzen den oztopo bat gainditu beharko dute. Maitasuna beti da ageri, baina ez beti modu erromantikoan. Gainera, eta agian Ghibli estudioen filmen ezaugarri esanguratsuena dena, Miyazakik kondairazko giroak sortzen ditu haren animazioetan: lokalizazioak beti izugarri politak dira, ipuinetako bezalako lekuak; eta nolabaiteko magia dute haien baitan. Ezaugarri hauek guztian nahastean, Hayao Miyazakiren formula lortzen dugu; hainbat urtetan zehar filma arrakastatsuak produzitzea ahalbidetu diona.

Horretaz aparte, esan beharra dago Hayao Miyazakik inoiz ez dituela umeentzako filmak egin nahi izan^[7]. Izan ere, Ghibli estudioen pelikula gehienek gai etiko eta moral sakonak lantzen dituzte, eta batzuetan ulertzeko konplikatuak izan daitezke. Horrek nolabaiteko askatasuna eman dio sormen prozesuan, izan ere, ez du pelikula “sinpleak” sortzeko beharra izan, kontzeptu eta gai konplikatuagoekin jolasteko aukera izan du.

• Ghibli Museum Mitakan, Tokio
• Studio Ghibli-ren web-orria (Japonieraz)