Maus

Maus
Jatorria
Egilea(k)	Art Spiegelman
Sorrera-urtea	1980
Izenburua	Maus
Jatorrizko herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Ezaugarriak
Genero artistikoa	biografia, memoriak, anthropomorphic comic (en) eta eleberri grafikoa
Hizkuntza	estatubatuar ingelesa
Nori eskainia	Richieu Spiegelman
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Modrzejowska kalea Sosnowiec-en, Sosnowieceko ghettoa, Szopienice-Burowiec, Polonia eta Ameriketako Estatu Batuak
Argumentu nagusia	Holokaustoa, Children of Holocaust survivors (en) , Holokaustotik bizirik ateratakoa, Poloniako juduak, guraso eta umeak, trauma psikikoa, estatubatuar judua, Vladek Spiegelmana eta Art Spiegelmana
Historia
Jasotako sariak	Best foreign work published in Spain (en) Best foreign work published in Spain (en) Pulitzer saria

Maus ingelesezko komiki liburu edo eleberri grafiko autobiografikoa da, Art Spiegelman suediar/estatubatuarrak egindakoa.

Beste sari batzuen artean, 1992an Pulitzer sari berezia lortu zuen.

Bertan, bi istorio paralelo kontatzen ditu: Alde batetik, gaur egungo harremana Art komikigilea eta Vladek haren aitaren artekoa, eta bestetik (ildo nagusia) aitak kontzentrazio-esparru batean (Auschwiitz) bizi izandakoa, nondik eta bizirik atera baitzen.

Liburuaren originaltasuna pertsonaien irudikatzean datza, multzoka sailkatzen baititu arraza edo naziotasuna kontuan hartuta, eta horren arabera animalia talde batean edo bestean marrazten ditu: Juduak saguak dira ("maus" alemanieraz), alemaniarrak katuak, poloniarrak txerriak, frantziarrak igelak, britainiarrrak arrainak, estatubatuarrak txakurrak eta abar.

Maus komikiaren jatorrizko bertsioa serie moduan argitaratu zen lehen aldiz, Raw aldizkarian, 1980tik 1991ra. 1986an ordura arte argitaratutako zatien bilduma Maus: A Survivor's Tale izenburua zuen liburu gisa argitaratu zen, bigarren titulu batekin My Father Bleeds History. Bigarren eta azken bilduma 1991n argitaratu zen, And Here my Troubles Began izenburuarekin.

Halaber, hainbat hizkuntzatara itzuli dute. Euskarazko edizioa 2022an argitaratu du Astiberri argitaletxeak; Julen Gabiriak ekarri du euskarara.^[1][2]

Itzultzaileak jakinarazi zuen, euskarazko bertsioan okerrak zeudelakoan jendeak argitaletxearekin kexu agertu zela: egiazki, jatorrizko liburuan Vlade pertsonaiaren hizkuntza okerra izaten da, eta, noski, itzulpenean ere okerrak ageri dira ondorioz^[3].

Vlade pertsonaia protagonista da, Poloniakoa da eta bere ingeles okerrean kontatzen dio semeari bere bizitzako pasarte asko. Komikiaren Jatorrizko bertsioa ingelesez argitaratu zuten 1992an eta aitaren esaldi guztiak polonierazko kutsua duen ingelesez idatzita daude.

Julen Gabiriak euskara ikasi duen pertsona batek egiten dituen zenbait akats gehitzen ditu Vlade pertsonaiaren esaldietan. Adibidez:

• "Guek (guk) bezala bukatu zuen kontzentrazio esparruan" (158. orrian)
• "Han geneukagun (genuekan) oso gutxi jateko" (158. orrian)
• "Egun batzuk geroago , kamioetan sartu ziguten (gintuzten). Ginezen 100 edo (100 edo gonen)" (159. orrian)
• "Berriz ere Anjarekin nagoen (nengoen)" (159. orrian)
• "Heldu ginezen (ginen) Oswiech hirira... Gerra aurretik oihalak saltzen nituzen (nituen) han" (159. orrian)
• "Paperak urteetan hor egon ziren botatak (botata), inorrek (inork) begiratu gabe" (161. orrian)

Beraz, Gabiriak "sasihizkuntza" bat diseinatu behar izan zuen Vlade pertsonaiaren interbentzio guztiak modu koherentean distortsionatzeko.^[4][5]

• Holokaustoa

• «Meta Maus - A look inside a Modern Classic review» Journal of Science and Technology of the Arts 4 Kunz, Sahra. (2012-12-27). doi:10.7559/citarj.v4i1.52. ISSN 1646-9798.