Hizkuntza puniko
| Hizkuntza puniko | |
|---|---|
| 𐤃𐤁𐤓𐤉𐤌 𐤐𐤍𐤉𐤌 | |
 | |
| Datu orokorrak | |
| UNESCO sailkapena | 6: galdua |
| Hizkuntza sailkapena | |
| giza hizkuntza afroasiar hizkuntzak Hizkuntza semitikoak Feniziera | |
| Informazio filologikoa | |
| Hizkuntza-tipologia | subjektu aditza objektua |
| Alfabetoa | Feniziar alfabetoa |
| Hizkuntza kodeak | |
| ISO 639-3 | xpu |
| Glottolog | puni1241 |
| Wikipedia | xpu |
| IETF | xpu |
Hizkuntza punikoa edo kartagotar hizkuntza (𐤃𐤁𐤓𐤉𐤌 𐤊𐤍𐤏𐤍𐤉𐤌, dabarīm kanaʿnīm edo 𐤃𐤁𐤓𐤉𐤌 𐤐𐤍𐤉𐤌, dabarīm pōnīm)[1]iparraldeko Afrikan, hegoaldeko Iberiar penintsulan eta Mediterraneoko uharte batzuetan hitz egindako hizkuntza semitiko bat izan zen. Filologikoki, fenizieraren mendebaldeko aldaeretan sartzen da, feniziar kolonizazioaren ondorioz Mediterraneoan zehar zabaldu zena. Hala ere, batez ere k.a. V. mendetik aurrera berezko hizkuntzatzat hartzen dute.[2]
Azkenik, neopuniera izena erabiltzen da, K.o. 146.ean Kartago Erromaren pean erori ondoren erabili zen dialektoa izendatzeko.
Literatura
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hizkuntza punikoa aztertzeko iturriak, fenizieraren kasuan bezala, topaturiko idazkunetan oinarritzen dira, feniziar-puniko literatura gehiena galdu egin baita.[3] Plautoren Poenulus idazlanak punikozko lerro batzuk ditu. Adituek lerro hauek biziki aztertu dituzte, izan ere, feniziar alfabetoarekin eginiko idazkunen kontrara, bokalak dauzkatelako.[4]
Agustin Hiponakoa hizkuntza punikoa menderatzen zuen Antzinaroko azken idazle garrantzitsutzat hartu ohi da. Bere iruzkinen arabera, hizkuntza punikoa V. mendean oraindik bere eskualdean (Afrikako iparraldea) hitz egiten zuten, eta bere hiztunek oraindik ere bere buruari chanani ("kanaandar", hau da, "feniziar, kartagotar") esaten zioten.[5]
Fonologia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Hizkuntza punikoak 22 kontsonante ditu.[6]
| Ortografia | Izena | Transliterazioa | Ahoskera | |
|---|---|---|---|---|
|
𐤀 | ʾalp | ʾ | ʔ |
|
𐤁 | Bēt | b | b |
|
𐤂 | Gaml | g | g |
|
𐤃 | Dalt | d | d |
|
𐤄 | He | h | h |
|
𐤅 | Waw | w | w |
|
𐤆 | Zēn | z | z |
|
𐤇 | Ḥet | ḥ | ħ |
|
𐤈 | Ṭet | ṭ | tˤ |
|
𐤉 | Yod | y | j |
|
𐤊 | Kap | k | k |
|
𐤋 | Lamd | l | l |
|
𐤌 | Mēm | m | m |
|
𐤍 | Nūn | n | n |
|
𐤎 | Semk | s | s |
|
𐤏 | ʿēn | ʿ | ʕ |
|
𐤐 | Pi | p f |
p f |
|
𐤑 | Tsade | ṣ | /sˤ/ |
|
𐤒 | Qop | q | q |
|
𐤓 | Rūš | r | r |
|
𐤔 | Shin | š | ʃ |
|
𐤕 | Taw | t | t |
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Krahmalkov, Charles R.. (2001). A Phoenician-Punic Grammar. Leiden; Boston; Köln: Brill, 2 or..
- ↑ Harris, Zellig Shabbetai. (1990). A Grammar of the Phoenician Language. (7. argitaraldia) New Haven: American Oriental Society, 8 or. ISBN 0-940490-08-0..
- ↑ (Gaztelaniaz) Amor Ruibal, Ángel María. (2005). Los problemas fundamentales de la filología comparada: su historía, su naturaleza y sus diversas relaciones científicas. Consello da Cultura Galega, 496 or. ISBN 8496530078..
- ↑ Sznycer, Maurice. (1967). Les passages puniques en transcription latine dans le Poenulus de Plaute. Paris: Librairie C. Klincksieck.
- ↑ Jongeling. Karel; Kerr, Robert M.. (2005). Late Punic Epigraphy. Mohr Siebeck, 4 or. ISBN 3161487281..
- ↑ Segert, Stanislav. (1976). A Grammar of Phoenician and Punic. Munich: Beck ISBN 978-3-406-00724-8..
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q535958
|
Artikulu hau hizkuntzei buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |